Είναι ανίκητος ο Δάγκειος πυρετός;

Τα αρχικά αποτελέσματα από τις δοκιμές του πρώτου εμβολίου κατά του Δάγκειου πυρετού, που αναπτύσσεται από γαλλική φαρμακευτική εταιρία, είναι πολύ κατώτερα του αναμενόμενου. Πάντως ορισμένοι επιστήμονες τα θεωρούν ως μια ενθαρρυντική πρόοδο στη μάχη κατά της διεθνώς εξαπλωμένης νόσου, για την οποία δεν υπάρχει ακόμα κάποια θεραπεία, με την μορφή εμβολίου ή χαπιών, ή σιροπιού. Η συνολική αποτελεσματικότητα του εμβολίου είναι της τάξης του 30%, πολύ χαμηλότερη από το 70% που αρχικά αναμενόταν.

Η ασθένεια προκαλεί πυρετό, έντονο πόνο στα οστά και τους μυς, καθώς και αιμορραγία. Μεταδίδεται με τα κουνούπια (του είδους Aedes aigypti), όπως η ελονοσία και ο ιός του Δυτικού Νείλου, και μολύνει κάθε χρόνο 50 έως 100 εκατ. ανθρώπους, κυρίως στην Ασία, την Αφρική και τη Νότια Αμερική. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, περίπου ο μισός πληθυσμός της Γης κινδυνεύει κάποια στιγμή να νοσήσει από τον δάγκειο πυρετό, ο οποίος ανήκει στην ίδια κατηγορία με τον κίτρινο πυρετό και την ιαπωνική εγκεφαλίτιδα (όμως και για τις δύο αυτές νόσους υπάρχουν ήδη αποτελεσματικά εμβόλια).

Πολλοί ασθενείς του δάγκειου έχουν απλώς συμπτώματα γρίπης, αλλά η ασθένεια μπορεί να εξελιχθεί σε μια πιο σοβαρή και επώδυνη μορφή, που αποβαίνει τελικά θανατηφόρα. Οι περισσότεροι ασθενείς επιζούν μετά την μόλυνση, που σκοτώνει περίπου 20.000 ανθρώπους ετησίως, κατά κύριο λόγο παιδιά.

Τα κρούσματα της νόσου έχουν αυξηθεί διεθνώς δραματικά κατά τις τελευταίες δεκαετίες (σχετικό πρόσφατο περιστατικό αναφέρθηκε και στη χώρα μας, στο Αγρίνιο). Πριν το 1970 μόνο σε εννέα χώρες σημειώνονταν επιδημίες δάγκειου, ενώ σήμερα η νόσος ενδημεί σε πάνω από 100 χώρες, ιδίως στις μεγαλουπόλεις των τροπικών περιοχών.

Η δυσκολία καταπολέμησης της ασθένειας μέσω εμβολίου έγκειται στο ότι προκαλείται όχι από έναν μόνο ιό, αλλά από τέσσερις συγγενικούς ιούς (με τις ονομασίες Denv 1, 2, 3 και 4). Η ανοσοποίηση έναντι του ενός ιού δεν προσφέρει προστασία και για τους υπόλοιπους. Επιπλέον, η ασθένεια φαίνεται να πλήττει μόνο τους ανθρώπους, συνεπώς δεν μπορούν να γίνουν οι σχετικές δοκιμές σε ζώα.

Το υποψήφιο εμβόλιο, δοκιμάστηκε σε περίπου 4.000 παιδιά ηλικίας τεσσάρων έως 11 ετών στην Ταϊλάνδη, από τα οποία τα 2.400 πήραν τρεις δόσεις του εμβολίου κατά του δάγκειου πυρετού σε χρονικά διαστήματα έξι μηνών, ενώ τα υπόλοιπα είτε έκαναν κάποιο άλλο εμβόλιο (λύσσας) ή εικονικό (πλασέμπο).

Τα αποτελέσματα, που παρουσιάστηκαν στο ιατρικό περιοδικό «The Lancet», δείχνουν ότι περίπου δύο χρόνια μετά τον εμβολιασμό υπήρξαν συνολικά 134 κρούσματα δάγκειου πυρετού. Στην ομάδα των παιδιών που είχαν εμβολιαστεί, περίπου το 2,8% εμφάνισαν τη νόσο, έναντι ελαφρώς αυξημένου ποσοστού 4,4% στις ομάδες που δεν είχαν εμβολιαστεί κατά του δάγκειου.

Η διαφορά της τάξης του 1,5% δεν κρίνεται αρκετή για να θεωρηθεί το εμβόλιο ότι παρέχει επαρκή προστασία, αν και -αυτό θεωρείται πολύ θετικό- δεν αναφέρθηκαν παρενέργειες από τη λήψη του εμβολίου. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το εμβόλιο φαίνεται να παρέχει μερική προστασία έναντι των τριών από τους τέσσερις ηπιότερους ιούς που μπορεί να προκαλέσουν τη νόσο, ενώ δεν φάνηκε να παρέχει καμία προστασία κατά του πιο επικίνδυνου τύπου 2 του δάγκειου πυρετού (ιός Denv 2).

Νέες δοκιμές σε μεγαλύτερο δείγμα πληθυσμού (περίπου 31.000 ανθρώπους) και σε περισσότερες χώρες ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη και αναμένεται να δώσουν μια πιο καθαρή εικόνα για την αποτελεσματικότητα του εμβολίου. Η εταιρία ελπίζει να κάνει ετήσιες πωλήσεις ενός δισεκατομμυρίου ευρώ από το εν λόγω εμβόλιο, γι' αυτό έχει ήδη επενδύσει 350 εκατ. ευρώ για να κατασκευάσει εργοστάσιο παραγωγής του στη Γαλλία. Και άλλες φαρμακευτικές αναπτύσσουν δοκιμαστικά εμβόλια κατά του δάγκειου πυρετού, αλλά η γαλλική εταιρία βρίσκεται σε πολύ πιο προχωρημένο στάδιο.

Ανεξάρτητοι επιστήμονες δεν δηλώνουν ακόμα οριστικά απογοητευμένοι από τη σχετική αποτυχία του γαλλικού εμβολίου, θεωρώντας ότι η εταιρία ίσως θα έπρεπε να κάνει κάποιες αλλαγές στη σύστασή του ή να δημιουργήσει ξεχωριστά εμβόλια για κάθε διαφορετικό τύπου της νόσου.