Καρδιοχειρουργική: όλες οι εξελίξεις στις επεμβάσεις της καρδιάς

ΤουΣτρατή Παττακού,Καρδιοχειρουργού,

Δ/ντή Β΄ Καρδιοχειρουργικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ

Αν μελετήσει κανείς τα βήματα προόδου στην ιατρική επιστήμη – όπως και σε κάθε άλλη επιστήμη άλλωστε – θα δει ότι κατακλύζεται από συνεχείς ανακαλύψεις και σημαντικά επιτεύγματα. Η καρδιοχειρουργική δεν θα μπορούσε να εξαιρεθεί. Βομβαρδίζεται συνεχώς από τροποποιήσεις, βελτιώσεις, καινοτομίες. Ορισμένες, όμως, αποτελούν σταθμούς που όχι μόνο δε μένουν στην αφάνεια, αλλά αλλάζουν πλήρως το σκηνικό. Milestones, κατά την αγγλική ορολογία.

Όταν π.χ. ανακαλύφθηκε η μηχανή της εξωσωματικής κυκλοφορίας και κατέστη δυνατό η καρδιά να σταματήσει και η εγχείρηση να γίνει πλήρως αναίμακτα και με ελάχιστο κίνδυνο, αυτό δεν ήταν μια ακόμη ανακάλυψη. Ήταν ένας σταθμός.

Θα άξιζε να δει κανείς σήμερα με μάτι αντικειμενικό ποια είναι τα σύγχρονα δεδομένα και οι σημαντικές ανακαλύψεις στη χειρουργική των στεφανιαίων αρτηριών των καρδιακών βαλβίδων και των αορτικών ανευρυσμάτων που είναι και το 99% των εγχειρήσεων καρδιάς στους ενήλικες.

Τονίζουμε ξανά τη φράση «αντικειμενικό μάτι» γιατί θα ήταν καλό να παραδεχθούμε ότι κατά καιρούς έχουμε ενθουσιαστεί από επαναστατικές μεθόδους που δυστυχώς δεν άντεξαν στο χρόνο. Η πραγματικότητα αποδείχθηκε πολύ κατώτερη των πρώτων εντυπώσεων. Ας δούμε λοιπόν τις τρεις αυτές ομάδες εγχειρήσεων.

Χειρουργική των στεφανιαίων αρτηριών

Η χειρουργική των στεφανιαίων αρτηριών, η οποία άρχισε να διαδίδεται τη δεκαετία του 1980, κατάφερε να παρακάμψει τις αποφράξεις των αρτηριών της καρδιάς που προκαλούν τη στηθάγχη και τελικά το έμφραγμα. Οι εξελίξεις υπήρξαν συνεχείς και η κατανόηση τόσων λεπτομερειών μας επέτρεψε να στείλουμε πίσω στην κοινωνία ανθρώπους που θεωρούνταν παλιά εν αναμονή εμφράγματος και καρδιακής ανεπάρκειας.

Τι βελτίωσε τη χειρουργική αυτή;

– Η χρήση αρτηριακών μοσχευμάτων (μαστικών και κερκιδικών αρτηριών), τα οποία αποδείχθηκαν ανθεκτικά στο χρόνο και καλύτερα απ’ ό,τι τα φλεβικά μοσχεύματα.

– Η διενέργεια της εγχείρησης με πάλλουσα καρδιά, πράγμα που καθιστά την εγχείρηση λιγότερο επεμβατική ιδίως σε υπέργηρους ή σε ασβεστοποιημένες ανιούσες αορτές.

Και στα δύο αυτά επιτεύγματα, όμως, παρατηρήθηκαν μειονεκτήματα και παραμένει η πείρα του χειρουργού που θα καθορίσει πότε θα χρησιμοποιήσει τι. Η χειρουργική των στεφανιαίων έχει σήμερα εξελιχθεί τόσο που πλέον λίγα πράγματα αναμένονται στο εγγύς μέλλον. Η προσθήκη του ρομποτικού συστήματος DaVinci®S, παρά την πρώτη εντυπωσιακή εμφάνιση -έγινε από την ομάδα μας η πρώτη στην Ελλάδα σε συνεργασία με αυστριακό ειδικό – αντιμετωπίζει ακόμα το αυξημένο κόστος, το αυξημένο επίπεδο απαιτούμενης εκπαίδευσης και την περιορισμένη δυνατότητα συρραφής πολλών μοσχευμάτων. Στην Ευρώπη δε χρησιμοποιείται και γενικά η χρήση του διεθνώς δεν υπερβαίνει τα λίγα κέντρα. Αναμένεται η επιβεβαίωσή του στο χρόνο.

Χειρουργική των καρδιακών βαλβίδων

– Μιτροειδής βαλβίδα: Η χειρουργική της μιτροειδούς βαλβίδος πέρασε από πολλά στάδια για να εδραιωθεί η αντικατάστασή της με τεχνητές βαλβίδες, ιστικές ή μεταλλικές. Το μεγάλο βήμα ήρθε από την πρωτοποριακή δουλειά του Γάλλου Allain Carpentier, που άνοιξε το δρόμο της επιδιόρθωσής της. Τα πλεονεκτήματα της μεθόδου είναι γνωστά και εύκολα αντιληπτά καθώς καμιά ξένη βαλβίδα δεν μπορεί να φτάσει τη φυσιολογική ανθρώπινη βαλβίδα, η οποία επιδιορθώνεται και λειτουργεί χωρίς καμιά αντιπηκτική υποστήριξη. Ήταν μεγάλη ευκαιρία για την ομάδα μας η παρουσία του διαδόχου του Patrick Perier, ο οποίος βοήθησε στην πλήρη εξοικείωση της ομάδας μας με την τεχνική αυτή. Σήμερα πραγματοποιούνται δεκάδες επισκευές – πλαστικές της μιτροειδούς βαλβίδος με άριστα αποτελέσματα. Και εδώ το DaVinci®S μένει να επιβεβαιωθεί, με εξαίρεση δύο επιτυχημένα προγράμματα των Cleveland Clinic και North Carolina.

– Αορτική βαλβίδα: Η αντικατάσταση της αορτικής βαλβίδος κρατά τα σκήπτρα της τεχνολογίας και της επιστημονικής εξέλιξης την τελευταία πενταετία. Η χειρουργική αντικατάσταση, παρά τα θεαματικά καλά της αποτελέσματα, προσκρούει στους ασθενείς υψηλού κινδύνου (υπερήλικες, βαριά αναπνευστικούς κ.ά.). Η συνεργασία επεμβατικής καρδιολογία ς και καρδιοχειρουργικής έχει επιφέρει για την κατηγορία αυτή των ασθενών αληθινή επανάσταση. Έτσι η αορτική βαλβίδα μπορεί να τοποθετηθεί: α. Από τη μηριαία αρτηρία χωρίς τομή. β: Από την κορυφή της καρδιάς με ελάχιστη τομή και χωρίς εξωσωματική κυκλοφορία. γ: Από την ανιούσα αορτή με μικρή τομή και χωρίς εξωσωματική κυκλοφορία. Οι τεχνικές αυτές έχουν επιφέρει επανάσταση για τους μη χειρουργήσιμους ασθενείς και η επιτυχία τους μας έχει δώσει ένα διαφορετικό τρόπο προσέγγισης. Θα πρέπει να τονιστεί ότι οι μέθοδοι αυτές δεν απευθύνονται στους ασθενείς χαμηλού ή μέσου κινδύνου, καθότι τα αποτελέσματά τους δεν έχουν δοκιμαστεί στο μάκρος του χρόνου.

Ανευρύσματα

Τα αορτικά ανευρύσματα αντιμετωπίζονται με επιτυχία τα τελευταία 20 χρόνια. Μεγάλο πρόβλημα παρέμεινε στα ανευρύσματα εκείνα που περιλάμβαναν το τόξο, δηλαδή το σημείο της ανιούσας αορτής εκ του οποίου εκφύονται οι αρτηρίες του εγκεφάλου. Με τις νέες τεχνικές αυτό έχει επιλυθεί, καθότι ορθόδρομα υποστηρίζεται η αιμάτωση του εγκεφάλου δια της υποκλειδίου ή κοινής καρωτίδας. Σήμερα η χειρουργική πολύπλοκων ανευρυσμάτων έχει καθιερωθεί με άριστα αποτελέσματα.

Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να τονιστεί ότι ο ασθενής δεν πρέπει να προστρέχει σε εφήμερες ανακοινώσεις επαναστατικών τεχνικών γιατί πολλές απ’ αυτές εγκυμονούν κινδύνους όταν γίνονται υπό το κράτος των εντυπώσεων του καινούργιου. Ουσιαστική εγγύηση παραμένει η πείρα του χειρουργού και η επιλογή της κατάλληλης μεθόδου για τον κάθε ασθενή ξεχωριστά.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Δουλεύετε καθιστοί; Να σηκώνεστε όσο συχνά μπορείτε

Συμβουλές για καρδιά, διαβήτη, οστεοπόρωση και άλλα νοσήματα

Χρήσιμες συμβουλές για την υψηλή πίεση

Τι είναι το γλαύκωμα και πότε πρέπει να προσέχουμε;

Μάθετε τα πάντα για την αναιμία και την έλλειψη σιδήρου

Τι γίνεται εάν ο ασθενής ξυπνήσει κατά το χειρουργείο;

Τα πάντα για τα προβλήματα όρασης: Βλέπετε θολά; Βλέπετε αστράκια;