Ηλεκτρολύτες: Ποιοι είναι και σε τι βοηθούν – Συμπτώματα ανισορροπίας και πότε να πάρετε συμπλήρωμα

Μιχάλης Θερμόπουλος
04 Ιανουαρίου 2022 | 14:30

Ηλεκτρολύτης είναι μια ουσία που, όταν διαλύεται στο νερό, μεταφέρει ηλεκτρισμό. Οι ηλεκτρολύτες είναι απαραίτητοι για μια σειρά από λειτουργίες στο σώμα.

Όλοι χρειάζονται ηλεκτρολύτες για να επιβιώσουν. Πολλές αυτόματες διεργασίες στο σώμα βασίζονται σε ένα μικρό ηλεκτρικό φορτίο, για να λειτουργήσουν και οι ηλεκτρολύτες παρέχουν αυτό το φορτίο.

Οι ηλεκτρολύτες αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και τα κύτταρα στους ιστούς, τα νεύρα και τους μύες. Η ισορροπία διαφορετικών ηλεκτρολυτών είναι ζωτικής σημασίας για τη λειτουργία του σώματος.

Τι είναι οι ηλεκτρολύτες

Οι ηλεκτρολύτες είναι χημικές ουσίες που μεταφέρουν ηλεκτρισμό όταν διαλύονται στο νερό.

Ρυθμίζουν την λειτουργία των νεύρων και των μυών, ενυδατώνουν το σώμα, εξισορροπούν την οξύτητα και την πίεση του αίματος και βοηθούν στην αναδόμηση του κατεστραμμένου ιστού.

Οι μύες και οι νευρώνες μερικές φορές αναφέρονται ως “ηλεκτρικοί ιστοί” του σώματος. Βασίζονται στην κίνηση των ηλεκτρολυτών μέσω του υγρού που διέρχεται εντός, εκτός και μεταξύ των κυττάρων.

Οι ηλεκτρολύτες στο ανθρώπινο σώμα είναι οι εξής:

νάτριο
κάλιο
ασβέστιο
διττανθρακικό
μαγνήσιο
χλωριούχο
φωσφορικό άλας

Για παράδειγμα, ένας μυς χρειάζεται ασβέστιο, νάτριο και κάλιο για να συσπαστεί. Όταν αυτές οι ουσίες είναι σε ανισορροπία, μπορεί να προκληθεί μυϊκή αδυναμία, ή υπερβολική σύσπαση (π.χ. κράμπες).

Η καρδιά, οι μυς και τα νευρικά κύτταρα χρησιμοποιούν ηλεκτρολύτες για να μεταφέρουν ηλεκτρικά ερεθίσματα σε άλλα κύτταρα.

Τι συμβαίνει όταν οι ηλεκτρολύτες βρίσκονται σε ανισορροπία

Τα επίπεδα των ηλεκτρολυτών στο αίμα μπορεί να γίνουν πολύ υψηλά ή πολύ χαμηλά, οδηγώντας σε ανισορροπία. Τα επίπεδα ηλεκτρολυτών μπορεί να αλλάξουν σε σχέση με τα επίπεδα νερού στο σώμα, καθώς και με άλλους παράγοντες.

Σημαντικοί ηλεκτρολύτες, συμπεριλαμβανομένου του νατρίου και του καλίου, χάνονται μέσω του ιδρώτα κατά τη διάρκεια της σωματικής άσκησης. Η ταχεία απώλεια υγρών, όπως μετά από διάρροια, ή έμετο, μπορεί επίσης να επηρεάσει τη συγκέντρωση των ηλεκτρολυτών. Σε αυτές τις καταστάσεις, η ισορροπία των ηλεκτρολυτών στο σώμα πρέπει να αποκατασταθεί.

Οι νεφροί και αρκετές ορμόνες ρυθμίζουν τη συγκέντρωση κάθε ηλεκτρολύτη. Εάν το επίπεδο ενός είναι πολύ υψηλό, οι νεφροί το φιλτράρουν από το σώμα και διαφορετικές ορμόνες ενεργούν, για να αποκαταστήσουν την ισορροπία.

Μια ανισορροπία προκαλεί πρόβλημα υγείας, όταν η συγκέντρωση ενός συγκεκριμένου ηλεκτρολύτη γίνεται υψηλότερη από αυτή που μπορεί να ρυθμίσει ο οργανισμός. Τα χαμηλά επίπεδα ηλεκτρολυτών μπορούν επίσης να επηρεάσουν τη συνολική υγεία.

Οι ηλεκτρολύτες που τίθενται συχνότερα εν ανισορροπία είναι το νάτριο και το κάλιο.

Ηλεκτρολύτες: Συμπτώματα ανισορροπίας

Τα συμπτώματα εξαρτώνται από το ποιος ηλεκτρολύτης είναι εκτός ισορροπίας και αν το επίπεδό του είναι πολύ υψηλό ή πολύ χαμηλό.

Μια επιβλαβής συγκέντρωση μαγνησίου, νατρίου, καλίου ή ασβεστίου μπορεί να προκαλέσει ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα συμπτώματα:

ακανόνιστος καρδιακός παλμός
αδυναμία
συσπάσεις και μυϊκοί σπασμοί
αλλαγές στην αρτηριακή πίεση
υπερβολική κούραση
μούδιασμα
σύγχυση
διαταραχές των οστών
διαταραχές του νευρικού συστήματος
επιληπτικές κρίσεις

Για παράδειγμα, περίσσεια ασβεστίου μπορεί να εμφανιστεί σε άτομα με καρκίνο του μαστού, καρκίνο του πνεύμονα, ή πολλαπλό μυέλωμα. Αυτός ο τύπος περίσσειας συχνά προκαλείται από την καταστροφή οστικού ιστού.

Τα σημάδια και συμπτώματα της υπερβολικής ποσότητας ασβεστίου μπορεί να περιλαμβάνουν:

συχνουρία
δυσκοιλιότητα
ναυτία
πόνος στο στομάχι
εμετός
ακανόνιστος καρδιακός παλμός
δίψα
ξηρότητα σε στόμα, ή λαιμό
λήθαργος
κούραση
κυκλοθυμία και ευερεθιστότητα
ακραία μυϊκή αδυναμία
ολική απώλεια όρεξης
σύγχυση
κώμα

Καθώς αυτά τα συμπτώματα μπορεί επίσης να προκύψουν από καρκίνο ή θεραπεία καρκίνου, μπορεί να είναι δύσκολο να εντοπιστούν τα υψηλά επίπεδα ασβεστίου ως αιτία.

Αιτίες που οι ηλεκτρολύτες τίθενται εν ανισορροπία

Υπάρχουν πολλές πιθανές αιτίες μιας ανισορροπίας ηλεκτρολυτών, όπως:

χαμηλά επίπεδα ηλεκτρολυτών και ελλιπή ενυδάτωση μετά από άσκηση
παρατεταμένες περιόδους εμέτου, ή διάρροιας
κακή διατροφή
σοβαρή αφυδάτωση
διαταραχή της οξεοβασικής ισορροπίας (αναλογία οξέων και αλκαλίων στο σώμα)
συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια
θεραπεία του καρκίνου
ορισμένα άλλα φάρμακα, όπως τα διουρητικά
βουλιμία
νεφρική νόσος
ηλικία (οι νεφροί των ηλικιωμένων γίνονται λιγότερο αποτελεσματικοί με την πάροδο του χρόνου)

Ηλεκτρολύτες: Μέτρηση των επιπέδων τους

Ένα πάνελ ηλεκτρολυτών είναι ένα τεστ που ελέγχει για σχετικές ανισορροπίες στο αίμα. Μετρά επίσης την οξεοβασική ισορροπία και την λειτουργία των νεφρών. Αυτή η εξέταση μπορεί να βοηθήσει στην παρακολούθηση της προόδου της θεραπείας που σχετίζεται με μια ήδη γνωστή ανισορροπία.

Ένας γιατρός μπορεί να το συμπεριλάβει ως μέρος μιας φυσικής εξέτασης ρουτίνας και πολλοί συχνά υποβάλλονται σε αυτό κατά τη διάρκεια κάποιας νοσηλείας τους, καθώς τόσο οξείες όσο και χρόνιες ασθένειες μπορεί να επηρεάσουν τα επίπεδα ηλεκτρολυτών.

Ένας γιατρός μπορεί επίσης να σας κάνει τέτοιο τεστ αν παίρνετε φάρμακα που είναι γνωστό ότι επηρεάζουν τις συγκεντρώσεις ηλεκτρολυτών, όπως διουρητικά ή αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης.

Τα επίπεδα των ηλεκτρολυτών στο αίμα μετρώνται σε millimoles ανά λίτρο. Εάν το επίπεδο ενός τύπου ηλεκτρολύτη είναι πολύ υψηλό ή χαμηλό, ο γιατρός θα κάνει τακτικές εξετάσεις έως ότου τα επίπεδα επανέλθουν στο φυσιολογικό.

Εάν υπάρχει ανισορροπία οξέος-βάσης, ο γιατρός σας μπορεί να πραγματοποιήσει και εξετάσεις αερίων του αίματός σας. Αυτά μετρούν την οξύτητα, το οξυγόνο και τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα σε δείγμα αίματος από μια αρτηρία. Καθορίζουν επίσης τη σοβαρότητα της ανισορροπίας και τον τρόπο με τον οποίο το άτομο ανταποκρίνεται στη θεραπεία.

Πηγή: https://www.medicalnewstoday.com

φωτό: iStock