Καρκίνος του ήπατος: Πόσο συχνός είναι και ποιοι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο να αναπτυχθεί

Ο καρκίνος του ήπατος είναι αρκετά συχνός. Το 2020 εκτιμάται ότι 905.700 άνθρωποι διαγνώστηκαν με αυτόν, σύμφωνα με την βάση δεδομένων  GLOBOCAN που περιέχει στοιχεία από 185 χώρες του κόσμου.

Είναι επίσης μία δύσκολη στην αντιμετώπισή της μορφή καρκίνου. Την ίδια χρονιά υπολογίζεται ότι 830.200 άνθρωποι πέθαναν εξαιτίας του. Στην πραγματικότητα, ο  καρκίνος του ήπατος ήταν μία εκ των τριών συχνότερων αιτιών θανάτου από καρκίνο σε 46 χώρες. Ήταν επίσης μία από τις κύριες αιτίες θανάτου από κακοήθη νόσο σε 90 χώρες.

Δυστυχώς, ο ετήσιος αριθμός των νέων κρουσμάτων καρκίνου του ήπατος προβλέπεται ότι θα αυξηθεί κατά 55% μεταξύ 2020 και 2040. Εκτιμάται ότι το 2040 θα διαγνωστούν 1,4 εκατομμύρια περιστατικά.

Αντίστοιχα, ο καρκίνος του ήπατος εκτιμάται ότι την ίδια χρονιά θα κοστίσει έως και 1,3 εκατομμύρια ζωές (56,4% περισσότερες απ’ όσες το 2020).

Η πιο συχνή μορφή καρκίνου του ήπατος είναι το ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα. Συνήθως εκδηλώνεται σε ανθρώπους με χρόνια νοσήματα του ήπατος, όπως:

• Η ηπατίτιδα (λόγω λοίμωξης από ορισμένους ιούς ή κατάχρησης αλκοόλ)
• Το λίπος στο συκώτι. Με τον όρο αυτό περιγράφεται η μη-αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος (συσσώρευση λίπους στο ήπαρ).

Τα νοσήματα αυτά μακροπρόθεσμα οδηγούν στην κίρρωση του ήπατος, κατά την οποία το ήπαρ γεμίζει με ουλώδη ιστό και οζίδια λόγω της χρόνιας φλεγμονής.

Στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων, ο καρκίνος του ήπατος αναπτύσσεται σε ασθενείς που έχουν κίρρωση.

Νέα μελέτη

Επιστήμονες από τις ΗΠΑ θέλησαν να καταγράψουν τους παράγοντες κινδύνου που αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου του ήπατος (και δη ηπατοκυτταρικού καρκινώματος) σε ασθενείς με κίρρωση. Έτσι πραγματοποίησαν μελέτη σε 1.723 πάσχοντες από αυτήν. Τα ευρήματά τους δημοσιεύθηκαν στην ιατρική επιθεώρηση Gastroenterology.

Στη διάρκεια μέσης παρακολούθησης 2,2 ετών (εύρος παρακολούθησης: από λίγους μήνες έως 8,7 έτη) διαγνώστηκε καρκίνος του ήπατος σε 109 από τους ασθενείς. Η συχνότητα εμφάνισης ηπατοκυτταρικού καρκινώματος στους ασθενείς υπολογίστηκε στο 2,4% ανά 100 ανθρωποέτη. Από τους 109 ασθενείς:

• Οι 88 (το 81%) είχαν νόσο πολύ πρώιμου ή πρώιμου σταδίου (στάδια 0 ή Α, αντιστοίχως)
• Οι 20 (το 18%) είχαν ενδιάμεσο στάδιο (στάδιο Β)
• Σε έναν (ποσοστό 1%) δεν αναφέρθηκε το στάδιο.

Οι ερευνητές εξέτασαν τους παράγοντες κινδύνου για καρκίνο του ήπατος σε 1.325 ασθενείς με κίρρωση, οι 95 εκ των οποίων είχαν καρκίνο του ήπατος. Η πλειονότητα (το 53%) ήταν άνδρες, παχύσαρκοι ή πολύ παχύσαρκοι (μέσος δείκτης μάζας σώματος BMI 30). Το 42% είχαν ιστορικό λοίμωξης από τον ιό της ηπατίτιδας C (HCV). Το 21% είχαν αλκοολική νόσο του ήπατος. Το 25% είχαν λίπος στο συκώτι (μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος).

Οι παράγοντες κινδύνου

Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι πολλοί παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο να διαγνωστεί καρκίνος του ήπατος. Οι σημαντικότεροι από αυτούς ήταν:

• Το φύλο (οι άνδρες είχαν σχεδόν 2,5 φορές περισσότερες πιθανότητες να εκδηλώσουν καρκίνο)
• Τα χρόνια με κίρρωση του ήπατος (όσο περισσότερα, τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος)
• Το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του ήπατος (αύξανε τον κίνδυνο κατά 2,69 φορές)
• Η ηλικία (ανά πενταετία ο κίνδυνος αυξανόταν κατά 17%)
• Η παχυσαρκία (αύξανε κατά 70% τις πιθανότητες να διαγνωστεί καρκίνος του ήπατος)
• Οι παθολογικές τιμές σε διάφορες εξετάσεις αίματος. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται η αυξημένη ασπαρτική αμινοτρανσφεράση (AST), η αυξημένη α-φετοπρωτεΐνη (AFP), η χαμηλή αλβουμίνη.

«Πρόκειται για τη μεγαλύτερη προοπτική και γεωγραφικά ποικίλη μελέτη ασθενών με κίρρωση στις ΗΠΑ, η οποία επικυρώνει γνωστούς παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη ηπατοκυτταρικού καρκινώματος», σχολιάζουν οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής ΕΚΠΑ Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (καθηγήτρια Επιδημιολογίας & Προληπτικής Ιατρικής), Γιάννης Ντάνασης και Θάνος Δημόπουλος (καθηγητής Αιματολογίας & Ογκολογίας), που συνόψισαν τα ευρήματα της μελέτης.

Φωτογραφία: iStock