Κολικοί, λιθιάσεις, ουρολοιμώξεις και μυκητιάσεις είναι πολύ συνηθισμένα ουρολογικά προβλήματα το καλοκαίρι. Η συχνότητά τους αυξάνεται έως και κατά 30%, εξαιτίας της ζέστης και των πολλαπλών δραστηριοτήτων εκτός σπιτιού.
Όπως εξηγεί ο ουρολόγος Βασίλειος Αργυρόπουλος, αναπληρωτής διευθυντής στην Α’ Ουρολογική Κλινική του Νοσοκομείου Metropolitan General, η ζέστη οδηγεί στην αφυδάτωση. Ταυτοχρόνως, αυξάνει την υγρασία στις περιοχές του σώματος που ιδρώνουν, συμπεριλαμβανομένων των γεννητικών οργάνων. Ο συνδυασμός αυτός αυξάνει τον κίνδυνο ουρολογικών προβλημάτων.
Μυκητιάσεις γεννητικών οργάνων
Η μυκητίαση εκφράζεται στους άνδρες συνήθως υπό μορφή βαλανίτιδας και στις γυναίκες ως κολπίτιδα. Οφείλεται στην παρουσία υγρασίας στην ουρογεννητική περιοχή από:
- Βρεγμένα μαγιό που δεν αλλάζονται στο σωστό χρόνο
- Ιδρώτα λόγω της ζέστης
Ο μύκητας αναπτύσσεται σε περιβάλλον υγρασίας. Τα όργανα που νοσούν παρουσιάζουν ερυθρότητα και κνησμό (φαγούρα), συχνά συνοδευόμενα από δύσοσμα υγρά. Η θεραπεία έγκειται στη χρήση αντιμυκητιασικών αλοιφών, κολπικών υπόθετων ή σε κάποιες περιπτώσεις, σε αγωγή από το στόμα.
Ουρολοιμώξεις
Το καλοκαίρι είναι συχνότερες στις γυναίκες με τη μορφή της κυστίτιδας. Πρόκειται για την πιο απλή μορφή ουρολοίμωξης που αφορά μόνο το κατώτερο ουροποιητικό (ουρήθρα και ουροδόχο κύστη). Τυπικά δεν συνοδεύεται από πυρετό. Είναι όμως πολύ ενοχλητική, καθώς προκαλεί μια σειρά από συμπτώματα, στα οποία συμπεριλαμβάνονται:
- Καύσος (κάψιμο) κατά την ούρηση
- Τσούξιμο
- Αίσθημα βάρους χαμηλά στην κοιλιά (προκυστικά)
- Ενοχλητική συχνουρία
- Σε κάποιες περιπτώσεις αίμα στα ούρα
Τα συνήθη αίτια που την προκαλούν είναι:
- Η ανεπαρκής πρόσληψη/αναπλήρωση των υγρών
- Η παραμονή στην παραλία με βρεγμένο μαγιό
- Η πλημμελής τήρηση των κανόνων ατομικής υγιεινής
- Κυρίως η μεγάλη αναβολή της ούρησης
Όπως εξηγεί ο κ. Αργυρόπουλος, η αφυδάτωση έχει ως συνέπεια μειωμένη παραγωγή ούρων, για να περιοριστούν οι απώλειες. Τα λιγοστά ούρα, όμως, παραμένουν επί περισσότερες ώρες στην ουροδόχο κύστη, έως ότου δημιουργηθεί η ανάγκη για κένωση. Έτσι δίνεται η ευκαιρία στα βακτήρια που υπάρχουν στην κύστη να πολλαπλασιαστούν, προκαλώντας ουρολοίμωξη.
Η αντιμετώπιση της ουρολοίμωξης γίνεται με την χορήγηση της κατάλληλης αντιβίωσης από τον ουρολόγο. Απαιτείται επίσης κατανάλωση άφθονων υγρών. Όμως πρωταρχική σημασία έχει η πρόληψη, με την τήρηση από μέρους της γυναίκας μιας σειράς βασικών κανόνων, όπως:
- Επαρκής κατανάλωση υγρών
- Όχι αναβολή της ούρησης
- Συχνή αλλαγή των βρεγμένων μαγιό
- Σωστό σκούπισμα της ευαίσθητης περιοχής
- Τήρηση όλων των μέτρων ατομικής καθαριότητας
- Ούρηση μετά την σεξουαλική επαφή
Λιθίαση του ουροποιητικού
Ο σχηματισμός λίθων στο ουροποιητικό σύστημα είναι μία διαδικασία πολύπλοκη στην οποία συμμετέχουν πολλοί παράγοντες. Είναι, όμως, πλέον τεκμηριωμένο ότι το ζεστό κλίμα το καλοκαίρι την ευνοεί ιδιαίτερα.
Όταν κάνει ζέστη, ο οργανισμός προσπαθεί να ρυθμίσει την εσωτερική θερμοκρασία του διεγείροντας την παραγωγή και αποβολή του ιδρώτα. Αν αυτό δεν συνοδευτεί από αντίστοιχη αύξηση στην πρόσληψη υγρών, ώστε να αναπληρωθούν όσα χάνονται, το επακόλουθο είναι η αφυδάτωση.
Ο οργανισμός αντιδρά στην αφυδάτωση, ελαττώνοντας την ποσότητα των ούρων που παράγει, ώστε να περιοριστούν οι απώλειες. Τα ούρα γίνονται πιο πυκνά και περιέχουν περισσότερα μεταλλικά ιχνοστοιχεία (ασβέστιο, ουρικό οξύ, οξαλικό οξύ) απ’ όσα μπορεί το υγρό στοιχείο τους να διαλύσει. Αυτό έχει ως συνέπεια να αυξάνεται ο κίνδυνος δημιουργίας κρυστάλλων.
Οι κρύσταλλοι ευνοούν την ανάπτυξη νεφρολιθίασης (πέτρας στα νεφρά). Οι πέτρες στα νεφρά μπορεί να έχουν ποικίλες επιπτώσεις όπως:
- Αίμα στα ούρα
- Νεφρικό άλγος
- Σοβαρή νεφρική λοίμωξη (πυελονεφρίτιδα)
- Ακόμη και νεφρική ανεπάρκεια σε ακραίες περιπτώσεις τεράστιων και παραμελημένων λίθων.
Κολικός νεφρού
Το καλοκαίρι παρατηρείται συχνά μία οξεία κατάσταση, κατά την οποία μετακινούνται μικροί λίθοι από τους νεφρούς στους ουρητήρες. Οι ουρητήρες είναι τα σωληνάκια που συνδέουν τους νεφρούς με την ουροδόχο κύστη. Η μετακίνηση αυτή μπορεί να προκαλέσει οξύ πόνο που είναι γνωστός ως κολικός νεφρού.
Ο πόνος αυτός έχει εξάρσεις και υφέσεις. Τυπικά δεν έχει ανταλγική θέση (ο ασθενής δεν μπορεί να βρει μια θέση όπου ανακουφίζεται ο πόνος του). Ο κολικός νεφρού συνήθως αντιμετωπίζεται αρχικά με σπασμολυτικά-αναλγητικά φάρμακα (είτε από το στόμα, είτε σε ενέσιμη μορφή).
Μετά από ένα επεισόδιο νεφρικού κολικού απαιτείται πάντοτε η εκτίμηση από ειδικό ουρολόγο, διότι υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο να απαιτείται κάποιου είδους χειρουργική ή άλλη «παρεμβατική» λύση (π.χ. εξωσωματική λιθοτριψία).
Για να μειωθεί η πιθανότητα εκδήλωσης κολικού του νεφρού το καλοκαίρι πρέπει να τηρούνται οι εξής συμβουλές:
- Να καταναλώνετε άφθονα υγρά
- Να καταναλώνετε όσο το δυνατόν λιγότερο αλάτι και ζωικές πρωτεΐνες (ιδίως κόκκινο κρέας)
- Να κινήστε όσο το δυνατόν περισσότερο
- Να καταναλώνετε άφθονα φρούτα (κυρίως εσπεριδοειδή) και λαχανικά