Καρκίνος σε νεαρή ηλικία; Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα αποκτήσετε παιδιά!

Οι ογκολογικές παθήσεις επηρεάζουν την γονιμότητα; Υπάρχουν διαθέσιμες επιλογές για όσους έχουν υποβληθεί σε θεραπείες; Τα κρίσιμα αυτά ερωτήματα απασχολούν εκατομμύρια ανθρώπους που τους χτυπά την πόρτα ο καρκίνος και βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία.

Η λύση μπορεί να δοθεί μέσα από τη συνεργασία ογκολόγων και γυναικολόγων με εξειδίκευση στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, με στόχο την διατήρηση της γονιμότητας των ογκολογικών ασθενών όταν το πρόβλημα της υγείας τους αποτελεί παρελθόν.

Το πολύ σοβαρό αυτό ζήτημα συζητήθηκε στις 20 Μαρτίου 2018, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, με θέμα: «Η Γονιμότητα σε Ογκολογικούς ασθενείς: υπάρχει δυνατότητα τεκνοποίησης μετά την θεραπεία; Συστάσεις, νέες εξελίξεις, παραδείγματα».

Σκοπός ήταν να αναδείξει τη σημασία της ενημέρωσης των ογκολογικών ασθενών πριν την έναρξη της θεραπείας για την δυνατότητα διατήρησης της γονιμότητας μετά την θεραπεία. Μια διαδικασία, που αν και προβλέπεται από διεθνείς ιατρικές συστάσεις, δεν συνηθίζεται στην καθημερινή κλινική πρακτική.

«Το ζήτημα που αφορά στην γονιμότητα ανθρώπων που έχουν υποβληθεί σε θεραπείες για την αντιμετώπιση του καρκίνου είναι εξαιρετικά ευαίσθητο. Πρόκειται για μια σημαντική ομάδα ασθενών που χρειάζεται υποστήριξη. Η MSD έχοντας δραστηριότητα και στους δύο τομείς, της ογκολογίας και της γονιμότητας, ανέλαβε την πρωτοβουλία να ενώσει αυτές τις δύο επιστημονικές κοινότητες προς όφελος των ασθενών. Μέσα από τη συνεργασία των ειδικών επιστημόνων τόσο μεταξύ τους όσο και – από κοινού – με τους ασθενείς, μπορεί να δοθεί λύση στο πρόβλημα που ταλαιπωρεί πολύ κόσμο», δήλωσε ο κ. Πουγγίας.

1 στις 2 γυναίκες με καρκίνο του μαστού ανησυχεί για τη γονιμότητά της

«Οι διεθνείς επιστημονικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας (ASCO) και της Διεθνούς Εταιρείας για τη Διατήρηση της Γονιμότητας (ISFP), συνιστούν σε ογκολογικούς ασθενείς που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία να συμβουλεύονται τον ιατρό τους, τη στιγμή της διάγνωσής τους, για τις πιθανές επιπτώσεις της θεραπείας στην αναπαραγωγική τους υγεία. Επίσης, συμβουλεύουν να απευθύνονται σε γυναικολόγο με εξειδίκευση στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή προκειμένου να ενημερωθούν για τις επιλογές που έχουν στη διατήρηση της γονιμότητας1» , ανέφερε η κ. Αμάντα Ψυρρή.

«Η γονιμότητα φαίνεται ότι είναι ένα θέμα που απασχολεί τις γυναίκες που νοσούν. Ωστόσο υπάρχει έλλειμμα ενημέρωσης των ογκολογικών ασθενών για την επίπτωση των θεραπειών στη γονιμότητα, αλλά και τη δυνατότητα διατήρησής της», σχολίασε η κ. Ελένη Γαλάνη.

Σύμφωνα με διαδικτυακή έρευνα για την γονιμότητα και τον καρκίνου του μαστού, που διεξήχθη με τη συμμετοχή 657 γυναικών κάτω των 40 ετών και δημοσιεύθηκε και στο Medscape (παγκόσμιος ιστότοπος για ιατρούς και επαγγελματίες υγείας), μία στις δύο γυναίκες (57%) που είχε επιζήσει του καρκίνου ανησυχούσε για τη γονιμότητά της στο μέλλον.

Οι γυναίκες που έλαβαν μέρος στην έρευνα, σε ποσοστό 29%, ήταν διατεθειμένες να επιλέξουν μία λιγότερο τοξική θεραπεία για να διατηρήσουν τη γονιμότητά τους, ακόμη κι αν υπήρχε αυξημένος κίνδυνος υποτροπής της νόσου. Σημαντικό είναι επίσης ότι 51% των γυναικών θεώρησε ότι είχαν κατευναστεί οι ανησυχίες του μέσα από συζήτηση με τους ιατρούς.

Αξίζει να αναφερθεί ότι με την πρόοδο της επιστήμης και την κυκλοφορία νέων αποτελεσματικών φαρμάκων, πολλές ογκολογικές παθήσεις θεραπεύονται αν διαγνωστούν και αντιμετωπιστούν εγκαίρως. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι γυναίκες που επέζησαν του καρκίνου του μαστού αποτελούν το ένα τρίτο όσων ζουν με καρκίνο τα τελευταία πέντε χρόνια. Αυτό ακολουθείται από τον καρκίνο του παχέος εντέρου και τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας2.

Ο ρόλος της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής

Μέθοδοι υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, που εφαρμόζονται τα τελευταία χρόνια, μπορούν να βοηθήσουν τους ασθενείς με νεοπλασίες που ξεπέρασαν το πρόβλημα της υγείας τους να κάνουν πραγματικότητα το όνειρο απόκτησης ενός παιδιού.

Άλλωστε, όπως σχολίασε ο κ. Βασίλης Αθανασίου «η τεκνοποίηση σε μεγαλύτερη ηλικία, απ’ ό,τι στο παρελθόν, είναι μια τάση που αυξάνεται στις ανεπτυγμένες χώρες, καθώς πολλές γυναίκες και ζευγάρια σήμερα αναβάλλουν την απόκτηση παιδιού λόγω σπουδών, καριέρας, οικονομικών ζητημάτων και προβλημάτων υγείας». Όμως, η γυναικεία γονιμότητα αρχίζει να μειώνεται πολλά χρόνια πριν την εμμηνόπαυση και αρχίζει να γίνεται εμφανής, σε πολλές περιπτώσεις, από την ηλικία των 35 ετών, ενώ ταυτόχρονα με την πάροδο της ηλικίας αυξάνεται και το ποσοστό των αυτόματων αποβολών.

Ωστόσο, η εξέλιξη της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής μπορεί να προσφέρει αρωγή και να αποτελέσει λύση και για τους ογκολογικούς ασθενείς.

«Η χρήση αποτελεσματικών πρωτοκόλλων διέγερσης των ωοθηκών πριν τη χημειοθεραπεία ή και την ακτινοθεραπεία, η κατάψυξη των εμβρύων, των ωαρίων ή του σπέρματος με πολύ υψηλά ποσοστά επιβίωσης μετά την απόψυξη και η κατάψυξη ωοθηκικού ιστού είναι μερικές από τις μεθόδους που δίνουν την ευκαιρία στους ασθενείς να διατηρήσουν τη γονιμότητά τους», ανέφερε ο κ. Ιωάννης Ζερβομανωλάκης. Προϋπόθεση αποτελεί η συνεργασία ογκολόγων και γυναικολόγων με εξειδίκευση στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή.

Οι τύποι καρκίνου που επηρεάζουν το αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας

Όπως αναφέρουν οι ειδικοί επιστήμονες, πέντε βασικοί τύποι καρκίνου επηρεάζουν το αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας: ο καρκίνος τραχήλου της μήτρας, ο καρκίνος των ωοθηκών, ο καρκίνος της μήτρας, ο καρκίνος του κόλπου και του αιδοίου.

Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι η τρίτη πιο κοινή κακοήθεια στις γυναίκες παγκοσμίως. Η συχνότητα ποικίλλει σημαντικά μεταξύ ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών. Ωστόσο, ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο δεύτερος συχνότερος καρκίνος στις αναπτυσσόμενες χώρες, και ο δέκατος πιο κοινός στις ανεπτυγμένες χώρες. Ομοίως, ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι η δεύτερη πιο συνηθισμένη αιτία θανάτων που σχετίζονται με τον καρκίνο στις γυναίκες στις αναπτυσσόμενες χώρες, αλλά δεν συγκαταλέγεται στις 10 πρώτες αιτίες στις ανεπτυγμένες χώρες.

Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τον Καρκίνο (EUCAN), στην Ελλάδα, το 2012, εκτιμάται ότι υπήρχαν 421 νέες περιπτώσεις καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Την ίδια χρονιά, εκτιμάται ότι υπήρχαν 915 νέες περιπτώσεις καρκίνου των ωοθηκών στην Ελλάδα.

Ομιλητές

Ομιλητές ήταν η κ. Ελένη Γαλάνη, Παθολόγος – Ογκολόγος, Αναπλ. Διευθύντρια, Β’ Ογκολογική Κλινική «Metropolitan Hospital», η κ. Αμάντα Ψυρρή, Παθολόγος – Ογκολόγος, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ογκολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, ο κ. Βασίλης Αθανασίου, Μαιευτήρας – Γυναικολόγος εξειδικευμένος στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, μετεκπαιδευθείς στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Fribourg Ελβετίας και στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Monash στη Μελβούρνη Αυστραλίας και ο κ. Ιωάννης Ζερβομανωλάκης, MD, PhD, MBA, MPH, Μαιευτήρας Χειρουργός Γυναικολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Βόννης, εξειδικευμένος στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή. Τη συζήτηση συντόνισε ο Δρ Λάζαρος Πουγγίας, Ιατρικός Διευθυντής της φαρμακευτικής εταιρίας MSD Ελλάδας.