Δεύτερη κυριότερη αιτία θανάτου στη χώρα μας είναι ο καρκίνος, ο οποίος κάθε χρόνο κοστίζει τη ζωή σε σχεδόν 30.000 Έλληνες.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), το 2015 πέθαναν από καρκίνο 29.686 άνδρες και γυναίκες. Την ίδια χρονιά, τα νοσήματα του κυκλοφορικού συστήματος (π.χ. εγκεφαλικά, εμφράγματα) κόστισαν τη ζωή σε 46.411 Έλληνες.
Αντίστοιχα, το 2016 πέθαναν από καρκίνο 30.051 Έλληνες και από καρδιαγγειακά νοσήματα 44.164.
Ο καρκίνος του πνεύμονα, ο καρκίνος του παχέος εντέρου και ο καρκίνος του μαστού είναι οι κυριότερες αιτίες θανάτου από καρκίνο, σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία. Το 2016, λ.χ., προκάλεσαν τον θάνατο 7.127, 2.891 και 2.191 ανθρώπων αντιστοίχως.
Ακολουθεί ο καρκίνος του παγκρέατος με 1.833 θανάτους και ο καρκίνος του προστάτη με 1.646.
Αρχίζει από ένα κύτταρο
Σύμφωνα με τον βρετανικό οργανισμό Cancer Research UK, με εξαίρεση την λευχαιμία, ο καρκίνος αρχίζει από ένα κύτταρο ή μια μικρή ομάδα κυττάρων, όταν υποστούν μετάλλαξη τα γονίδια που ρυθμίζουν την ανάπτυξή τους. Αυτό έχει ως συνέπεια την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη του ή των κυττάρων, με συνέπεια τη δημιουργία ενός όγκου.
Ωστόσο από την αρχική μετάλλαξη έως τη δημιουργία του όγκου μπορεί να περάσουν πολλά χρόνια, ακόμα και δύο ή τρεις δεκαετίες.
Οι μεταλλάξεις μπορεί να είναι συγγενείς (εκ γενετής) ή επίκτητες. Οι επίκτητες μεταλλάξεις συμβαίνουν στη διάρκεια της ζωής, εξαιτίας εσωτερικών ή εξωτερικών παραγόντων. Το κάπνισμα είναι ο πιο γνωστός εξωτερικός μεταλλαξιογόνος παράγοντες.
Αν ο καρκινικός όγκος αφεθεί χωρίς θεραπεία, θα συνεχίσει να μεγαλώνει και θα αρχίσει να εξαπλώνεται. Η εξάπλωση πρώτα γίνεται στους παρακείμενους ιστούς και αργότερα σε άλλα τμήματα του σώματος. Η εξάπλωση των καρκινικών κυττάρων σε απομακρυσμένα σημεία του σώματος γίνεται μέσω του αίματος και μέσω των λεμφαδένων.
Ο αρχικός όγκος που δημιουργείται όταν αναπτύσσεται ο καρκίνος λέγεται πρωτοπαθής. Οι επόμενοι που (δυνητικά) θα αναπτυχθούν λέγονται μεταστάσεις.
Στην περίπτωση της λευχαιμίας, ο καρκίνος αρχίζει απ’ ευθείας από τα κύτταρα του αίματος. Ωστόσο από τα λευχαιμικά κύτταρα δεν δημιουργούνται όγκοι. Συσσωρεύονται όμως στο αίμα και μερικές φορές στον μυελό των οστών.
Τα στάδια
Η ταξινόμηση του καρκίνου με βάση την έκτασή του είναι πολύ σημαντική για την αντιμετώπισή του.
Αυτή η σταδιοποίηση, όπως λέγεται, γίνεται με βάση ένα σύστημα που λέγεται ΤΝΜ.
Το Τ περιγράφει το μέγεθος του πρωτοπαθούς όγκου (σ.σ. ο όγκος στα αγγλικά λέγεται tumor).
Το Ν περιγράφει αν και σε τι βαθμό έχει εξαπλωθεί ο όγκος στους παρακείμενους λεμφαδένες (nodes).
To M περιγράφει αν ο καρκίνος έχει κάνει μετάσταση (metastasis) σε απομακρυσμένα σημεία του σώματος.
Η σταδιοποίηση γίνεται με βάση τα ευρήματα των εξετάσεων που γίνονται στον ασθενή. Τέτοιες εξετάσεις είναι, λ.χ., η αξονική και η μαγνητική τομογραφία, τα υπερηχογραφήματα, η τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (PET scan), η βιοψία έπειτα από χειρουργική επέμβαση κ.λπ.
Διαβάστε περισσότερα
Καρκίνος: Κορυφαίοι Έλληνες ειδικοί αποκαλύπτουν τι κάνουν για να προστατευτούν
Καρκίνος: Ποιες είναι οι αιτίες – ποιες μπορούμε να αποφύγουμε
Καρκίνος: Ποιες εξετάσεις συνιστούν οι γιατροί για έγκαιρη διάγνωση