Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι το τελικό στάδιο κάθε σοβαρής καρδιοπάθειας. Υπολογίζεται ότι το 15% των ασθενών με καρδιακά προβλήματα θα την εκδηλώσουν, με σοβαρές συνέπειες στην ποιότητα ζωής και την πρόγνωσή τους.
«Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι μία σοβαρή καρδιολογική πάθηση. Ευθύνεται για τις περισσότερες εισαγωγές ασθενών ηλικίας άνω των 65 ετών στο νοσοκομείο και σχετίζεται με υψηλά ποσοστά θνησιμότητας», λέει ο καρδιολόγος δρ Ηλίας Μ. Τσούγκος, διευθυντής της ΣΤ’ Καρδιολογικής Κλινικής του ΥΓΕΙΑ.
Όπως εξηγεί ο κ. Τσούγκος, η καρδιακή ανεπάρκεια αναπτύσσεται όταν η καρδιά χάσει τη δυνατότητα άντλησης και προώθησης του αίματος από και προς τους περιφερικούς ιστούς του σώματος. Η απώλεια αυτή αρχίζει με την προοδευτική διάταση της καρδιάς και την λέπτυνση των τοιχωμάτων της.
Οι κύριες παθήσεις που μπορεί να προκαλέσουν καρδιακή ανεπάρκεια είναι:
- Η αρτηριακή υπέρταση
- Η στεφανιαία νόσος
- Οι παθήσεις των βαλβίδων της καρδιάς (βαλβιδοπάθειες)
- Οι παθήσεις του τοιχώματος της καρδιάς (μυοκαρδιοπάθειες)
Η καρδιακή ανεπάρκεια μπορεί να είναι οξεία, χρόνια ή να περιορίζεται στη δεξιά κοιλία της καρδιάς.
Τα συμπτώματα
Στην καρδιακή ανεπάρκεια τα τοιχώματα της καρδιάς γίνονται αδύναμα και δεν μπορούν να ανταποκριθούν στο έργο τους. Με άλλα λόγια, δεν μπορούν να τροφοδοτήσουν με επαρκή ποσότητα αίματος τους περιφερικούς ιστούς του σώματος.
Επειδή το αίμα και το οξυγόνο δεν επαρκούν για να θρέψουν τους μυς και τα όργανα, οι μύες κουράζονται εύκολα. Έτσι, ο ασθενής με καρδιακή ανεπάρκεια εκδηλώνει:
- Αδυναμία
- Έντονη σωματική κόπωση
- Καταβολή
- Δύσπνοια κατά την προσπάθεια ή σε ηρεμία ή κατά τον ύπνο.
Επιπλέον, η καρδιά δεν μπορεί να λειτουργήσει ως αντλία αναρρόφησης του αίματος. Αυτό έχει ως συνέπεια να μην μπορεί το αίμα να επιστρέψει στην καρδιά και να συσσωρεύεται στις φλέβες.
Το επακόλουθο είναι να αυξάνεται η πίεση στις φλέβες και τα υγρά να βρίσκουν διέξοδο στους γύρω ιστούς, κυρίως στα πόδια, αλλά και την κοιλιά και τους πνεύμονες. Αυτό έχει ως συνέπεια να εκδηλώνει ο ασθενής με καρδιακή ανεπάρκεια και άλλα συμπτώματα, όπως:
- Συμφόρηση μαζί με δύσπνοια
- Οίδημα (πρήξιμο) κυρίως στους αστραγάλους, στα πόδια και στην κοιλιακή χώρα
- Αύξηση σωματικού βάρους
Επικίνδυνη η καθυστέρηση στη διάγνωση
Για να διαγνωστεί η καρδιακή ανεπάρκεια ο ασθενής πρέπει να υποβληθεί σε διεξοδική κλινική εξέταση, επισημαίνει ο κ. Τσούγκος. Πρέπει επίσης να ερωτηθεί για τα συμπτώματα, το ιατρικό ιστορικό και τον τρόπο ζωής του. Σε υποψία καρδιακής ανεπάρκειας, θα πρέπει να υποβληθεί σε σειρά εξετάσεων.
Η άμεση διάγνωση της πάθησης έχει πολύ μεγάλη σημασία για την επιβίωση του ασθενούς. Η θνησιμότητα από αυτήν είναι πολύ υψηλή. Κατά μέσον όρο υπολογίζεται σε 40% μέσα στα πρώτα πέντε έτη από τη διάγνωση.
Αυτό όμως είναι ο μέσος όρος. Το αντίστοιχο ποσοστό σε όσους καθυστερούν να πάνε στον γιατρό και διαγιγνώσκονται με προχωρημένη νόσο, φθάνει το 80%. Συνεπώς η έγκαιρη διάγνωση της πάθησης μπορεί να κάνει τη διαφορά στην επιβίωση.
Η πρόληψη και η θεραπεία
Στην πρόληψη της καρδιακής ανεπάρκειας και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πασχόντων σημαντικό ρόλο παίζει η αλλαγή του τρόπου ζωής, όπως:
- Το καθημερινό περπάτημα
- Ο περιορισμός του άλατος από τη διατροφή
- Η απώλεια βάρους
- Η αποφυγή του καπνίσματος
- Η αποφυγή του αλκοόλ
«Ο ασθενής με καρδιακή ανεπάρκεια πρέπει να παρακολουθεί συστηματικά το βάρος του, με καθημερινό ζύγισμα», τονίζει ο κ. Τσούγκος. «Σε περίπτωση που παρατηρήσει σημαντική αλλαγή, πρέπει να ενημερώσει αμέσως τον ιατρό του».
Όσον αφορά την φαρμακευτική θεραπεία, αυτή συμπεριλαμβάνει τη χρήση ειδικών φαρμάκων που παρατείνουν τη διάρκεια ζωής των ασθενών, καταλήγει.
Φωτογραφία: iStock