Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη είναι μία από τις συχνότερες παθήσεις στους άνδρες. Την εκδηλώνουν οι περισσότεροι μέχρι να φθάσουν στα 80 τους χρόνια, αλλά σε πολλούς εμφανίζεται πολύ νωρίτερα.
Ο χειρουργός-ουρολόγος δρ Ηρακλής Πούλιας, τ. πρόεδρος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας και τ. διευθυντής της Ουρολογικής Κλινικής του Κοργιαλένειου-Μπενάκειου Νοσοκομείου ΕΕΣ, εξηγεί ποια είναι τα σημαντικότερα δεδομένα που πρέπει να γνωρίζουμε για την πάθηση.
Ο προστάτης αναπτύσσεται αδιάκοπα στη διάρκεια της ζωής
Ο προστάτης είναι ένας μικρός αδένας, που περιβάλλει την ουρήθρα (είναι το «σωληνάκι» από το οποίο αποβάλλονται τα ούρα). Καθώς διογκώνεται, πιέζει την ουρήθρα και μπορεί να διαταράξει την ούρηση. Το μέγεθός του υποτίθεται ότι είναι ίσο με εκείνο ενός καρυδιού. Στην πραγματικότητα όμως, ο προστάτης αναπτύσσεται αδιάκοπα στη διάρκεια της ζωής. Έτσι:
- Στα 40 έτη συνήθως έχει μέγεθος βερίκοκου
- Μέχρι την ηλικία των 60 ετών θυμίζει περισσότερο λεμόνι
Ο φυσιολογικός όγκος του υπολογίζεται στα 20-25 κυβικά εκατοστά.
Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη δεν είναι καρκίνος
Ο περίσσιος προστατικός ιστός που αναπτύσσεται (λέγεται αδένωμα), δεν είναι καρκινικός. Ωστόσο είναι πιθανό ένας άνδρας να εκδηλώσει ταυτοχρόνως και καρκίνο του προστάτη, που όμως δεν σχετίζεται με το αδένωμα του προστάτη. Το αδένωμα έχει ποικίλο μέγεθος (μπορεί να ξεπεράσει ακόμα και τα 100 κυβικά εκατοστά).
Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη είναι συχνότερη με την ηλικία
Στους μισούς άνδρες αναπτύσσεται στην ηλικία των 50-60 ετών. Σε ένα άλλο 20% αρχίζει πριν τα 50. Μέχρι την ηλικία των 80 ετών, πάσχει το σχεδόν 80% των ανδρών.
Δεν εκδηλώνουν όλοι οι πάσχοντες έντονα συμπτώματα
Μολονότι η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη προσβάλλει τους περισσότερους άνδρες, μόνο οι μισοί από αυτούς εκδηλώνουν συμπτώματα που επηρεάζουν την ποιότητα της ζωής τους.
Το μέγεθος που αποκτά ο προστάτης, όμως, δεν καθορίζει τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων της πάθησης. Το καθοριστικό είναι πόσο πιέζει το αδένωμα την ουρήθρα. Υπάρχουν, λ.χ., ασθενείς των οποίων ο προστάτης φθάνει στα 60-70 κυβικά εκατοστά χωρίς να παρουσιάσουν ιδιαίτερα προβλήματα. Και άλλοι, με μέγεθος προστάτη μόλις 30 κυβικά, έχουν έντονα συμπτώματα.
Δεν χρειάζονται όλοι οι ασθενείς χειρουργική θεραπεία
Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη συνήθως αντιμετωπίζεται συντηρητικά, δηλαδή με βελτιώσεις στον τρόπο ζωής και φαρμακευτική αγωγή. Από τους άνδρες με συμπτώματα, μόνο ο ένας στους τρεις (το σχεδόν 30%) δεν μπορούν να τα ελέγξουν με φάρμακα και χρειάζονται χειρουργική αντιμετώπιση.
Δεν είναι γνωστή η ακριβής αιτία της υπερπλασίας
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι σχετίζεται με τις ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν καθώς μεγαλώνουν οι άνδρες. Ρόλο ως φαίνεται παίζει και η παχυσαρκία, η καθιστική ζωή και το οικογενειακό ιστορικό της νόσου. Ωστόσο η ακριβής αιτία της κατάστασης δεν έχει αποσαφηνιστεί ακόμα.
Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη δεν είναι ασήμαντη κατάσταση
Όχι μόνο δεν είναι ασήμαντη, αλλά αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως και σωστά, μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα, όπως:
- Λιθίαση της ουροδόχου κύστεως (πέτρες στην κύστη)
- Επαναλαμβανόμενες αιματουρίες (αίμα στα ούρα)
- Σοβαρές ουρολοιμώξεις
- Νεφρική ανεπάρκεια
Μπορεί επίσης να προκαλέσει πάχυνση στο τοίχωμα της κύστης, με συνέπεια να γίνεται δύσκαμπτη η κύστη και να αδυνατεί να συγκρατήσει φυσιολογική ποσότητα ούρων.
Δεν υπάρχει μία εγχείρηση κατάλληλη για όλους τους ασθενείς
Η επιλογή της ενδεδειγμένης χειρουργικής μεθόδου γίνεται κατά περίπτωση, με βάση ορισμένους παράγοντες στους οποίους συμπεριλαμβάνονται:
- Το μέγεθος του προστάτη
- Η γενική κατάσταση της υγείας του ασθενούς
- Προηγούμενες χειρουργικές επεμβάσεις που έχει κάνει
- Η τυχόν λήψη αντιπηκτικών φαρμάκων
- Η εμπειρία του χειρουργού
- Οι προσωπικές προτιμήσεις του ασθενούς
Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη μπορεί να αντιμετωπιστεί με πολλές τεχνικές
Το διογκωμένο τμήμα του προστάτη (το αδένωμα) μπορεί να αφαιρεθεί με:
- Ανοιχτή, λαπαροσκοπική ή ρομποτική απλή προστατεκτομή
- Εμβολισμό της προστατικής αρτηρίας (μέθοδος PAE)
- Διουρηθρική προστατεκτομή (μέθοδοι TURIS και TURP)
- Εκπυρήνιση του προστάτη με λέιζερ (τεχνικές HoLEP και ThuLEP)
- Εκτομή με τη χρήση υψηλής πίεσης νερού (aquablation)
- Έγχυση καυτού ατμού εντός του προστάτη (τεχνική Rezum)
- Αγκύρωση του αδενώματος προς τη περιφέρεια (τεχνική Urolift)
- Διουρηθρική εξάχνωση με λέιζερ (μέθοδος TULVP)
- Φωτοεκλεκτική εξάχνωση με λέιζερ (μέθοδος PVP)
- Διάφορες ανακουφιστικές τεχνικές χωρίς αφαίρεση ιστού με πρόσκαιρα αποτελέσματα
Σημειώνεται πως οι περισσότερες από αυτές τις τεχνικές δεν είναι κατάλληλες για την αφαίρεση ενός καρκίνου στον προστάτη. Ο καρκίνος αντιμετωπίζεται συνήθως με ριζική προστατεκτομή που μπορεί να γίνει με ανοιχτή επέμβαση, λαπαροσκοπικά ή με ρομποτική χειρουργική. Σε σπάνιες περιπτώσεις, όταν ο ασθενής δεν μπορεί να υποβληθεί σε ριζική προστατεκτομή, μπορεί να γίνει διουρηθρική εκτομή με τη μέθοδο TURP.
Όλες οι εγχειρήσεις για τον προστάτη μπορεί να έχουν επιπλοκές
Η πιο συχνή είναι η παλίνδρομη εκσπερμάτιση κατά την οποία το σπέρμα διοχετεύεται προς την ουροδόχο κύστη, αντί προς την έξοδο του πέους. Επιπλέον, τον πρώτο καιρό μετά την επέμβαση και αναλόγως με την μέθοδο που έχει εφαρμοστεί μπορεί να παρατηρηθούν προβλήματα, όπως ακράτεια ούρων, στυτική δυσλειτουργία, αιμορραγία ή ακόμα και λοιμώξεις.
Φωτογραφία: iStock