Καρκίνος: Τα 10 πιο θανατηφόρα είδη και γιατί δεν υπάρχει θεραπεία

Μιχάλης Θερμόπουλος
20 Νοεμβρίου 2021 | 08:30

Ο τρόμος και ο φόβος που μπορεί να προκύψει με τη διάγνωση του καρκίνου έχουν τις ρίζες τους στη δολοφονική φύση του: Ο καρκίνος είναι η δεύτερη πιο κοινή αιτία θανάτου μετά τις καρδιακές παθήσεις.

Ακόμη και όταν διαγνωστεί έγκαιρα και προσβληθεί με τις πιο πρόσφατες θεραπείες, ο καρκίνος εξακολουθεί να έχει τη δύναμη να σκοτώνει.

Παγκοσμίως, οι τρεις καρκίνοι που σκότωσαν τους περισσότερους ανθρώπους το 2020 ήταν:

ο καρκίνος του πνεύμονα: 1,8 εκατομμύρια θάνατοι
ο καρκίνος του παχέος εντέρου: 935.000 θάνατοι
ο καρκίνος του ήπατος: 830.000 θάνατοι

Αλλά αυτοί δεν είναι οι πιο θανατηφόροι καρκίνοι, σύμφωνα με τη Rebecca Siegel, ανώτερη επιστημονική διευθύντρια έρευνας επιτήρησης στην Αμερικανική Εταιρεία Καρκίνου (ACS).

Ο αριθμός των ανθρώπων που σκοτώνει ένας καρκίνος κάθε χρόνο εξαρτάται από δύο παράγοντες:

πόσοι άνθρωποι τον έχουν (επίπτωση καρκίνου)
ποιο ποσοστό των ανθρώπων που έχουν διαγνωστεί με τον καρκίνο επιβιώνουν (επιβίωση)

Οι πιο θανατηφόροι καρκίνοι είναι αυτοί με την χαμηλότερη επιβίωση.

Οι ερευνητές του καρκίνου καθορίζουν την επιβίωση με ένα μέτρο που ονομάζεται 5ετής σχετική επιβίωση. Αυτό είναι το ποσοστό των ανθρώπων που αναμένεται να επιβιώσουν από τις επιπτώσεις ενός δεδομένου καρκίνου (εξαιρουμένων των κινδύνων από άλλες πιθανές αιτίες θανάτου) για πέντε χρόνια μετά τη διάγνωση, σύμφωνα με το Πρόγραμμα Επιτήρησης, Επιδημιολογίας και Τελικών Αποτελεσμάτων (SEER), του Εθνικού Ινστιτούτου Καρκίνου (NCI) των ΗΠΑ, το οποίο συλλέγει, συγκεντρώνει, αναλύει και αναφέρει δεδομένα και στατιστικά στοιχεία για περιπτώσεις καρκίνου σε εθνικό επίπεδο.

Ακολουθεί μια ματιά στους 10 πιο θανατηφόρους καρκίνους στις Ηνωμένες Πολιτείες με βάση τα δεδομένα σχετικής επιβίωσης 5 ετών του SEER για περιπτώσεις που διαγνώστηκαν μεταξύ 2011 και 2017.

1. Καρκίνος στο πάγκρεας

5ετής σχετική επιβίωση: 10,8%

Ο καρκίνος του παγκρέατος ξεκινά από τους ιστούς του παγκρέατος, το οποίο βοηθά στην πέψη. Οι καρκίνοι του πεπτικού συστήματος γενικά είναι αρκετά θανατηφόροι, με λιγότερους από τους μισούς ασθενείς να επιβιώνουν πέντε χρόνια, σύμφωνα με στοιχεία του SEER. Οι περισσότεροι καρκίνοι του παγκρέατος είναι εξωκρινείς καρκίνοι, που σημαίνει ότι ο καρκίνος εμφανίζεται στα κύτταρα που παράγουν πεπτικά ένζυμα. Λιγότερο συχνά, οι καρκίνοι εμφανίζονται στα ενδοκρινικά κύτταρα του παγκρέατος, τα οποία παράγουν ορμόνες, όπως η ινσουλίνη. Αυτοί ονομάζονται παγκρεατικοί νευροενδοκρινικοί όγκοι (NETs) ή όγκοι κυττάρων νησίδων, σύμφωνα με το ACS. Οι NETs αποτελούν το 2% των καρκίνων του παγκρέατος και έχουν πολύ καλύτερη πρόγνωση, σύμφωνα με το ACS.

Ανάλογα με το πόσο έχει εξαπλωθεί, οι γιατροί μπορούν να θεραπεύσουν τον καρκίνο του παγκρέατος με χειρουργική επέμβαση, ακτινοβολία, ή χημειοθεραπεία. Άλλες θεραπείες μπορεί να περιλαμβάνουν ανοσοθεραπεία (η οποία ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα για να επιτεθεί στον καρκίνο) ή στοχευμένες θεραπείες (φάρμακα που στοχεύουν μόρια ειδικά για καρκινικά κύτταρα), σύμφωνα με το ACS.

2. Μεσοθηλίωμα

5ετής σχετική επιβίωση: 11,5%

Το μεσοθήλιο είναι ένα στρώμα κυττάρων που επενδύουν ορισμένες κοιλότητες του σώματος και περιβάλλουν τα εσωτερικά όργανα. Το μεσοθηλίωμα είναι ένας καρκίνος αυτών των κυττάρων. Τρία στα τέσσερα μεσοθηλιώματα αναπτύσσονται στο μεσοθήλιο που περιβάλλει τους πνεύμονες, το οποίο ονομάζεται υπεζωκότας. Αυτός ο τύπος καρκίνου ονομάζεται μεσοθηλίωμα του υπεζωκότα.

Ο επόμενος πιο κοινός τύπος μεσοθηλιώματος σχηματίζεται στο περιτόναιο, τον ιστό που καλύπτει την κοιλιά και περιβάλλει πολλά κοιλιακά όργανα, όπως το στομάχι και το ήπαρ. Αυτός ο τύπος καρκίνου ονομάζεται περιτοναϊκό μεσοθηλίωμα.

Πιο σπάνια, το μεσοθηλίωμα εμφανίζεται στους ιστούς που περιβάλλουν την καρδιά και τους όρχεις. Σύμφωνα με το ACS, η έκθεση στον αμίαντο, μια μεταλλική ίνα που κάποτε χρησιμοποιούταν ευρέως σε μονωτικά υλικά, είναι η κύρια αιτία κακοήθων μεσοθηλιωμάτων του υπεζωκότα και μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη μεσοθηλιώματος του περιτοναίου.

Η θεραπεία για το μεσοθηλίωμα εξαρτάται από το πόσο έχει προχωρήσει, αλλά μπορεί να περιλαμβάνει χειρουργική επέμβαση, χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία, στοχευμένες θεραπείες και ανοσοθεραπείες.

3. Καρκίνος της χοληδόχου κύστης

5ετής σχετική επιβίωση: 19,4%

Αυτός ο καρκίνος του πεπτικού συστήματος ξεκινά από την χοληδόχο κύστη. Η χοληδόχος κύστη, που βρίσκεται κάτω από το ήπαρ, συγκεντρώνει και αποθηκεύει την χολή, η οποία είναι μια ουσία που παράγεται από το ήπαρ και βοηθά στην πέψη. Οι χολόλιθοι (μικρές, σκληρές εναποθέσεις χοληστερόλης και άλλων υλικών στην χοληδόχο κύστη) αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου της χοληδόχου κύστης.

Οι θεραπείες, οι οποίες εξαρτώνται από το πόσο έχει προχωρήσει ο καρκίνος όταν διαγνωστεί, περιλαμβάνουν χειρουργική επέμβαση, χημειοθεραπεία και ακτινοβολία. Οι ασθενείς μπορούν επίσης να εξετάσουν το ενδεχόμενο συμμετοχής σε κλινικές δοκιμές ανοσοθεραπειών και στοχευμένων θεραπειών για τον καρκίνο της χοληδόχου κύστης.

4. Καρκίνος του οισοφάγου

5ετής σχετική επιβίωση: 19,9%

Ο οισοφάγος είναι ο μυϊκός σωλήνας που μεταφέρει την τροφή από τον λαιμό στο στομάχι. Οι παράγοντες κινδύνου για καρκίνο του οισοφάγου περιλαμβάνουν την προχωρημένη ηλικία, το να είσαι άνδρας, το κάπνισμα, την κατανάλωση αλκοόλ και την παλινδρόμηση οξέος, κατά την οποία το οξύ του στομάχου ανεβαίνει στον κατώτερο οισοφάγο.

Οι θεραπείες, οι οποίες εξαρτώνται από το πόσο έχει προχωρήσει ο καρκίνος, μπορεί να περιλαμβάνουν χειρουργική επέμβαση, χημειοθεραπεία, ακτινοβολία, ανοσοθεραπεία ή στοχευμένες θεραπείες.

5. Καρκίνος του ήπατος

5ετής σχετικής επιβίωση: 20,3%

Ο καρκίνος του ήπατος είναι μια από τις πιο κοινές μορφές καρκίνου παγκοσμίως. Ο πιο σημαντικός παράγοντας κινδύνου για καρκίνο του ήπατος είναι η χρόνια ηπατίτιδα Β, ή οι λοιμώξεις από ηπατίτιδα C, σύμφωνα με το ACS. Και οι δύο αυτές λοιμώξεις μεταδίδονται μέσω των σωματικών υγρών, συμπεριλαμβανομένου του αίματος και του σπέρματος. Το CDC συνιστά να εμβολιάζονται όλα τα παιδιά κατά του ιού της ηπατίτιδας Β, αλλά δεν υπάρχει εμβόλιο για την ηπατίτιδα C.

Ένας στενά συνδεδεμένος καρκίνος είναι ο καρκίνος του ενδοηπατικού χοληδόχου πόρου. Αυτός ο καρκίνος εμφανίζεται στους πόρους που μεταφέρουν την χολή από το ήπαρ και τη χοληδόχο κύστη στο λεπτό έντερο, όπου η χολή βοηθά στην πέψη των λιπών από τα τρόφιμα.

6. Καρκίνος των πνευμόνων

5ετής σχετική επιβίωση: 21,7%

Ο καρκίνος του πνεύμονα και των βρόγχων σκοτώνει τους περισσότερους ανθρώπους παγκοσμίως και στις ΗΠΑ κάθε χρόνο. Το κάπνισμα και η χρήση προϊόντων καπνού είναι οι κύριες αιτίες του, σύμφωνα με το NCI. Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι:

ο μη μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα, που είναι ο πιο κοινός
ο μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα, ο οποίος εξαπλώνεται πιο γρήγορα

Το καλύτερο πράγμα που μπορούν να κάνουν οι ασθενείς που καπνίζουν για να προετοιμαστούν για θεραπεία είναι να κόψουν το κάπνισμα. Οι θεραπείες για τον καρκίνο του πνεύμονα περιλαμβάνουν χειρουργική επέμβαση, χημειοθεραπεία, ακτινοβολία, ανοσοθεραπείες και, στην περίπτωση του μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα, στοχευμένες θεραπείες.

7. Καρκίνος του υπεζωκότα

5ετής σχετική επιβίωση: 22%

Ο καρκίνος του υπεζωκότα εμφανίζεται στην υπεζωκοτική κοιλότητα, τον χώρο εντός της θωρακικής κοιλότητας αλλά έξω από τους πνεύμονες, ή στο στρώμα των κυττάρων που περιβάλλει τους πνεύμονες. Το NCI περιλαμβάνει το μεσοθηλίωμα του υπεζωκότα στην κατηγορία του μεσοθηλιώματος για σκοπούς παρακολούθησης της επιβίωσης, επομένως οι περιπτώσεις μεσοθηλιώματος του υπεζωκότα δεν περιλαμβάνονται στις στατιστικές για τον καρκίνο του υπεζωκότα, σύμφωνα με την δρ. Kathy Cronin, επιστήμονα στο Ερευνητικό Πρόγραμμα Επιτήρησης στο NCI.

Δεν είναι όμως όλοι οι καρκίνοι του υπεζωκότα μεσοθηλιώματα. Πολλοί από αυτούς τους μη μεσοθηλιωματικούς καρκίνους του υπεζωκότα είναι “ιστοί άγνωστης ιστολογίας”, που σημαίνει ότι οι γιατροί δεν είναι σίγουροι για τον τύπο ιστού ή κυττάρου που είναι, λέει η δρ. Cronin. Οι θεραπείες για τον καρκίνο του υπεζωκότα μπορεί να περιλαμβάνουν χειρουργική επέμβαση, χημειοθεραπεία ή ακτινοβολία, σύμφωνα με το Ιατρικό Κέντρο Southwestern του Πανεπιστημίου του Τέξας.

8. Οξεία μονοκυτταρική λευχαιμία

5ετής σχετική επιβίωση: 24,8%

Η οξεία μονοκυτταρική λευχαιμία είναι ένας υποτύπος της οξεία μυελογενούς λευχαιμίας (ΟΜΛ). Αναπτύσσεται σε πρόδρομα κύτταρα του αίματος, που είναι καθ’ οδόν να γίνουν κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. Αυτά ονομάζονται μονοκύτταρα. Αποτελούν ένα σημαντικό μέρος του έμφυτου ανοσοποιητικού συστήματος. Είναι ο κλάδος του ανοσοποιητικού συστήματος που δεν περιλαμβάνει την ανάπτυξη αντισωμάτων αλλά αντίθετα αναγνωρίζει κοινά χαρακτηριστικά παθογόνων και επιτίθεται αμέσως.

Οι θεραπείες για την οξεία μονοκυτταρική λευχαιμία μπορεί να περιλαμβάνουν χημειοθεραπεία, μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων ή στοχευμένες θεραπείες.

9. Καρκίνος στον εγκέφαλο

5ετής σχετική επιβίωση: 29,4%

Στους ενήλικες, οι όγκοι του εγκεφάλου σπάνια ξεκινούν στον εγκέφαλο. Πιο συχνά, εξαπλώνονται εκεί από άλλους καρκίνους. Ωστόσο, οι καρκίνοι του εγκεφάλου που προκαλούνται από καρκίνους που προέρχονται από κάπου αλλού στο σώμα δεν περιλαμβάνονται στα στατιστικά στοιχεία επιβίωσης του καρκίνου του εγκεφάλου, επειδή οι καρκίνοι κατηγοριοποιούνται ανάλογα με τον τόπο προέλευσής τους. Εάν ένα άτομο πεθάνει από καρκίνο που προήλθε από τον πνεύμονα και έκανε μετάσταση στον εγκέφαλο, για παράδειγμα, η περίπτωση αυτού του ατόμου θα επηρέαζε τις στατιστικές επιβίωσης του καρκίνου του πνεύμονα, όχι τις στατιστικές επιβίωσης για τον καρκίνο του εγκεφάλου.

Στα παιδιά, οι περισσότεροι όγκοι του εγκεφάλου ξεκινούν στον εγκέφαλο. Οι μόνοι παράγοντες κινδύνου για όγκους εγκεφάλου είναι το οικογενειακό ιστορικό και η έκθεση της κεφαλής σε ακτινοβολία. Η έκθεση στην ακτινοβολία συνήθως συμβαίνει κατά τη διάρκεια της θεραπείας για κάποιον άλλο καρκίνο, σύμφωνα με το ACS.

Η θεραπεία για όγκους του εγκεφάλου εξαρτάται από τον τύπο του όγκου και το πόσο έχει αναπτυχθεί ο καρκίνος μέχρι τη στιγμή της διάγνωσης. Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει χειρουργική επέμβαση, ακτινοβολία, χημειοθεραπεία, ανοσοθεραπείες ή στοχευμένες θεραπείες.

10. Οξεία μυελογενής λευχαιμία

5ετής σχετική επιβίωση: 29,5%

Οι λευχαιμίες αναπτύσσονται από βλαστοκύτταρα του μυελού των οστών, τα οποία διαφοροποιούνται σε διαφορετικούς πρόδρομους αιμοκυττάρων και, τελικά, σε κύτταρα αίματος. Η λευχαιμία εμφανίζεται όταν η ανάπτυξη των κυττάρων του αίματος σταματά και τα κύτταρα γίνονται καρκινικά. Οι λευχαιμίες ταξινομούνται ανάλογα με το στάδιο στο οποίο τα κύτταρα του αίματος και οι πρόδρομες ουσίες σταματούν την ανάπτυξή τους και γίνονται καρκινικές. Η οξεία μυελογενής λευχαιμία (ΟΜΛ) αναφέρεται σε κάθε καρκίνο που αναπτύσσεται στα μυελοειδή κύτταρα (σε αντίθεση με τα λεμφοειδή). Αυτά είναι πρόδρομα κύτταρα του αίματος που έχουν τη δυνατότητα να εξελιχθούν σε ερυθρά αιμοσφαίρια, ορισμένους τύπους λευκών αιμοσφαιρίων και αιμοπετάλια.

Στην ΟΜΛ, αντί να αναπτυχθούν σε αυτούς τους τύπους αιμοσφαιρίων, τα βλαστοκύτταρα κολλάνε σε ανώριμο στάδιο και ονομάζονται “βλαστικά κύτταρα”. Δεν υπάρχουν καθόλου, ή υπάρχουν πολύ λίγα βλαστικά κύτταρα στο υγιές αίμα. Η ύπαρξη πάρα πολλών βλαστικών κυττάρων και πολύ λίγων υγιών αιμοσφαιρίων προκαλεί πολλά συμπτώματα ΟΜΛ, όπως συχνές λοιμώξεις, μώλωπες και εύκολη αιμορραγία.

Η ΟΜΛ είναι πιο συχνή στους ενήλικες παρά στα παιδιά, αν και μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Ως επί το πλείστον, οι γιατροί δεν γνωρίζουν τι την προκαλεί, αν και το κάπνισμα, οι προηγούμενες θεραπείες χημειοθεραπείας ή η ακτινοβολία για άλλους καρκίνους και η έκθεση στη χημική ουσία βενζόλιο αυξάνουν τον κίνδυνο. Οι θεραπευτικές προσεγγίσεις μπορεί να περιλαμβάνουν χημειοθεραπεία, μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων, ή στοχευμένες θεραπείες.

Καρκίνος: Γιατί δεν υπάρχει θεραπεία

Κατά το μεγαλύτερο μέρος του 20ου αιώνα, ο αριθμός των ανθρώπων που πέθαναν από καρκίνο κάθε χρόνο σε σχέση με το μέγεθος του πληθυσμού αυξήθηκε σταθερά στις ΗΠΑ με αποκορύφωμα το 1991, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη σύνοψη του ACS. Από το 1991, το ποσοστό θνησιμότητας από καρκίνο έχει μειωθεί κατά 31%, που ισοδυναμεί με 3,2 εκατομμύρια λιγότερους θανάτους από καρκίνο σε σύγκριση με το ποσοστό θνησιμότητας το 1991.

Οι συγγραφείς της μελέτης αποδίδουν την μείωση των ποσοστών θανάτου από καρκίνο στην μείωση του καπνίσματος, στην έγκαιρη ανίχνευση και στις καλύτερες θεραπείες για ορισμένους καρκίνους. “Έχουμε σημειώσει μεγάλη πρόοδο στον αγώνα κατά του καρκίνου”, είπε η Siegel.

Ωστόσο, παρόλη αυτήν την πρόοδο, μια γενικότερη “θεραπεία για τον καρκίνο” παραμένει άπιαστη για πολλούς λόγους.

Το πρώτο ζήτημα είναι ότι ο καρκίνος δεν είναι μόνο μια ασθένεια που θα μπορούσε να εξαλειφθεί με μία θεραπεία. Αντίθετα, είναι εκατοντάδες ασθένειες, εξήγησε η Siegel. “Θα χρειαζόμασταν εκατοντάδες διαφορετικούς τύπους θεραπειών για να θεραπεύσουμε κάθε καρκίνο”, είπε.

Ένας άλλος λόγος που είναι δύσκολο να θεραπεύσει κανείς τον καρκίνο είναι ότι ο πήχης για τη θεραπεία του καρκίνου είναι απίστευτα υψηλός. Ο καρκίνος θεραπεύεται εάν δεν υπάρχουν ίχνη του στο σώμα και δεν θα επανέλθει ποτέ. Αλλά ακόμα και όταν όλα τα ίχνη ενός καρκίνου έχουν εξαφανιστεί, δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε με βεβαιότητα ότι δεν θα επιστρέψει.

“Δεν υπάρχει ποτέ εγγύηση ότι ο καρκίνος δεν θα επανεμφανιστεί επειδή τα καρκινικά κύτταρα μπορούν να κρυφτούν στο σώμα χωρίς να ανιχνευθούν από το ανοσοποιητικό σύστημα”, είπε ο Siegel. Τούτου λεχθέντος, όσο περισσότερο ένα άτομο βρίσκεται σε ύφεση, που σημαίνει ότι τα συμπτώματα του καρκίνου μειώνονται, ή απουσιάζουν, τόσο λιγότερο πιθανό είναι ο καρκίνος να επανέλθει.

Τέλος, μόνο και μόνο επειδή υπάρχουν αποτελεσματικές θεραπείες για έναν συγκεκριμένο καρκίνο δεν σημαίνει ότι η θεραπεία θα είναι αποτελεσματική για όλους. “Ο καρκίνος κάθε ατόμου έχει μια μοναδική μοριακή υπογραφή και ανταποκρίνεται διαφορετικά στη θεραπεία σε σύγκριση με κάποιον άλλο με τον ίδιο τύπο καρκίνου”, είπε η Siegel.

Πηγή: https://www.livescience.com

φωτό: iStock