Κακή διάθεση; Υπάρχει τρόπος να απαλλαγείτε και γρήγορα μάλιστα

Όταν η διάθεσή μας είναι κακή, μπορεί να βάψει μαύρα τα πάντα γύρω μας, επηρεάζοντας το πώς βλέπουμε ακόμα και πράγματα που θα μπορούσαν, σε διαφορετικές συνθήκες, να μας φτιάξουν το κέφι. Αντ’ αυτού, όμως, όλα γίνονται λόγοι απογοήτευσης και θυμού.

Η περιπλάνηση του μυαλού που στρέφεται προς τον αρνητικό πόλο των συναισθημάτων μπορεί να συνδέεται με καταθλιπτικές διαταραχές, τουλάχιστον όταν αυτό συμβαίνει σε σταθερή βάση. Σύμφωνα με τη Marlijn Besten και τους συνεργάτες της στο Πανεπιστήμιο του Groningen (2023), υπάρχει «άμεση σχέση μεταξύ της περιπλάνησης του νου και της διάθεσης».

Προηγούμενη έρευνα έχει δείξει ότι οι άνθρωποι που είναι ευάλωτοι σε κλινικά διαγνωσμένες καταθλιπτικές διαταραχές μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι σε πειραματικές καταστάσεις που προκαλούν αρνητικά συναισθήματα, όπως η παρακολούθηση ενός θλιβερού βίντεο. Τα άτομα που δεν έχουν κλινική κατάθλιψη δεν παρουσιάζουν αυτό το αποτέλεσμα. Επιπλέον, μπορούν εύκολα να ευθυμήσουν και να αλλάξουν διάθεση.

Ένας λόγος που η περιπλάνηση του μυαλού μπορεί να σχετίζεται με τη διάθεση είναι ότι, όταν βαριέστε, το μυαλό σας μπορεί να πάει ή σε κάτι χαρούμενο ή σε κάτι στενόχωρο. Στους ανθρώπους που είναι επιρρεπείς στην κατάθλιψη, το μυαλό τους πάει σε κάτι στενόχωρο και δεν μπορούν να σταματήσουν να σκέφτονται άσχημα πράγματα. Γνωστές και ως «μηρυκασμός», οι σκέψεις του ατόμου γίνονται «κολλώδεις» (δεν φεύγουν), συμβαίνουν συχνά, εστιάζουν στο παρελθόν και επιμένουν στο τι έχει κάνει το άτομο λάθος.

Το πείραμα

Η πρώτη έρευνα βασίστηκε στο σύστημα Sustained Attention to Response Task (SART). Το SART παρουσιάζει στους ανθρώπους μια μεγάλη και πολύ βαρετή εργασία και, στη συνέχεια, ερευνά να δει αν το μυαλό τους αρχίζει να περιπλανάται καθώς προχωρά η εργασία.

Οι ερευνητές του Groningen προσάρμοσαν το SART για να δουν αν, όντως, η περιπλάνηση του μυαλού μπορεί να χρησιμοποιηθεί θετικά ή αρνητικά, ανάλογα με τη διάθεση που θα προκαλούσαν στους συμμετέχοντες πριν ξεκινήσουν το SART.

Ξεκινώντας από ένα δείγμα ελέγχου 249 προπτυχιακών φοιτητών, οι ερευνητές μείωσαν το τελικό τους δείγμα σε 82, 42 από τους οποίους είχαν υψηλό σκορ στο χαρακτηριστικό της προσωπικότητας του νευρωτισμού και την τάση να ανησυχούν και 40 χαμηλά σκορ και στα δύο αυτά κριτήρια. Στη συνέχεια, αυτές οι ομάδες υποδιαιρέθηκαν τυχαία για να γίνουν δύο παρεμβάσεις: η μία για να προκαλέσει θετική και η άλλη αρνητική διάθεση.

Στη συνέχεια, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να παρακολουθούν κάποιες λέξεις και να πατούν ένα κουμπί εάν μια λέξη ήταν με πεζά γράμματα και να μην το πατούν εάν η λέξη ήταν με κεφαλαία. Οι λέξεις με τα κεφαλαία ήταν περισσότερες από εκείνες που ήταν με πεζά, που σήμαινε ότι οι συμμετέχοντες είχαν να πατήσουν λιγότερες φορές το κουμπί, κάτι που απλά αύξανε το επίπεδο της πλήξης. Φανταστείτε τον εαυτό σας σε αυτήν την κατάσταση και μπορείτε εύκολα να δείτε πώς το μυαλό σας θα έφευγε αλλού.

Εκμεταλλευόμενοι τα δεδομένα σε πραγματικό χρόνο που δίνει το SART, οι συγγραφείς διερεύνησαν πώς αισθάνονταν οι συμμετέχοντες σε διάφορες φάσεις κατά τη διάρκεια της εργασίας.

Για να θεωρηθούν «μηρυκασμός», οι σκέψεις έπρεπε να είναι επίμονες, αρνητικές, σχετιζόμενες με το παρελθόν και τον εαυτό τους.

Οι ερευνητές προκάλεσαν θετική διάθεση στην ομάδα θετικής παρέμβασης με μια εργασία γνωστή ως «θετική φαντασίωση». Αρχικά, οι συμμετέχοντες ενέκριναν κάποιες δηλώσεις που σχετίζονται με «δυσλειτουργικές συμπεριφορές» (όπως το ότι «οι άνθρωποι θα με σκέφτονται λιγότερο αν κάνω λάθος») και άλλες πιο θετικές σε τόνο («οι άνθρωποι εξακολουθούν να με συμπαθούν, ακόμα κι αν κάνω πολλά λάθη»). Για να επέλθει η αλλαγή στη διάθεση, οι ερευνητές ζήτησαν από τους συμμετέχοντες να εξαγάγουν έναν «θετικό κανόνα ζωής» και να φαντασιωθούν μια εμπειρία σε έναν «ονειρόκοσμο» για 10 λεπτά.

Στην άλλη ομάδα, της αρνητικής διάθεσης, παρουσιάστηκε στους συμμετέχοντες κάτι που είναι γνωστό ότι αποτελεί μια εξαιρετικά αγχωτική εμπειρία: αυτή μιας 5λεπτης δημόσιας ομιλίας μπροστά έναν «κριτή», του οποίου η έκφραση παρέμεινε ουδέτερη κατά τη διάρκεια της ομιλίας. Το εγγενές άγχος αυτής της κατάστασης θα πρέπει να είναι προφανές σε οποιονδήποτε χρειάστηκε ποτέ να κάνει κάτι σημαντικό μπροστά σε μια ομάδα που δεν έδινε feedback.

Τα ευρήματα

Όσον αφορά τα ευρήματα, οι συγγραφείς επιβεβαίωσαν πράγματι την πρόβλεψή τους ότι τα άτομα που είναι επιρρεπή στην ανησυχία θα ανέπτυσσαν πιο άστοχες σκέψεις αρνητικής φύσης μετά την πρόκληση αγχωτικής διάθεσης.

Αντιθέτως, στην ομάδα της θετικής επίδρασης, οι σκέψεις εκτός της εργασίας ήταν λιγότερες, ακόμη και στα άτομα με υψηλή πιθανότητα αρνητικού συναισθήματος (νευρωτισμό και ανησυχία).

Η διαπίστωση αυτή δείχνει, όπως σημειώνουν οι συγγραφείς, ότι «η αρνητική σκέψη που προκαλείται από το άγχος που κρύβεται κάτω από την τάση για κατάθλιψη θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί εν μέρει με τη φαντασίωση».

Αλλάζοντας τη δική μας διάθεση

Τα εντυπωσιακά ευρήματα αυτής της καινοτόμου μελέτης έχουν πραγματική πρακτική αξία στη ζωή όλων, ακόμη κι αν δεν έχει διαγνωστεί κανείς κατάθλιψη. Αν το μόνο που χρειάζεται είναι 10 λεπτά ονειροπόλησης για κάτι καλό που σας έχει συμβεί για να προκαλέσετε φωτεινότερες σκέψεις για τον εαυτό σας και το μέλλον, γιατί να μην το δοκιμάσετε;

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Μελανιές: Πότε πρέπει να ανησυχήσουμε

Πώς μας αρρωσταίνει η κλιματική αλλαγή – Τι δείχνουν τα στοιχεία του ΠΟΥ