Καρδιά: Ένα στα πέντε στεντ τοποθετούνται σε ασθενείς που δεν τα χρειάζονται

Οι γιατροί στα νοσοκομεία πραγματοποιούν συστηματικά αγγειοπλαστική με στεντ σε καρδιολογικούς ασθενείς που έχουν σταθερή καρδιοπάθεια και επομένως δεν χρειάζονται επέμβαση, σύμφωνα με μία νέα έκθεση.

Όπως αποκαλύπτει, περισσότερες από μία στις πέντε τοποθετήσεις που διενεργήθηκαν στις ΗΠΑ μεταξύ 2019 και 2022, δεν ήταν απαραίτητη.

Στην ανάλυση εξετάστηκαν σχεδόν 1 εκατομμύριο τοποθετήσεις στεφανιαίων stent που διενεργήθηκαν σε 1.700 νοσοκομεία και κλινικές των ΗΠΑ. Η τοποθέτηση θεωρήθηκε μη-απαραίτητη όταν:

• Ο ασθενής είχε διαγνωστεί με καρδιοπάθεια τουλάχιστον 6 μήνες πριν τοποθετηθεί το στεντ και
• Δεν είχε μεταφερθεί επειγόντως στο νοσοκομείο ούτε είχε εκδηλώσει ασταθή στηθάγχη ή έμφραγμα του μυοκαρδίου εντός δύο εβδομάδων από την επέμβαση

Τι είναι τα στεντ

Τα στεντ είναι μικρά, μεταλλικά ελάσματα (πλέγματα) διαφόρων μεγεθών. Τοποθετούνται με μη-επεμβατικό τρόπο στο εσωτερικό των στεφανιαίων αρτηριών, για να διευρύνουν τα σημεία όπου υπάρχει σοβαρή στένωση.

Η τοποθέτηση γίνεται με έναν καθετήρα, μέσω μιας αρτηρίας. Ο καθετήρας έχει στο άκρο του ένα ξεφουσκωμένο μικρό μπαλόνι, το οποίο περιβάλλεται από το έλασμα. Όταν ο καθετήρας φθάσει στο σημείο-στόχο, ο γιατρός φουσκώνει το μπαλονάκι και το έλασμα ανοίγει, διευρύνοντας την στεφανιαία αρτηρία.

Τα στεφανιαία ελάσματα μπορεί να αποδειχθούν σωτήρια σε ασθενείς που παθαίνουν έμφραγμα. Στους ασθενείς με σταθερή καρδιοπάθεια, όμως, δεν είναι πιο ωφέλιμα από την φαρμακευτική αγωγή, λένε οι συγγραφείς της ανάλυσης.

Το 22% όλων των επεμβάσεων

Συνολικώς, οι συγγραφείς της νέας ανάλυσης εκτίμησαν πως κατά την τριετία της μελέτης διενεργήθηκαν 229.000 «χαμηλής θεραπευτικής αξίας» τοποθετήσεις στεντ. Αντιστοιχούν στο 22% όλων των εμφυτεύσεων που έγιναν.

Οι επεμβάσεις αυτές καλύφθηκαν από τον ομοσπονδιακό ασφαλιστικό οργανισμό των ΗΠΑ (λέγεται Medicare). Του κόστισαν συνολικώς 2,4 δισεκατομμύρια δολάρια ή 813 εκατ. δολάρια ετησίως, σύμφωνα με τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό Lown Institute.

Όπως ανέφερε ο καρδιολόγος Dr. Vikas Saini, πρόεδρος του Lown Institute, πολλές μελέτες έχουν δείξει πως στους ασθενείς με σταθερή καρδιοπάθεια τα στεντ δεν προσφέρουν κάτι περισσότερο από τα φάρμακα και τις αλλαγές στον τρόπο ζωής. Ωστόσο πολλοί καρδιολόγοι εξακολουθούν να τα τοποθετούν συστηματικά σε τέτοιους ασθενείς.

«Στους γιατρούς δεν αρέσει να τους κάνουν υποδείξεις οι γραφειοκράτες», δήλωσε στο USA Today. «Εν τούτοις βλέπουμε πως γίνονται πολλά πράγματα που δεν προσφέρουν κάτι, που δεν βασίζονται σε καλά επιστημονικά δεδομένα».

Αντιδράσεις

Η νέα ανάλυση έχει ήδη προκαλέσει αντιδράσεις. Ο επεμβατικός καρδιολόγος Dr. Wayne Batchelor, επικεφαλής του Συμβουλίου Επεμβατικής Καρδιολογίας του Αμερικανικού Κολλεγίου Καρδιολογίας (ACC), δήλωσε ότι η ανάλυση αποτελεί «τεράστια υπερεκτίμηση της πραγματικότητας». Και αυτό διότι εκλαμβάνει ως παραδείγματα υπέρχρησης τους περισσότερους ασθενείς με σταθερή καρδιοπάθεια.

Όπως εξήγησε, τα αρχεία των ασφαλισμένων δεν δείχνουν τι συμπτώματα μπορεί να έχουν οι ασθενείς. «Αν ένας άρρωστος παίρνει αρκετά φάρμακα και εξακολουθεί να νιώθει πόνο στο στήθος, που επεμβαίνει στην ποιότητα ζωής του, το στεφανιαίο στεντ είναι ένας καλός τρόπος αντιμετώπισης», υποστήριξε.

Ο Dr. Saini, όμως, αντέτεινε ότι η τοποθέτηση των ελασμάτων σε ασθενείς που δεν τα έχουν απολύτως ανάγκη, ενέχει κίνδυνο αχρείαστων επιπλοκών. Σε ποσοστό περίπου 1,5% των περιπτώσεων, λ.χ., η εισαγωγή τους τραυματίζει (διάτρηση) την στεφανιαία αρτηρία. Υπάρχει επίσης κίνδυνος μολύνσεων ή αιμορραγίας στο σημείο απ’ όπου τοποθετήθηκε ο καθετήρας.

Άλλες πιθανές επιπλοκές είναι δημιουργία θρόμβου στο στεντ, που μπορεί να προκαλέσει έμφραγμα ή εγκεφαλικό, και νεφρική βλάβη, σύμφωνα με την ανάλυση.

«Η συχνότητα της υπέρχρησης των stent υποδηλώνει ότι πολλοί γιατροί δυσκολεύονται να ακολουθήσουν τα επιστημονικά δεδομένα. Για να είναι κοινωνικά υπεύθυνα, τα νοσοκομεία πρέπει να αναλάβουν ενεργό ρόλο στη μείωση των αχρείαστων επεμβάσεων», τόνισε ο Dr. Saini.

Φωτογραφία: iStock