Υπερουριχαιμία: όταν έχουμε αυξημένα επίπεδα ουρικού οξέως.

Iatropedia
05 Ιουλίου 2013 | 06:00

Συχνά ακούμε για κάποιον που έπαθε ουρική αρθρίτιδα ή κωλικό νεφρού, ενώ δεν είναι και λίγες οι φορές που σε τυχαίο εργαστηριακό έλεγχο βρίσκουμε αυξημένα επίπεδα ουρικού οξέως ενώ δεν αισθανόμαστε απολύτως τίποτα. Τι σημαίνει αυτό; Είναι κάτι το επικίνδυνο που πρέπει άμεσα να αντιμετωπιστεί; Απαντήσεις σε αυτά δίνουμε στο επιστημονικό άρθρο που ακολουθεί. Θα βρείτε επίσης τι πρέπει να τρώτε και τι να αποφεύγετε σε τέτοιες περιπτώσεις.

Της Βασιλικής Παπαδοπούλου

Ειδικής Παθολόγου

Κατ’ αρχή το ουρικό οξύ είναι το τελικό προϊόν μεταβολισμού των πουρινών που αποτελούν σημαντικό τμήμα των νουκλεϊκών οξέων (DNA,RNA) του οργανισμού μας, αλλά ανευρίσκονται και σε πλήθος τροφών σε διαφορετικές συγκεντρώσεις. Μεταβολίζονται προς ουρικό οξύ, το οποίο φυσιολογικά, αποβάλλεται κυρίως από τους νεφρούς (70%) και λιγότερο μέσω των κοπράνων..

Στον ανθρώπινο οργανισμό τα 2/3 παράγεται ενδογενώς και το υπόλοιπο 1/3 το προσλαμβάνουμε από τις τροφές. Τα επίπεδα ουρικού στο αίμα αντικατοπτρίζουν την ισορροπία μεταξύ της διάσπασης των πουρινών και της αποβολής του ουρικού. Αύξηση των επιπέδων έχουμε όταν η ισορροπία αυτή διαταραχθεί.

Στο γενικό πληθυσμό η ασυμπτωματική υπερουριχαιμία είναι 2-13% Οι άνδρες υπερέχουν των γυναικών και στην περίπτωση ουρικής αρθρίτιδας μόνο το 5% είναι γυναίκες. Παρ’ όλα αυτά μετά την εμμηνόπαυση τα επίπεδα ουρικού αυξάνονται και στο γυναικείο πληθυσμό.

Ως νόσημα η υπερουριχαιμία είναι ασυμπτωματικό

Συμπτώματα εμφανίζονται
1. Στην ουρική αρθρίτιδα (τυπική μονοαρθρίτιδα) με την τυπική εικόνας πόνου, ερυθρότητας και φλεγμονής

2. Στη νεφρολιθίαση (λίθοι ουρικού οξέως) με τυπική ή όχι εικόνα κωλικού, ή αιματουρίας.

Αίτια

1. Μείωση της φυσιολογικής αποβολής (απέκκρισης του ουρικού) από τα νεφρά λόγω ιδιοπαθούς αιτία, νεφρικής βλάβης, λήψης φαρμάκων, μεταβολικών νοσημάτων ή ενδοκρινολογικών νοσημάτων καθώς και σπάνιων γενετικών νοσημάτων)

2. Υπερπαραγωγή για κάποιο λόγο (συνήθη αίτια είναι γενετικά, αυξημένη πρόληψη από τη διατροφή, νοσήματα με ιστική καταστροφή –αιματολογικά, κακοήθειες)

3. Μεικτά αίτια 1+2 (αλκοολ, υπερβολική άσκηση, γενετικά νοσήματα)

Η διερεύνηση της αιτιολογίας της υπερουριχαιμίας είναι θέμα του ειδικού και δεν αφορά τον ασθενή και μπορεί να περιλαμβάνει εξετάσεις αίματος και ούρων, κυρίως 24ωρες συλλογές. Η τελική διαφοροποίηση, δηλαδή αν υπάρχει ή όχι αυξημένη πρόληψη πουρινών από τη διατροφή, αυξημένη παραγωγή (ανεξάρτητα δίαιτας) ή αυξημένη απέκκριση δίνει μια πρόβλεψη όχι τόσο σχετικά με τη φαρμακευτική αντιμετώπιση αλλά για το τι περιμένει κανείς από μια δίαιτα χαμηλής πρόσληψης πουρινών

Θεραπεία

Η θεραπεία είναι 2 μορφών

Α) Διαιτητική

Β) Φαρμακευτική

Τα τελευταία θεραπευτικά πρωτόκολλα ουσιαστικά δεν δίνουν φαρμακευτική αγωγή στην ασυμπτωματική υπερουριχαιμία, καθώς υπολογίζουν τη σχέση όφελους από την αγωγή, παρενεργειών και κόστους. Εξαίρεση αποτελούν οι ογκολογικοί ασθενείς όπου εκεί δίνεται προφυλακτικά φαρμακευτική αγωγή ώστε να προληφθεί η οξεία ουρική αρθρίτιδα και η νεφρολιθίαση.

Αντίθετα φαρμακευτική θεραπεία δίνουμε στη συμπτωματική υπερουριχαιμία

Α) Ουρική αρθρίτιδα

Θεραπεία κρίσης > για ανακούφιση από φλεγμονή και πόνο (ΜΣΑΦ, Κολχικίνη, σπανίως κορτικοστεροειδή)

Θεραπεία πρόληψης > φαρμακευτική αγωγή με φάρμακα που είτε προάγουν την απέκκριση του ουρικού (προβενεσίδη), είτε μπλοκάρουν την παραγωγή (αλλοπουρινόλη).

Β) Νεφρολιθίαση

Προληπτική αγωγή > Φάρμακα που μπλοκάρουν την παραγωγή ουρικού (αλλοπουρινόλη), αλλάζουν την οξύτητα των ούρων ώστε να εμποδίζουν την κρυσταλλοποίηση του ουρικού (κιτρικά, δικαρβονικά άλατα)

Ενυδάτωση (τουλάχιστον 2 λίτρα νερό /μέρα)

Πλέον κυκλοφορούν και νεότερα φάρμακα, που λόγω μεγαλύτερου κόστους θεραπείας συστήνονται σε ειδικές περιπτώσεις επί αποτυχίας της κλασσικής θεραπείας ή επί συνοσηρότητας (πχ νεφρική ανεπάρκεια, χημειοθεραπεία κτλ)