Οι τραυματισμοί των χεριών το καλοκαίρι είναι πολύ συνηθισμένοι, αφού πολλοί κάνουν πάρα πολλά, πολύ σύντομα, μετά από μήνες αδράνειας.
Τον μεγαλύτερο κίνδυνο τραυματισμού διατρέχουν όσοι δεν γυμνάζονταν καθόλου τον χειμώνα ή πήγαιναν σποραδικά στο γυμναστήριο. Το ίδιο και οι «αθλητές του Σαββατοκύριακου», αφού κανένας τους δεν έχει καλή φυσική κατάσταση.
Οι τραυματισμοί, όμως, δεν οφείλονται μόνο στην απότομη αύξηση της έντασης της άσκησης. Εξίσου σημαντικοί παράγοντες κινδύνου είναι:
- Η ανεπαρκής προθέρμανση
- Η ύπαρξη προηγούμενων τραυματισμών που δεν έχουν αποκατασταθεί επαρκώς
- Η λανθασμένη τεχνική
Η συνηθέστερη αιτία τραυματισμού το καλοκαίρι είναι οι πτώσεις και τα ατυχήματα που μπορεί να προκύψουν από αθλητικές και εξωαθλητικές δραστηριότητες (π.χ. οδήγηση μηχανής), αναφέρει ο ορθοπεδικός χειρουργός δρ Παναγιώτης Πάντος, διευθυντής της Ορθοπεδικής Κλινικής Άνω Άκρου στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.
Οι ολισθηρές επιφάνειες κοντά σε πισίνες, παραλίες ή υδάτινα πάρκα μπορεί να οδηγήσουν σε διαστρέμματα, εξαρθρώσεις ή κατάγματα. Η ενασχόληση με δραστηριότητες υψηλού κινδύνου ή σπορ που απαιτούν επαναλαμβανόμενες κινήσεις (π.χ. κολύμπι, βόλεϊ, ρακέτες) επιβαρύνει τις αρθρώσεις του ώμου και του αγκώνα και μπορεί να προκαλέσει βλάβες σε μυς και τένοντες. Το ίδιο και η άρση βάρους (π.χ. των αποσκευών) με λανθασμένη τεχνική.
Στους συχνότερους καλοκαιρινούς τραυματισμούς των χεριών συμπεριλαμβάνονται εξαρθρήματα και κατάγματα. Στον ώμο εμφανίζεται επίσης συχνά τενοντίτιδα, σύνδρομο πρόσκρουσης του ώμου και ρήξη του στροφικού πετάλου. Στον αγκώνα είναι συχνή η έσω ή έξω επικονδυλίτιδα και βλάβες στους συνδέσμους.
Οι τραυματισμοί αυτοί μπορούν να προκύψουν τόσο από την ενασχόληση με αθλήματα που δεν απαιτείται επαφή με άλλο άτομο (π.χ. κολύμβηση, ρακέτες) όσο και με όσα προϋποθέτουν επαφή (π.χ. μπάσκετ).
Οι συχνότεροι τραυματισμοί στον ώμο
Στον ώμο, τα κατάγματα της κλείδας, της ωμοπλάτης και του βραχιονίου οστού μπορεί να είναι συνέπεια μιας βίαιης πρόσκρουσης ή πτώσης. Ένα πέσιμο από ποδήλατο, παραδείγματος χάριν, μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τον τραυματισμό της ακρωμιοκλειδικής άρθρωσης στην κορυφή του ώμου.
Οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις του χεριού πάνω από το κεφάλι (λ.χ. ρίψη μπάλας, κολύμπι) μπορεί να προκαλέσουν συμπίεση και ερεθισμό των τενόντων και του θύλακα του ώμου. Έτσι μπορεί να οδηγήσουν σε σύνδρομο πρόσκρουσης ώμου.
Ο πιθανότερος, όμως, τραυματισμός στο κολύμπι, τις ρακέτες και αθλήματα που εμπεριέχουν συγκρούσεις και πτώσεις, είναι η ρήξη του στροφικού πετάλου του ώμου. Πρόκειται για τη ρήξη των μυών και τενόντων που περιβάλλουν την άρθρωση. Οι ιστοί αυτοί διατηρούν την κεφαλή του βραχιονίου οστού σταθερή μέσα στη υποδοχή του ώμου (ωμογλήνη).
Από δραστηριότητες που περιλαμβάνουν επαναλαμβανόμενες κινήσεις πάνω από το κεφάλι ή απαιτούν έντονες κινήσεις έλξης (π.χ. wakeboard, σκι) μπορεί να προκληθεί ρήξη του ανώτερου επιχείλιου χόνδρου (ρήξη SLAP). Είναι ένας δακτύλιος από ινώδη χόνδρο που περιβάλλει την υποδοχή του ώμου και προσφέρει μεγαλύτερη σταθερότητα.
Το ίδιο αποτέλεσμα μπορεί να έχουν και τραυματισμοί από πτώση (π.χ. από ποδήλατο, skateboard).
Η ρήξη του ανώτερου επιχείλιου χόνδρου μπορεί να γίνει αιτία επαναλαμβανόμενων εξαρθρημάτων του ώμου. Περισσότερο κινδυνεύουν να την εκδηλώσουν όσοι παίζουν ρακέτες ή βόλεϊ.
Οι τραυματισμοί στον αγκώνα
Στον αγκώνα, μια πτώση ή πρόσκρουση μπορεί να οδηγήσει σε κάταγμα ή εξάρθρημα. Πέραν αυτών, οι πιο συνήθεις τραυματισμοί στον αγκώνα που σχετίζονται με τον αθλητισμό είναι οι βλάβες των συνδέσμων. Αθλήματα και παιχνίδια που συμπεριλαμβάνουν ρίψη μπάλας με ανυψωμένο το χέρι μπορεί να προκαλέσουν βλάβη στον ωλένιο πλάγιο σύνδεσμο και πόνο στο εσωτερικό του αγκώνα.
Αντίστοιχα, τενοντίτιδα στον αγκώνα μπορεί να προκληθεί από:
- Υπέρχρηση
- Εξαιρετικά έντονη φόρτιση στο επίπεδο του καρπού και των δακτύλων
- Λανθασμένη τεχνική άρσης αντικειμένων, ρίψεων ή χτυπημάτων με το χέρι
Οι πιο γνωστές τενοντίτιδες στον αγκώνα είναι η έσω και η έξω επικονδυλίτιδα. Οι παθήσεις αυτές είναι γνωστές ως «αγκώνας του γκολφ» και «αγκώνας του τένις», αντιστοίχως.
Πώς να προστατευθείτε
Για να αποφευχθούν οι καλοκαιρινοί τραυματισμοί στα χέρια είναι σημαντική:
- Η προετοιμασία για σωματική άσκηση, με σταδιακή αύξηση της σωματικής δραστηριότητας
- Η εκτέλεση ασκήσεων ενίσχυσης των μυών που υποστηρίζουν τις αρθρώσεις του άνω άκρου και διατάσεων (ιδίως πριν από την πραγματοποίηση επαναλαμβανόμενων κινήσεων)
- Η διατήρηση καλής στάσης σώματος
«Καθοριστικής σημασίας είναι και η εκτέλεση ασκήσεων που βελτιώνουν την ισορροπία και αυξάνουν τη δύναμη όλων των μυών του σώματος, αφού έτσι αποτρέπονται οι πτώσεις. Αλλά ακόμα και αν προκύψουν, οι επιπτώσεις είναι ηπιότερες», επισημαίνει ο δρ Πάντος.
Για να αποτραπούν οι τραυματισμοί από υπέρχρηση, πρέπει να γίνονται διαλείμματα. Αυτά δίνουν τον χρόνο στους μυς να επιδιορθώνουν τις βλάβες και να ανακάμπτουν.
Η πρώτη ένδειξη ότι κάτι δεν πάει καλά είναι ο πόνος. Γι’ αυτό τον λόγο η καλύτερη συμβουλή είναι να αφουγκραζόμαστε το σώμα μας, τονίζει ο ιατρός.
Η ιατρική συμβουλή είναι απαραίτητη όταν ο πόνος είναι έντονος και οξύς. Το ίδιο και εάν είναι ηπιότερος αλλά εμμένει για περισσότερες από 15 ημέρες, παρότι ο πάσχων τηρεί τις συστάσεις για ξεκούραση και εφαρμογή πάγου.
Πως αντιμετωπίζονται οι τραυματισμοί
Η θεραπεία εξαρτάται από το είδος του τραυματισμού και τη σοβαρότητά του. Συνήθως είναι συντηρητική. Αν όμως με αυτήν δεν υποχωρούν τα συμπτώματα (π.χ. πόνος, οίδημα, απώλεια λειτουργικότητας κ.λπ.), τότε είναι πιθανόν να απαιτηθεί χειρουργική επέμβαση. Η επέμβαση πρέπει να πραγματοποιείται από εξειδικευμένους ορθοπεδικούς, δεδομένης της πολυπλοκότητας των συγκεκριμένων αρθρώσεων.
Σε καμία περίπτωση, τέλος, η πιθανότητα ενός τραυματισμού «δεν πρέπει να απαγορεύσει την απόλαυση της φύσης το καλοκαίρι. Το μόνο που χρειάζεται είναι η τήρηση των κανόνων για την αποφυγή του», καταλήγει ο δρ Πάντος.
Φωτογραφία: iStock