Καρκίνος του εγκεφάλου: Αντιμετώπιση με τεχνική που κάνει τους όγκους να φωσφορίζουν

Η διάγνωση του καρκίνου είναι μία από τις πιο δύσκολες και συγκλονιστικές στιγμές στη ζωή των πασχόντων και των οικείων τους, που καλούνται να τη διαχειριστούν και ταυτοχρόνως να λαμβάνουν αποφάσεις για την επίφοβη νόσο. Όταν, όμως, η διάγνωση είναι «καρκίνος του εγκεφάλου», οι αποφάσεις μπορεί να είναι αληθινή πρόκληση.

Όπως εξηγεί ο κ. Παντελής Σταυρινού, διευθυντής νευροχειρουργός στο Metropolitan Hospital, επίκουρος καθηγητής Νευροχειρουργικής στο Πανεπιστήμιο της Κολωνίας, στη Γερμανία, η σύγχρονη θεραπεία των κακοήθων όγκων εγκεφάλου συμπεριλαμβάνει τη χειρουργική τους αφαίρεση, ακολουθούμενη από ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία.

«Γνωρίζουμε πλέον πως όσο περισσότερο όγκο αφαιρέσουμε, τόσο καλύτερη θα είναι η πρόγνωση του ασθενούς», αναφέρει. «Το πρόβλημα όμως είναι ότι πολλοί όγκοι είναι δύσκολο να αφαιρεθούν ολικά, διότι τα όριά τους είναι ασαφή και δεν ξεχωρίζουν από τον φυσιολογικό εγκέφαλο».

Στην πραγματικότητα, ο καρκίνος του εγκεφάλου μπορεί να δημιουργεί προβολές μέσα στον φυσιολογικό εγκεφαλικό ιστό. Έτσι, ο νευροχειρουργός συχνά δυσκολεύεται να ξεχωρίσει πού τελειώνει ο όγκος και πού αρχίζει ο εγκέφαλος.

Το πρόβλημα γίνεται ακόμα εντονότερο όταν πρόκειται για όγκους οι οποίοι αναπτύσσονται σε περιοχές του εγκεφάλου, καθοριστικές για λειτουργίες όπως η ομιλία και η κίνηση.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το γλοιοβλάστωμα, ένας καρκίνος του εγκεφάλου που δεν είναι συμπαγής όγκος με σαφή όρια. «Τα γλοιοβλαστώματα δεν έχουν σαφή όρια, αλλά «απλώνουν τα πλοκάμια τους» μέσα στον εγκέφαλο, με αποτέλεσμα τα καρκινικά κύτταρα να είναι διάσπαρτα και κρυμμένα ανάμεσα σε νησίδες υγιών κυττάρων», εξηγεί ο κ. Σταυρινού.

Η πρόοδος της τεχνολογίας

Τις τελευταίες δεκαετίες οι νευροχειρουργοί έχουν αναπτύξει διάφορες τεχνικές για να αφαιρούν με ασφάλεια όσο περισσότερο όγκο γίνεται. Ορισμένες από αυτές είναι:

• Η νευροπλοήγηση (ένα είδος GPS για τον εγκέφαλο)
• Η διεγχειρητική νευροπαρακολούθηση (επιτρέπει στο νευροχειρουργό να διεγείρει τον εγκέφαλο ακόμα και με τον ασθενή υπό γενική αναισθησία)
• Οι εγχειρήσεις με τον ασθενή σε εγρήγορση (ξύπνιο)

Οι τεχνικές αυτές έχουν συμβάλλει στη σημαντική βελτίωση των ποσοστών αφαίρεσης των κακοηθών όγκων εγκεφάλου, τονίζει ο ειδικός.

Ο καρκίνος του εγκεφάλου, όμως, μπορεί να αφαιρεθεί με ακόμα μεγαλύτερη επιτυχία με μία προηγμένη τεχνολογία που προκαλεί φθορισμό των καρκινικών κυττάρων.

Ο ανοσοφθορισμός

Η τεχνολογία λέγεται ανοσοφθορισμός και βασίζεται στη χρήση διαλύματος με την ουσία υδροχλωρικό 5-αμινολεβουλινικό οξύ. Το διάλυμα πίνει ο ασθενής λίγες ώρες πριν χειρουργηθεί. Η ουσία αυτή έχει την ιδιαιτερότητα ότι προσλαμβάνεται μόνο από τα κακοήθη κύτταρα. Ο μεταβολισμός της στα κακοήθη κύτταρα παράγει φωτοενεργές φθορίζουσες ενώσεις, οι οποίες γίνονται ορατές με ειδικά μικροσκόπια.

Έτσι, στη διάρκεια της εγχείρησης τα καρκινικά κύτταρα φθορίζουν, δηλαδή «λάμπουν», εκπέμποντας ένα κοκκινωπό χρώμα. «Αυτό επιτρέπει στον νευροχειρουργό να διακρίνει τον όγκο ακόμα και σε περιπτώσεις όπου υπό συνήθεις συνθήκες και με συμβατικά μικροσκόπια δεν θα ήταν δυνατό», επισημαίνει ο κ. Σταυρινού.

Μελέτες έχουν δείξει ότι ο καρκίνος του εγκεφάλου έχει διπλάσιες πιθανότητες να αφαιρεθεί εξ ολοκλήρου με τον ανοσοφθορισμό. Το γεγονός αυτό σημαίνει καλύτερη πρόγνωση για τον ασθενή, προσθέτει.

Ο ανοσοφθορισμός με τη χρήση του εν λόγω φαρμάκου έλαβε έγκριση στις ΗΠΑ το 2017. Στην Ευρώπη είναι εγκεκριμένος ήδη από το 2007 και χρησιμοποιείται ως βασική θεραπεία στα μεγάλα νευροογκολογικά κέντρα. Στη χώρα μας εφαρμόζεται και στο Metropolitan Hospital.

Απαραίτητες προϋποθέσεις για την εφαρμογή της τεχνικής του ανοσοφθορισμού είναι η χρήση σύγχρονου μικροσκοπίου, η εμπειρία και η ευρωπαϊκή πιστοποίηση του νευροχειρουργού στη χειρουργική γλοιωμάτων με τη χρήση 5-ΑLA.

Φωτογραφία: iStock