Καρκίνος προστάτη: Μπορώ να μειώσω τον κίνδυνο;

Στατιστικές δείχνουν ότι περίπου το 10% των ετήσιων διαγνώσεων προχωρημένου καρκίνου του προστάτη θα μπορούσε να αποφευχθεί, εάν οι άνδρες διατηρούσαν ένα υγιές βάρος.

«Είναι δεδομένο ότι δεν υπάρχει αποδεδειγμένος τρόπος αποφυγής του καρκίνου, παρά μόνο παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής που μειώνουν τις πιθανότητες. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι υπάρχει συσχετισμός μεταξύ της παχυσαρκίας και της εμφάνισης επιθετικών μορφών καρκίνου του προστάτη. Οπότε, η καταπολέμησή της αποτελεί σημαντικό παράγοντα προστασίας», συμβουλεύει ο χειρουργός ουρολόγος ανδρολόγος Δρ. Nίκος Μερτζιώτης, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Υγιεινή διατροφή

Ο τρόπος για την επίτευξη αυτού του στόχου δεν είναι άλλος από την υγιεινή διατροφή και την τακτική άσκηση, που γενικά χαρίζει στον οργανισμό καλύτερη υγεία, ενισχύει δηλαδή τον οργανισμό και τον προστατεύει από την εμφάνιση πολλών νόσων, μεταξύ αυτών και πολλών μορφών καρκίνου. Επιλέγοντας, λοιπόν, την ένταξη όλων των ομάδων τροφίμων στη διατροφή, μειώνοντας όμως σημαντικά τις ποσότητες των λιπαρών και των γλυκών ο οργανισμός λαμβάνει όλα τα θρεπτικά συστατικά που έχει ανάγκη, έχει ενέργεια για να ανταπεξέλθει στις καθημερινές απαιτήσεις, ενώ παράλληλα τον θωρακίζει και τον εμποδίζει να προσθέσει βάρος.

Κατά καιρούς, ωστόσο, βλέπουν το φως της δημοσιότητας μελέτες που αφορούν συγκεκριμένα τρόφιμα, τα οποία φέρονται να έχουν προστατευτικές ιδιότητες κατά του καρκίνου του προστάτη ή, αντιθέτως, να αυξάνουν τον κίνδυνο για εμφάνισή του.

Στην πρώτη κατηγορία περιλαμβάνονται αυτά που περιέχουν λυκοπένιο, το αποτελεσματικότερο καροτενοειδές για την εξουδετέρωση των καταστρεπτικών ελευθέρων ριζών, που το βρίσκουμε σε αφθονία στις τομάτες και λιγότερο σε άλλα κόκκινα φρούτα και λαχανικά.

Αντιθέτως, στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν τα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Μελέτες έχουν δείξει ότι υπάρχει συσχετισμός, αν και όχι τόσο ισχυρός, μεταξύ των επιπέδων της IGF -1, ενός ινσουλινοειδούς αυξητικού παράγοντα και της υψηλής πρόσληψης πρωτεΐνης από γαλακτοκομικά προϊόντα και κινδύνου για καρκίνο του προστάτη. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να εξαιρεθεί αυτή η κατηγορία τροφίμων από τη διατροφή. Οι ειδικοί συστήνουν τη λήψη 700mg ασβεστίου ημερησίως, που αντιστοιχεί σε ένα ποτήρι 200ml γάλα, 30g τυρί και ένα μικρό γιαούρτι, προκειμένου να διατηρηθούν υγιή τα οστά.

Συχνά, όμως, οι μελέτες δίνουν αντικρουόμενα αποτελέσματα σχετικά με την επικινδυνότητα αλλά και την προστασία που προσφέρουν συγκεκριμένα τρόφιμα. Σύμφωνα με τις νέες κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ουρολογικής Εταιρείας, παρά τις μελέτες δεν έχει αποδειχθεί σχέση μεταξύ πρόσληψης ω-3 πολυακόρεστων λιπαρών οξέων μακράς αλύσου και καρκίνου του προστάτη, ενώ ενδεχομένως να υπάρχει από την κατανάλωση τηγανιτών τροφών. Επίσης, μία μετα-ανάλυση δεν έδειξε συσχετισμό μεταξύ κατανάλωσης κόκκινου κρέατος ή επεξεργασμένου κρέατος και καρκίνου του προστάτη.

Το ίδιο συμβαίνει με το σελήνιο και τη βιταμίνη Ε τα οποία, όπως επισημαίνει η Ευρωπαϊκή Ουρολογική Εταιρεία, δεν επηρεάζουν την επίπτωση του καρκίνου του προστάτη. Όσον αφορά δε τη βιταμίνη D η ανεπάρκεια ή η έλλειψή της σχετίζεται με αυξημένες πιθανότητες ανεπιθύμητης παθολογίας σε άνδρες με εντοπισμένο καρκίνο που υφίστανται ριζική προστατεκτομή.  Τέλος, η υψηλή πρόσληψη αλκοόλ, αλλά και η απόλυτη αποχή από αυτό έχουν συσχετιστεί με υψηλότερο κίνδυνο θνησιμότητας από καρκίνο του προστάτη.

Υπάρχουν τρόποι μείωσης του κινδύνου

«Οι άνδρες ίσως μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο, επιλέγοντας μια υγιεινή διατροφή, που να περιλαμβάνει πολλά φρούτα και λαχανικά, και εντάσσοντας τη σωματική άσκηση στην καθημερινότητά τους. Διότι, όπως είναι γνωστό, η τακτική άσκηση βοηθά στη διατήρηση της καλής υγείας και του ιδανικού σωματικού βάρους, οπότε είναι λιγότερο πιθανή η ανάπτυξη καρκίνου. Αυτό που πρέπει να επισημανθεί είναι ότι η αδράνεια είναι ο εχθρός. Κάθε είδους και έντασης σωματική άσκηση είναι προτιμότερη από την ακινησία και την καθιστική ζωή», επισημαίνει ο Δρ. Μερτζιώτης.

Ακολουθώντας, όμως, όλες αυτές τις οδηγίες δεν σημαίνει ότι εξασφαλίζεται η διατήρηση της καλής υγείας του προστάτη, καθώς υπάρχουν και μη περιβαλλοντικοί λόγοι που αναπτύσσεται η νόσος, όπως για παράδειγμα η ηλικία, η εθνικότητα και η κληρονομικότητα. Υπολογίζεται ότι στη δύση 1 στους 8 άνδρες θα νοσήσει κάποια στιγμή στη ζωή του, που εάν διαγνωστεί νωρίς έχει πολύ σημαντικές πιθανότητες ίασης, αρκεί η θεραπεία που θα ακολουθηθεί να είναι η κατάλληλη γι’ αυτόν.

Τρεις επιλογές

Όπως μας εξηγεί ο Δρ. Νίκος Μερτζιώτης, υπάρχουν τρεις επιλογές για την αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη: η παρακολούθηση, η χειρουργική επέμβαση και η ακτινοθεραπεία. Η χειρουργική επέμβαση και η ακτινοβολία αποτελούν τη θεραπεία πρώτης γραμμής με θετικά αποτελέσματα και μπορεί να οδηγήσουν σε ίαση, που σημαίνει ελεύθερος από τη νόσο για περισσότερα από πέντε έτη, πάνω από το 90% των ατόμων με εντοπισμένο προστατικό καρκίνο. Όσον αφορά στη χειρουργική επέμβαση, στις μέρες μας έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος, με επαναστατικές τεχνικές που μεγιστοποιούν τα οφέλη και ελαχιστοποιούν τις παρενέργειες.

Η εστιακή θεραπεία (focal therapy), που προσφέρεται ως μια εναλλακτική μη χειρουργική θεραπεία για τους άνδρες με μικρούς, εντοπισμένους όγκους του προστάτη, έχει εξαιρετικά αποτελέσματα και προστατεύει τον ασθενή από μετεγχειρητική ακράτεια, στυτική δυσλειτουργία, λοιμώξεις κ.ά.

Στην ουσία πρόκειται για την στόχευση του καρκινικού όγκου με ειδικό λογισμικό που επιτρέπει, δια μέσω βελόνας από το δέρμα, χωρίς τομή, την καταστροφή των καρκινικών κυττάρων είτε με λέιζερ είτε με άλλη μορφή ενέργειας. Έτσι μεγάλο ποσοστό ανδρών με εντοπισμένο καρκίνο του προστάτη αποφεύγουν το χειρουργείο για ριζική αφαίρεση του οργάνου, θεραπεύονται και συνεχίζουν τη ζωή τους χωρίς την παραμικρή έκπτωση στην ποιότητά της.