Καρκίνος: 18 εκατομμύρια νέα περιστατικά, 43,8 εκατ. επιζήσαντες το 2018

Ο καρκίνος αναμένεται να προσβάλλει ολοένα περισσότερους ανθρώπους τις επόμενες δεκαετίες, εξαιτίας κυρίως της γήρανσης του πληθυσμού, αποκαλύπτει ο νέος «Άτλαντας του Καρκίνου». Το 2018 καταγράφηκαν 18 εκατομμύρια νέα περιστατικά, αλλά το 2040 αναμένεται να έχουν φθάσει τα 29 εκατομμύρια ετησίως.

Τα καλά νέα είναι ότι χάρη στην έγκαιρη διάγνωση και τις βελτιωμένες θεραπείες, ο αριθμός των ανθρώπων που νικούν τον καρκίνο επίσης αυξάνεται. Το 2018 ο παγκόσμιος αριθμός των επιζησάντων έφθασε τα 43,8 εκατομμύρια. Ως επιζήσαντες χαρακτηρίζονται οι άνθρωποι που ξεπερνούν την πενταετία από τη διάγνωση του καρκίνου και επομένως έχουν πάρα πολλές πιθανότητες να ιαθούν.

Η πρόοδος που έχει συντελεστεί εναντίον του καρκίνου τις τελευταίες δεκαετίες είναι αδιαμφισβήτητη. Ωστόσο είναι πολλά ακόμα αυτά που πρέπει να γίνουν. Το πρώτο είναι να πειστεί ο πλανήτης να κόψει οριστικά το κάπνισμα, καθώς εξακολουθεί να αποτελεί την κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο.

Μόνο το 2017 οι καρκίνοι εξαιτίας του καπνίσματος κόστισαν τη ζωή 2,3 εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο. Ο αριθμός αυτός αντιπροσωπεύει το 24% των θανάτων από όλες τις μορφές καρκίνου (ήταν συνολικά 9,6 εκατομμύρια το 2018). Άλλοι 190.000 άνθρωποι, εξ άλλου, πέθαναν από το παθητικό κάπνισμα και από μη καπνιζόμενα προϊόντα καπνού (π.χ. καπνός για μάσηση).

Χάρη στα αντικαπνιστικά μέτρα 1,5 δισεκατομμύριο άνθρωποι σε 55 χώρες του κόσμου είναι πια προστατευμένοι από τον καπνό των τσιγάρων. Ωστόσο ένα άλλο 1,1 δισεκατομμύριο εξακολουθούν να καπνίζουν.

Τα μισά περιστατικά μπορούν να αποφευχθούν

Τα στοιχεία αυτά είναι μερικά απ’ όσα περιέχονται στον αναθεωρημένο Άτλαντα του Καρκίνου (The Cancer Atlas) που έδωσε στη δημοσιότητα η αρμόδια υπηρεσία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.

Σύμφωνα με την Διεθνή Υπηρεσία Έρευνας του Καρκίνου (IARC), ο καρκίνος όχι μόνο δεν είναι πια ανίκητος σε πολλές περιπτώσεις, αλλά δεν είναι ούτε αναπόφευκτος. Αντιθέτως, τα μισά κρούσματά του θα μπορούσαν να αποφευχθούν αφού οφείλονται σε αντιμετωπίσιμους παράγοντες.

Ο πρώτος από αυτούς τους παράγοντες είναι το κάπνισμα. Ακολουθούν οι λοιμώξεις, τα περιττά κιλά, η υπερκατανάλωση αλκοόλ, τα καρκινογόνα στον χώρο εργασίας και η ατμοσφαιρική ρύπανση.

Το IARC αναφέρει ότι ο καρκίνος είναι η κύρια ή η δεύτερη κυριότερη αιτία πρόωρου θανάτου (πριν τα 70 έτη) σε 91 χώρες του κόσμου.

Εκτός από το κάπνισμα που είναι η κύρια αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας από αποτρέψιμες μορφές καρκίνου, μάστιγα είναι και οι λοιμογόνοι παράγοντες που οδηγούν στη νόσο. Τέτοιοι παράγοντες είναι:

• Ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV)
• Το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού
• Οι ιοί της ηπατίτιδας Β και C

Οι λοιμογόνοι παράγοντες ευθύνονται για το 15% όλων των νέων περιπτώσεων καρκίνου παγκοσμίως. Ο καρκίνος του στομάχου, π.χ., οφείλεται συνήθως στο ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας και πολλοί άλλοι «καρκίνοι του σεξ» οφείλονται στον ιό HPV. Ο καρκίνος του ήπατος προκαλείται συχνά από την χρόνια ηπατίτιδα Β ή C.

Στην πραγματικότητα, οι τέσσερις λοιμογόνοι παράγοντες που προαναφέρθηκαν προκαλούν το 90% όλων των κρουσμάτων καρκίνου που σχετίζονται με κάποιο βακτήριο ή ιό.

Η παχυσαρκία και το αλκοόλ

Σύμφωνα με τον Άτλαντα του Καρκίνου, τα περιττά κιλά αυξάνουν τον κίνδυνο για 13 διαφορετικές μορφές καρκίνου. Το 2012 ευθύνονταν για το 3,6% όλων των νέων περιπτώσεων καρκίνου στου ενήλικες.

Η αυξημένη κατανάλωση ροφημάτων με ζάχαρη και η καθιστική ζωή (συμπεριλαμβανομένης της ενασχόλησης με ψηφιακά μέσα) αυξάνουν τον κίνδυνο παχυσαρκίας. Εξαιτίας της επιδημίας της παχυσαρκίας, η επίπτωση των 13 μορφών καρκίνου αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά τις ερχόμενες δεκαετίες.

Το αλκοόλ ευθύνεται για το 4,2% όλων των θανάτων από καρκίνο στον κόσμο και προκαλεί τουλάχιστον 7 μορφές καρκίνου. Ενδεικτικά, μεταξύ των θανάτων από αλκοόλ συμπεριλαμβάνονται:

• Το 31% των θανάτων από καρκίνο του φάρυγγα (εξαιρείται ο ρινοφάρυγγας)
• Το 26% των θανάτων από καρκίνο στα χείλη και στο στόμα
• Το 10% των θανάτων από καρκίνο του ήπατος
• Το 5% των θανάτων από καρκίνο του μαστού

Τα καρκινογόνα στην εργασία και η ρύπανση

Τέλος, η έκθεση αποκαλύπτει ότι στο 3-6% των περιπτώσεων ο καρκίνος προκαλεί από την έκθεση σε καρκινογόνα στον χώρο εργασίας.

Η δε ατμοσφαιρική ρύπανση προκαλεί ετησίως περισσότερους από 500.000 θανάτους από καρκίνο του πνεύμονα.

Τη νέα (3η) έκδοση του Άτλαντα του Καρκίνου συνέταξαν επιστήμονες από την Αμερικανική Εταιρεία Καρκίνου (ACS), την Ένωση για τον Διεθνή Έλεγχο του Καρκίνου (UICC) και το IARC.

Ο αναθεωρημένος Άτλαντας του Καρκίνου δόθηκε στη δημοσιότητα κατά τη Σύνοδο των Παγκόσμιων Ηγετών για τον Καρκίνο, που διεξάγεται στο Νουρ-Σουλτάν (πρώην Αστάνα) του Καζακστάν.