Η αξιοποίηση των μηχανισμών του ανοσοποιητικού συστήματος για την αντιμετώπιση των καρκινικών όγκων έχει αλλάξει τη θεραπεία πολλών μορφών καρκίνου. Τώρα πια, ακόμα και επιθετικοί όγκοι, όπως το μεταστατικό μελάνωμα ή ο προχωρημένος καρκίνος του νεφρού, έχουν πιθανότητα μακροχρόνιας επιβίωσης ή ακόμα και ίασης χάρη στην ανοσοθεραπεία.
Αυτά ανέφεραν διακεκριμένοι επιστήμονες σε εκδήλωση που διοργανώθηκε από την εταιρεία Bristol-Myers Squibb για να παρουσιαστούν τα νεότερα δεδομένα στον Τομέα της Ανοσο-Ογκολογίας. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε εν όψει της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Καρκίνου (4 Φεβρουαρίου).
Όπως είπε ο κ. Ιωάννης Μπουκοβίνας, πρόεδρος της Εταιρείας Ογκολόγων-Παθολόγων Ελλάδος (ΕΟΠΕ), η ανοσοθεραπεία έχει αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται ο καρκίνος. «Ο μοναδικός μηχανισμός δράσης, η παρατεταμένη διάρκεια ανταπόκρισης, το ξεχωριστό προφίλ ασφάλειας, η καθορισμένη χρονική διάρκεια χορήγησης της, η επάνοδος στην κανονικότητα, η πιθανότητα μακροχρόνιας επιβίωσης, ακόμα και ίασης, δίνουν ιδιαίτερη αξία στην ελπίδα», τόνισε.
Ωστόσο, υπάρχουν πολλά ακόμα ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν. Μεταξύ άλλων τα εξής:
- Πώς επιλέγονται οι ασθενείς
- Ποιοι είναι οι κατάλληλοι συνδυασμοί φαρμάκων
- Μπορεί να γίνει πρόβλεψη της τοξικότητας
- Πώς μπορεί να ξεπεραστεί η αντίσταση στα συγκεκριμένα φάρμακα
- Ποια είναι η βέλτιστη διάρκεια θεραπείας
- Γιατί δεν ανταποκρίνονται όλοι οι ασθενείς στην ανοσοθεραπεία
Ελπίδα ακόμα και για τις προχωρημένες μορφές
Μία από τις μορφές καρκίνου που αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά με την ανοσοθεραπεία είναι το μεταστατικό μελάνωμα του δέρματος. Όπως είπε η καθηγήτρια Παθολογίας Ογκολογίας Ελένη Γκόγκα, «η πενταετής επιβίωση των ασθενών με σταδίου IV μελάνωμα διαμορφώνεται στο 35-40% με τη μονοθεραπεία anti-PD1 παραγόντων. Επιπλέον, με τον συνδυασμό ανοσοθεραπευτικών παραγόντων σημειώνονται ποσοστά πενταετούς επιβίωσης 52%».
Η ανοσοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει σημαντικά και τους ασθενείς με υποτροπές του μελανώματος. Αυξημένο κίνδυνο για υποτροπή αντιμετωπίζουν τα άτομα με εξαιρέσιμο, αλλά τοπικά προχωρημένο μελάνωμα (σταδία IIIb και IIIc). Μελέτη που παρουσιάστηκε πέρυσι στο Ευρωπαϊκό Ογκολογικό Συνέδριο (ESMO) έδειξε ότι ο αναστολέας του PD-1 βελτιώνει σημαντικά την επιβίωση χωρίς υποτροπή της νόσου.
Από την πλευρά του, ο καθηγητής Παθολογικής Ογκολογίας Αριστοτέλης Μπάμιας αναφέρθηκε σε όσα προσφέρει η ανοσοθεραπεία στους ασθενείς με καρκίνο του νεφρού και της ουροδόχου κύστεως (ουροθηλιακό καρκίνωμα). Όπως είπε, η ανοσοθεραπεία καθιερώνεται πλέον ως αρχική θεραπεία για τον μεταστατικό καρκίνο του νεφρού. Καθιερώνεται επίσης και ως θεραπεία για τις υποτροπές μετά από αντι-αγγειογενετική θεραπεία. «Η εφαρμογή της ανοσοθεραπείας αυξάνει την επιβίωση. Μάλιστα, σε σημαντικό ποσοστό ασθενών επιτυγχάνεται μακρόχρονος έλεγχος της νόσου χωρίς την ανάγκη για άλλες θεραπείες», εξήγησε.
Μόνη ή σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία
Όσον αφορά τον καρκίνο του ουροθηλίου, η ανοσοθεραπεία έχει αλλάξει και την δική του πρόγνωση. Το ουροθηλιακό καρκίνωμα είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος καρκίνου της ουροδόχου κύστης. Η ανοσοθεραπεία βοηθά σημαντικά τους πάσχοντες από πρώιμο ουροθηλιακό καρκίνο, αλλά τα σύγχρονα φάρμακα βοηθούν και όσους έχουν προχωρημένη νόσο. «Η θεραπεία αυτή χρησιμοποιείται μετά από αποτυχία της χημειοθεραπείας, αλλά και, αντί αυτής, σε επιλεγμένες περιπτώσεις, που η βέλτιστη χημειοθεραπεία δεν μπορεί να χορηγηθεί», είπε ο κ. Μπάμιας.
Ανάλογα οφέλη παρέχει η ανοσοθεραπεία και στην αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα. Μάλιστα σε αυτή τη μορφή αποτελεί πλέον τον βασικό πυλώνα θεραπεία των ασθενών, είτε μεμονωμένη είτε σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία, είπε ο καθηγητής Παθολογίας-Ογκολογίας Κωνσταντίνος Συρίγος. Σύντομα, εξάλλου, θα υπάρχει η δυνατότητα χορήγησης συνδυασμού ανοσοθεραπείας, ώστε, αποφεύγοντας τη χημειοθεραπεία, να διευρύνονται οι θεραπευτικές επιλογές για τους ασθενείς.