Η ισχαιμία προκαλείται συχνά από τη δημιουργία πλάκας και την πάχυνση ή σκλήρυνση της αρτηρίας που τροφοδοτεί την συγκεκριμένη περιοχή ή όργανο.
Συνήθη παραδείγματα ισχαιμίας περιλαμβάνουν:
- Καρδιακή ισχαιμία (επηρεάζει την καρδιά)
- Ισχαιμία του εγκεφάλου (π.χ. ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο)
- Ισχαιμία του εντέρου
- Ισχαιμία άκρου (επηρεάζει το χέρι ή το πόδι)
Όταν ένα μέρος του σώματος είναι ισχαιμικό, δεν λαμβάνει όλο το οξυγόνο και τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται. Προκαλείται δυσλειτουργία του προσβεβλημένου οργάνου και η κατάσταση εκδηλώνεται με διάφορα συμπτώματα.
Εάν γίνει αρκετά σοβαρή ή επιμείνει αρκετά, τα κύτταρα της πληγείσας περιοχής μπορεί να αρχίσουν να καταρρέουν/πεθαίνουν. Ο θάνατος ολόκληρου ή μέρους ενός ισχαιμικού οργάνου ονομάζεται έμφραγμα.
Ισχαιμία: Αιτίες
Η αιτία της ισχαιμίας μπορεί να σχετίζεται με το συγκεκριμένο μέρος του σώματος που έχει προσβληθεί, αλλά υπάρχουν και ορισμένοι γενικοί παράγοντες κινδύνου που ισχύουν ευρύτερα, όπως:
- Κάποια νόσος που κάνει το αίμα σας πιο πιθανό να πήξει
- Προβλήματα κακής κυκλοφορίας αίματος ή αρτηριακής πίεσης (υπέρταση ή υπόταση)
- Παράγοντες του τρόπου ζωής όπως το κάπνισμα, η λήψη ορισμένων φαρμάκων, η κακή διατροφή, η παχυσαρκία και η καθιστική ζωή
- Καρδιακές παθήσεις, διαβήτης και προηγούμενο εγκεφαλικό επεισόδιο
Καρδιακή ισχαιμία
Προκαλείται συχνότερα από αθηρωματικές πλάκες στις στεφανιαίες αρτηρίες, τις αρτηρίες που τροφοδοτούν τον καρδιακό μυ. Ωστόσο, η καρδιακή ισχαιμία μπορεί επίσης να προκληθεί από άλλες καταστάσεις όπως:
- σπασμοί της στεφανιαίας αρτηρίας
- καρδιακό σύνδρομο Χ (ονομάζεται επίσης στεφανιαία μικροαγγειακή νόσος)
- συγγενείς (εκ γενετής) ανωμαλίες των στεφανιαίων αρτηριών
Η σταθερή στηθάγχη είναι η ενόχληση στο στήθος που προκαλείται από καρδιακή ισχαιμία και επιδεινώνεται μετά από άσκηση ή στρες. Ονομάζεται «σταθερή» επειδή τα ερεθίσματα και η πορεία είναι αρκετά προβλέψιμα. Τα συμπτώματα συνήθως υποχωρούν με ανάπαυση ή χαλάρωση.
Η ασταθής στηθάγχη, από την άλλη πλευρά, εμφανίζεται χωρίς καμία σχέση με άσκηση ή άγχος. Συμβαίνει ξαφνικά και συνήθως δεν βελτιώνεται με την ανάπαυση. Η ασταθής στηθάγχη είναι συχνά χαρακτηριστικό μια πολύ σοβαρής και επείγουσας κατάστασης που λέγεται οξύ στεφανιαίο σύνδρομο.
Ισχαιμία εγκεφάλου
Ο εγκεφαλικός ιστός είναι μεταβολικά πολύ ενεργός και για να λειτουργεί σωστά, ο εγκέφαλος λαμβάνει το 20% του αίματος που αντλείται από την καρδιά. Επιπλέον, σε αντίθεση με πολλά άλλα όργανα, ο εγκέφαλος δεν έχει από μόνος του αποθέματα ενέργειας και εξαρτάται πλήρως από ροή αίματος για να κάνει τη δουλειά του. Κατά συνέπεια, ο εγκεφαλικός ιστός γίνεται γρήγορα ισχαιμικός εάν διακοπεί η ροή του αίματος. Αν συμβεί αυτό και δεν αποκατασταθεί γρήγορα η ροή του αίματος, επέρχεται γρήγορα καταστροφή/θάνατος του εγκεφαλικού ιστού (εγκεφαλικό επεισόδιο).
Μερικές φορές η ροή του αίματος σε ένα τμήμα του εγκεφάλου διακόπτεται αρκετά για να προκαλέσει συμπτώματα εγκεφαλικής ισχαιμίας, αλλά όχι τόσο πολύ, ώστε να προκαλέσει πλήρες εγκεφαλικό επεισόδιο. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο (TIA). Ένα TIA μπορεί να αντιγράψει οποιαδήποτε από τα συμπτώματα του κανονικού εγκεφαλικού, αλλά αυτά υποχωρούν μέσα σε λίγες ώρες. Τα TIA είναι σημαντικά όχι μόνο επειδή είναι ανησυχητικά από μόνα τους, αλλά και επειδή συχνά ακολουθούνται από ένα πλήρες εγκεφαλικό. Έτσι, τα TIA απαιτούν πάντα άμεση ιατρική φροντίδα.
Ισχαιμία του εντέρου
Αυτός ο τύπος ισχαιμίας εμφανίζεται στα αιμοφόρα αγγεία που τροφοδοτούν τα εντερικά όργανα.
Η χρόνια εντερική ισχαιμία, η οποία συνήθως προκαλείται από αθηροσκλήρωση των εντερικών αρτηριών, συνήθως προκαλεί επαναλαμβανόμενα συμπτώματα μετά από ένα γεύμα, όταν δηλαδή τα έντερα προσπαθούν να εκτελέσουν το πεπτικό τους έργο εν μέσω ανεπαρκούς παροχής αίματος. Προκαλεί συχνότερα κοιλιακό άλγος (αναφέρεται ως εντερική στηθάγχη) μετά από ένα γεύμα, ειδικά αν πρόκειται για αρκετά λιπαρό γεύμα.
Τα συμπτώματα της εντερικής στηθάγχης περιλαμβάνουν πόνο στην άνω κοιλιακή χώρα, αν και μπορεί να “αντανακλά” στην πλάτη. Η εντερική στηθάγχη συνήθως επιμένει για περίπου 2-3 ώρες, αλλά στη συνέχεια επανέρχεται πάντα μετά από ένα άλλο γεύμα.
Οξεία εντερική ισχαιμία μπορεί να εμφανιστεί όταν ένας θρόμβος αίματος φτάσει σε εντερική αρτηρία και προκαλέσει εμβολή (πλήρη ή μερικό αποκλεισμό της ροής του αίματος). Αυτοί οι θρόμβοι αίματος προέρχονται συνήθως από την καρδιά, ως αποτέλεσμα της κολπικής μαρμαρυγής. Εάν η θρομβοεμβολή είναι αρκετά σοβαρή, μπορεί να προκληθεί έμφραγμα του εντέρου (θάνατος τμήματος του εντέρου). Το έμφραγμα του εντέρου είναι επείγουσα ιατρική κατάσταση.
Ισχαιμία άκρου (χέρια και πόδια)
Αυτός ο τύπος ισχαιμίας είναι κοινός σε άτομα με περιφερική αρτηριακή νόσο, μια μορφή αθηροσκλήρωσης που επηρεάζει τις αρτηρίες που τροφοδοτούν τα χέρια ή τα πόδια (συνήθως τα πόδια).
Το πιο κοινό σύνδρομο που παρατηρείται με την ισχαιμία των άκρων είναι ένας τύπος πόνου με κράμπες, που συνήθως επηρεάζει το ένα πόδι και εμφανίζεται συχνά μετά από μια σταθερή διάρκεια περπατήματος. Αντιμετωπίζεται κατά κανόνα με αγγειοπλαστική και τοποθέτηση στεντ, αν και συνήθως απαιτείται χειρουργική επέμβαση με την μέθοδο του bypass.
Συνοπτικά
- Η ισχαιμία είναι μια κατάσταση που συμβαίνει όταν διακόπτεται η παροχή αίματος σε ένα μέρος του σώματος.
- Μπορεί να συμβεί στην καρδιά, στον εγκέφαλο, στον γαστρεντερικό σωλήνα, ακόμη και στα χέρια ή τα πόδια σας.
- Ο κίνδυνος είναι υψηλότερος εάν έχετε ορισμένες υποκείμενες καταστάσεις υγείας ή παράγοντες τρόπου ζωής.
Πηγή: https://www.verywellhealth.com
φωτό: iStock