Υπέρταση: Πόσο επικίνδυνη είναι στην εγκυμοσύνη;

Του Θεόδωρου Κολλάρου Γυναικολόγου

Οι υπερτασικές διαταραχές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αποτελούν κύρια αιτία νεογνικής και μητρικής νοσηρότητας και θνησιμότητας. Η συχνότητα της αρτηριακής υπέρτασης (ΑΥ), είναι περίπου 10% στις πρωτότοκες και 6-8% στο σύνολο των εγκύων.

Η υπέρταση στην εγκυμοσύνη χαρακτηρίζεται από:

• Τιμές αρτηριακής πίεσης>=140/90mmHg σε ασθενή που προηγουμένως είχε φυσιολογική αρτηριακή πίεση ή

• Αύξηση της συστολικής αρτηριακής πίεσης >25mmHg ή και της διαστολικής >15mmHg συγκριτικά με την πίεση πριν την εγκυμοσύνη ή κατά την διάρκεια του 1ου τριμήνου.Η υπέρταση στην εγκυμοσύνη χαρακτηρίζεται από:

• Τιμές αρτηριακής πίεσης>=140/90mmHg σε ασθενή που προηγουμένως είχε φυσιολογική αρτηριακή πίεση ή

• Αύξηση της συστολικής αρτηριακής πίεσης >25mmHg ή και της διαστολικής >15mmHg συγκριτικά με την πίεση πριν την εγκυμοσύνη ή κατά την διάρκεια του 1ου τριμήνου.Η υπέρταση της κύησης (στο 5-6% των κυήσεων) εμφανίζεται μετά την 20η εβδομάδα και υποχωρεί μερικές εβδομάδες μετά τον τοκετό. Συσχετίζεται με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης υπερτάσης σε μεγαλύτερη ηλικία.

Η προεκλαμψία (στο 1-2% των κυήσεων) χαρακτηρίζεται από υπέρταση και λευκωματουρία (>300mg/24ωρο) και παρουσιάζεται μετά τις 20 εβδομάδες και συνηθέστερα μετά τις 30.

Εμφανίζει δύο μορφές από πλευράς βαρύτητας:

1. Ελαφρά ή ήπια και

2. Βαρεία ή σοβαρή μορφή.Υπέρταση της εγκυμοσύνης. Η ΑΥ εμφανίζεται μετά την 20η εβδομάδα της κύησης, χωρίς πρωτεΐνουρία, και στις περισσότερες περιπτώσεις υποχωρεί μετά την 6η εβδομάδα από τον τοκετό.

Προεκλαμψία (6-8%). Η ακριβής αιτία είναι άγνωστη, αν και έχει γίνει δεκτό ότι χαρακτηρίζεται από εκτεταμένη δυσλειτουργία του ενδοθηλίου των αγγείων, με αποτέλεσμα την ισχαιμία-μειωμένη αιμάτωση-του πλακούντα και άλλων οργάνων (νεφροί, ήπαρ, εγκέφαλος) και εκτεταμένη κυτταρική καταστροφή, συνεπώς πρόκειται για πολυοργανική νόσο.

Επιδημιολογικά η νόσος φαίνεται ότι έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά:

• Συμβαίνει συχνότερα σε πρωτότοκες. Οι άτοκες έχουν 6-8 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο από τις πολύτοκες. Οι πρωτότοκες μεγάλης ηλικίας έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο από τις νεότερες.

• Συμβαίνει κυρίως στις πολυδύναμες κυήσεις (περισσότερα του ενός έμβρυα) ή επί σακχαρώδους διαβήτου.

• Η συχνότητα αυξάνεται προς το τέλος της κύησης. Είναι σπάνια η προεκλαμψία προ του τέλους του 2ου τριμήνου.

• Χαρακτηριστικά του συνδρόμου είναι ΑΥ, οίδημα, πρωτεΐνουρία (αποβολή πρωτεϊνης ≥ 3g/24ωρο στα ούρα), χαρακτηριστική ηπατική και νεφρική έκπτωση, διαταραχές πήξεως του αίματος και στα τελικά στάδια διαταραχές συνείδησης και κώμα.

• Φαίνεται ότι το σύνδρομο έχει κληρονομική επιβάρυνση. Σε οικογένειες με γυναίκες που είχαν προεκλαμψία το σύνδρομο εμφανίζεται στο 25% των θυγατέρων και των εγγονών.

Η εικόνα του συνδρόμου συνήθως υποχωρεί μόλις τερματισθεί η εγκυμοσύνη

Προεκλαμψία επί προΰπάρχουσας χρόνιας ΑΥ.

Αφορά γυναίκες με προϋπάρχουσα ΑΥ οπότε αυτή επιδεινώνεται και συνοδεύεται από αυξημένη αποβολή πρωτεΐνης ≥ 3g/24ωρο στα ούρα, μετά την 20η εβδομάδα της εγκυμοσύνης, ενώ συνυπάρχουν και ευρήματα ηπατικής δυσλειτουργίας και αιματολογικές διαταραχές (κυρίως διαταραχές πήξεως του αίματος).

• Εκλαμψία: προεκλαμψία με σπασμούς που δεν μπορούν να αποδοθούν σε άλλη αιτία.

Μπορεί να εμφανισθεί και δύο μέρες μετά τον τοκετό και συνοδεύεται από υψηλή θνησιμότητα μητρική και εμβρυική. παθογένεια της προεκλαμψίας δεν είναι πλήρως διευκρινισμένη.

Θεωρείται ότι πρόκειται για γενικευμένη δυσλειτουργία του ενδοθηλίου των αγγείων που προκαλεί αγγειοσύσπαση και οδηγεί σε διαταραχές της αιμάτωσης στον πλακούντα, τον εγκέφαλο, το ήπαρ, τους νεφρούς, την καρδιά και τους πνεύμονες.

Η δυσλειτουργία του ενδοθηλίου μπορεί να εκδηλωθεί και με τη μορφή αυξημένης διαπερατότητας του τοιχώματος των τριχοειδών αγγείων με αποτέλεσμα τη διαφυγή υγρών προς το διάμεσο χώρο και την ταχεία αύξηση του σωματικού βάρους της εγκύου, την εμφάνιση οιδημάτων στο πρόσωπο και τα άνω άκρα, την αιμοσυμπύκνωση με αύξηση του αιματοκρίτη.

Θεωρείται ότι ο πλακούντας παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της πάθησης.

Η προεκλαμψία μπορεί να προσβάλει την έγκυο, το έμβρυο ή και τους δύο. Ο εγκέφαλος της εγκύου, αν επηρεαστεί, θα προκαλέσει πονοκέφαλο, ενώ τα συμπτώματα θα είναι εντονότερα με διαταραχές συνείδησης, σπασμούς αν υπάρχει αιμορραγία.

Η συμμετοχή του ήπατος μπορεί να προκαλέσει άλγος δεξιού υποχονδρίου και αύξηση των τρανσαμινασών. Μπορεί να εμφανισθεί από τους νεφρούς λευκωματουρία ή ακόμα νεφρική ανεπάρκεια και ανουρία. Η καρδιά μπορεί να παρουσιάσει καρδιακή ανεπάρκεια και οι πνεύμονες πνευμονικό οίδημα. Θρομβοπενία και σε σπάνιες περιπτώσεις διάχυτη ενδαγγειακή πήξη είναι εκδηλώσεις από το αιμοποιητικό σύστημα.

Οι διαταραχές εμβρύου στα πλαίσια προεκλαμψίας μπορεί να είναι αποκόλληση πλακούντα, καθυστερημένη ανάπτυξη εμβρύου, πρόωρος τοκετός, ενδομήτριος θάνατος.

Παράγοντες που σχετίζονται με αυξημένη πιθανότητα προεκλαμψίας

• 1η εγκυμοσύνη

• Ηλικία <18 και >35 ετών

• Προηγούμενο ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό προεκλαμψίας

• Παχυσαρκία

• Μεσολάβηση <2 χρόνια ή >10 χρόνια από την προηγούμενη εγκυμοσύνη

• Χρόνια προϋπάρχουσα υπέρταση

• Πολύδυμη κύηση

• Σακχαρώδης διαβήτης

• Χρόνια νεφρική νόσοςΗ αξία της συνέχισης της φαρμακευτικής αγωγής σε εγκύους με προϋπάρχουσα ΑΥ μέτριας βαρύτητας, εξακολουθεί να αποτελεί ένα πεδίο διαφωνίας και αμφισβήτησης. Εν τούτοις φαίνεται λογικό να γίνεται έναρξη αγωγής για τιμές ΑΠ ≥ 150mmHg / 95mmHg.

Πίεση με τιμές ΣΑΠ ≥ 170mmHg ή ΔΑΠ ≥ 110mmHg αποτελεί ένδειξη για άμεση νοσοκομειακή κάλυψη.

Η από του στόματος φαρμακευτική αγωγή περιλαμβάνει φάρμακα που αποδεδειγμένα δεν επηρεάζουν το έμβρυο και την μητέρα, όπως η μεθυλντόπα, η λαμπεταλόλη, οι ανταγωνιστές του ασβεστίου και (λιγότερο) οι β-αποκλειστές. Επί προεκλαμψίας ΙV υδραλαζίνη, λαμπεταλόλη και επί οξέος πνευμονικού οιδήματος νιτρογλυκερίνη………

Θεόδωρος Κολλάρος

Γυναικολόγος – Πάτρα

ttfgkol@gmail.com

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Όταν η κατάθλιψη χτυπά τις μέλλουσες μαμάδες!

Όταν ανεβαίνει το σάκχαρο στην εγκυμοσύνη

Καρκίνος μήτρας: ανοσία με μια δόση!