Μέχρι να τελειώσει ο πρώτος κύκλος του «Κότζακ», ο Σαβάλας είχε γίνει ίνδαλμα και σήμερα όλοι (ή τουλάχιστον όσοι έχουν γεννηθεί εκεί γύρω στις δεκαετίες ’70-‘80 ή νωρίτερα) θυμούνται εκείνο το ρόλο, τις χρυσές αλυσίδες που κλασικά φορούσε και – φυσικά – τα γλειφιτζούρια του «Κότζακ».
Αυτό που πιθανώς δεν είναι γνωστό στο ευρύ κοινό είναι ότι ο Σαβάλας πέθανε από καρκίνο της ουροδόχου κύστεως, ο οποίος δεκαετίες νωρίτερα είχε κοστίσει και τη ζωή του πατέρα του, ενώ είχε διαγνωστεί (και αντιμετωπιστεί επιτυχώς) στον μεγαλύτερο αδελφό του.
Την αποκάλυψη αυτή είχε κάνει πριν από λίγα χρόνια σε συνέντευξή της η μεγαλύτερη κόρη του, Χριστίνα Κουσάκη. Μιλώντας στο περιοδικό Cancer Today, το οποίο εκδίδει η Αμερικανική Εταιρεία Έρευνας του Καρκίνου (AACR), είχε πει πως το 1989, όταν ο ηθοποιός είδε αίμα στα ούρα του, επέλεξε να το αγνοήσει.
«Δεν ήταν το είδος του άντρα που έκανε συστηματικά τσεκάπ», είχε πει η κυρία Κουσάκη. «Ο πατέρας του είχε πεθάνει από καρκίνο της κύστης και ο μεγάλος αδελφός του, Γκας, είχε διαγνωστεί πρόσφατα (με τη νόσο) και είχε θεραπευτεί. Ο Γκας τού έλεγε συνέχεια πόσο σημαντική ήταν η έγκαιρη διάγνωση και νομίζω ότι αυτό τον έκανε να σκεφτεί ότι ήταν πολύ αργά για να τον θεραπεύσει».
Όταν τελικά έγινε η (καθυστερημένη) διάγνωση, ο «Κότζακ» υποβλήθηκε σε χειρουργική αφαίρεση του όγκου αλλά μέχρι τον Δεκέμβριο του 1993 είχε παρουσιάσει πολλαπλές μεταστάσεις και τον Ιανουάριο του 1994 άφησε την τελευταία του πνοή, περιστοιχιζόμενος από την οικογένειά του.
Ο Σαβάλας δεν είναι ο μοναδικός διάσημος που έχασε τη ζωή του από τη νόσο. Το ίδιο συνέβη με έναν άλλο θρύλο του Χόλυγουντ, τον Τζακ Λέμον, αλλά και τον τροβαδούρο του «Moon River», τον Άντι Ουΐλιαμς, για να αναφέρουμε μερικούς μόνο από τους διασήμους που υπέκυψαν στον καρκίνο της κύστης.
Εκείνη την εποχή, ανάλογη ήταν συχνά και η εξέλιξη των ασθενών που εκδήλωναν καρκίνο του νεφρού, όπως ο Τσαρλς Λότον, ο Άγγλος ηθοποιός και σκηνοθέτης ο οποίος κέρδισε το 1933 το Όσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου για την ερμηνεία του στην ταινία «Ερρίκος Η’», και η Λι Ρέμικ, η «Μπέτι Λου» της ταινίας «Μία μορφή μέσα στο πλήθος» του Ελία Καζάν και υποψήφια για Όσκαρ για την ταινία «Μέρες Κρασιού και Λουλουδιών» του 1962.
Η σύγχρονη πραγματικότητα
Σήμερα, τα πράγματα έχουν αλλάξει ριζικά. Αν και η έγκαιρη διάγνωση εξακολουθεί να αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της ίασης, οι θεραπείες για τον καρκίνο του νεφρού και της ουροδόχου κύστεως έχουν εξελιχθεί σημαντικά, τόσο σε επίπεδο χειρουργικών τεχνικών, όσο και σε αριθμό επιλογών στη φαρμακευτική αγωγή, με αποτέλεσμα ακόμα και οι ασθενείς με προχωρημένη (μεταστατική) νόσο να μπορούν να ζήσουν πολλά χρόνια. Και το σημαντικότερο: με καλή ποιότητα ζωής.
«Η τελευταία 15ετία σημαδεύτηκε από πολλές ανακαλύψεις οι οποίες έχουν βελτιώσει σημαντικά την πρόγνωση του καρκίνου του νεφρού, αν και είναι πολλά ακόμα αυτά που μπορούν να γίνουν», λέει ο παθολόγος-ογκολόγος Αριστοτέλης Μπάμιας, καθηγητής Θεραπευτικής Ογκολογίας στην Θεραπευτική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Νοσοκομείο «Αλεξάνδρα» και πρόεδρος της Ελληνικής Ερευνητικής Ομάδας Ουρογεννητικού Καρκίνου (ΕΕΟΟΓΕΚ). «Έτσι, αναπτύχθηκαν και εγκρίθηκαν αρκετά στοχευμένα φάρμακα τα οποία υπερδιπλασίασαν την μέση επιβίωση στις μεταστατικές μορφές. Επιπλέον, πρόσφατα εγκρίθηκε και η πρώτη στοχευμένη ανοσοθεραπεία (το φάρμακο nivolumab) που παρατείνει τη ζωή των ασθενών που δεν ανταποκρίνονται στα άλλα φάρμακα ή υποτροπιάζουν, εμπλουτίζοντας έτσι ακόμα περισσότερο τη φαρμακευτική μας φαρέτρα».
Στον καρκίνο της ουροδόχου κύστεως, έως πρότινος οι θεραπευτικές εξελίξεις αφορούσαν κυρίως την βελτίωση των χειρουργικών τεχνικών, οι οποίες γίνονται ολοένα πιο «φιλικές» για τον ασθενή. Ωστόσο, «έπειτα από σχεδόν τρεις δεκαετίες αδράνειας, είδαμε τα τελευταία χρόνια την ανάπτυξη και επιτυχή δοκιμή των πρώτων ανοσοθεραπειών, η αποτελεσματικότητα των οποίων έχει αποδειχθεί σε υποτροπή της προχωρημένης νόσου μετά από χημειοθεραπεία, ενώ μελετάται η χρήση της και σε πρωιμώτερες φάσεις της νόσου», συνεχίζει ο κ. Μπάμιας.
Μία από αυτές τις ανοσοθεραπείες είναι το φάρμακο nivolumab, για το οποίο έχει ήδη εκδώσει θετική γνωμοδότηση η αρμόδια επιτροπή (λέγεται CHMP) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΜΑ). Στις ΗΠΑ, οι διαδικασίες έγκρισης είναι πιο γρήγορες και έτσι έχει ήδη δοθεί το πράσινο φως για τη διάθεση το nivolumab και άλλων τεσσάρων ανοσοθεραπευτικών φαρμάκων.
Ρεπορτάζ Ρούλα Τσουλέα
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Τι πρέπει να ξέρετε για την ανοσοθεραπεία
Ποια είναι τα ύποπτα συμπτώματα
Καρκίνος νεφρού: Καλύτερη αντιμετώπιση και στα προχωρημένα στάδια