Καρκίνος του μαστού: 5 ερωτήσεις που κάθε γυναίκα θα ήθελε να κάνει

Ρούλα Τσουλέα
01 Νοεμβρίου 2018 | 13:47

Οι γυναίκες που μαθαίνουν ότι έχουν καρκίνο του μαστού συχνά αναρωτιούνται τι πρέπει να κάνουν στη συνέχεια.

Ο καρκίνος του μαστού είναι πολύ συχνός. Περισσότερα από 2 εκατομμύρια γυναίκες σε όλο τον κόσμο μαθαίνουν κάθε χρόνο ότι πάσχουν από αυτόν. Και περισσότερες από μισό εκατομμύριο χάνουν τη ζωή τους εξαιτίας τους, συχνά έπειτα από υποτροπή της νόσου τους.

Τα καλά νέα είναι ότι ο καρκίνος του μαστού έχει υψηλά ποσοστά ιάσεως. Φθάνουν το 80% στις ανεπτυγμένες χώρες, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Ωστόσο όσο πιο αρχικός είναι κατά τη στιγμή της διάγνωσης, τόσο υψηλότερο είναι το ποσοστό αυτό. Σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Καρκίνου (ACS, μπορεί να ξεπεράσει το 97% για τους πολύ αρχικούς όγκους.

Ακόμα, δε, κι αν υπάρξει υποτροπή, η γυναίκα μπορεί να κάνει νέα θεραπεία, αφού οι θεραπευτικές επιλογές είναι πολλές.

Τι πρέπει να κάνει όμως μια γυναίκα αν πιάσει κάτι ύποπτο στο στήθος της; Ο παθολόγος-ογκολόγος Γιώργος Κεσίσης, συνεργάτης της Κλινικής «Άγιος Λουκάς» στη Θεσσαλονίκη, απαντά σε αυτό και σε άλλα συνηθισμένα ερωτήματα.

Σε ποιον γιατρό πρέπει να απευθυνθεί η γυναίκα όταν πιάσει κάτι ύποπτο στο στήθος της;

Το ιδανικό είναι να απευθυνθεί σε έναν χειρουργό μαστού. Επειδή πολλές δεν γνωρίζουν κάποιον, αλλά έχουν γυναικολόγο με τον οποίο νιώθουν μεγαλύτερη οικειότητα, μπορούν να απευθυνθούν σε αυτόν.

Εκείνος θα τις ψηλαφήσει και αν επιβεβαιώσει πως κάτι υπάρχει, πιθανώς θα τους συστήσει κάποιες εξετάσεις ή θα τις παραπέμψει σε έναν ειδικό.

Αν οι εξετάσεις επιβεβαιώσουν την παρουσία ενός όγκου, ποιο είναι το επόμενο βήμα;

Ιδανικά, η γυναίκα πρέπει να περάσει από συμβούλιο ιατρών, στο οποίο θα συμμετέχουν παθολόγος-ογκολόγος, χειρουργός μαστού, ακτινοθεραπευτής, ψυχολόγος και άλλοι ειδικοί. Αυτή τουλάχιστον είναι η καθιερωμένη πρακτική στις προηγμένες χώρες (ΗΠΑ, Βρετανία κ.λπ.)

Επειδή, όμως, εδώ είναι Ελλάδα, η επόμενη λύση είναι ένας γιατρός που θα ασχολείται με τον καρκίνο. Ο γιατρός αυτός μπορεί να της δώσει μία κατεύθυνση ειδικά για την περίπτωσή της για το τι μπορεί και πρέπει να γίνει.

Το θέμα δεν είναι να «καπελώσει» ο ένας γιατρός τον άλλο, αλλά να έχει σωστή καθοδήγηση η ασθενής. Στον καθορισμό της θεραπείας παίζουν ρόλο πολλοί παράγοντες και οι θεραπευτικές επιλογές είναι ποικίλες, επομένως ο γιατρός πρέπει να ξέρει τη συνολική εικόνα.

Ο παθολόγος-ογκολόγος ξέρει τι σημαίνει χειρουργείο, τι είναι η ακτινοθεραπεία, αν χρειάζεται χημειοθεραπεία, ορμονοθεραπεία ή στοχευμένη θεραπεία. Ξέρει επίσης αν μια γυναίκα είναι κατάλληλη υποψήφια για προεγχειρητική χημειοθεραπεία ώστε να συρρικνωθεί πρώτα ο όγκος ή αν αυτό δεν θα την βοηθήσει.

Είναι σαν να ρωτάμε ποιον πρέπει να συμβουλευτούμε για να κτίσουμε ένα σπίτι. Τον μηχανικό, τον αρχιτέκτονα ή τον κτίστη; Ο καθένας αντιμετωπίζει τα προβλήματα με ό,τι εργαλεία έχει στα χέρια του. Αν έχει ένα σφυρί, θα τα βλέπει όλα σαν καρφιά. Αν όμως έχει μεγάλη εργαλειοθήκη, θα χρησιμοποιεί κάθε φορά το κατάλληλο εργαλείο.

Τι είδους χειρουργική θεραπεία γίνεται;

Εξαρτάται από την έκταση της νόσου. Τα παλιά χρόνια όταν υποτροπίαζε ο καρκίνος του μαστού, νομίζαμε ότι δεν είχε κάνει καλή δουλειά ο χειρουργός. Έτσι, καθιερώθηκε να γίνεται σε όλες τις γυναίκες εξ αρχής ριζική μαστεκτομή.

Η εγχείρηση όμως συμπεριλάμβανε αφαίρεση μέχρι και του μυ του θώρακα, ουσιαστικά σταματούσαν την εκτομή στις πλευρές. Αυτό όμως ήταν ένα τεράστιο χειρουργείο, που γινόταν επειδή δεν υπήρχαν αρκετές γνώσεις για την βιολογία του καρκίνου.

Σήμερα ξέρουμε ότι ο όγκος μπορεί να αναπτυχθεί με τρεις τρόπους. Ο πρώτος είναι να μεγαλώσει τοπικά (σαν ένα μπαλόνι). Ο δεύτερος είναι μέσω των λεμφαδένων. Και ο τρίτος, από το αίμα.

Ξέρουμε επίσης ότι ο καρκίνος του μαστού συχνά υποτροπιάζει και πως αυτό μπορεί να συμβεί ανεξάρτητα από το στάδιό του, ακόμα και σε γυναίκες με πολύ αρχικούς όγκους.

Έτσι, σε πολλές περιπτώσεις δεν γίνεται μαστεκτομή, αλλά αφαιρείται μόνο ο όγκος και γίνεται συμπληρωματική ακτινοθεραπεία. Ο συνδυασμός αυτός είναι ογκολογικά ισοδύναμος με την μαστεκτομή, δηλαδή μπορεί να εφαρμοστεί χωρίς να πληγεί το προσδόκιμο επιβίωσης της γυναίκας.

Σε κάθε περίπτωση το είδος της χειρουργικής επέμβασης εξατομικεύεται ανάλογα με το περιστατικό.

Είναι απαραίτητη η φαρμακευτική θεραπεία;

Άλλοτε ναι και άλλοτε όχι. Όταν έχεις έναν όγκο, το βασικό είναι να δεις αν είναι τοπικός ή προχωρημένος. Το χειρουργείο και η ακτινοθεραπεία είναι τοπικές θεραπείες. Τα φάρμακα είναι συστηματική θεραπεία, αφορούν όλο το σώμα.

Οι συστηματικές θεραπείες συνήθως αρχίζουν μετά το χειρουργείο, διότι μπορεί να έχουν απομείνει μικροσκοπικά, αθέατα υπολείμματα της νόσου.

Όταν χειρουργηθεί η γυναίκα και βγει η βιοψία της, προσπαθούμε να κάνουμε ανάλυση κινδύνου. Αυτό σημαίνει ότι υπολογίζουμε τις πιθανότητες υποτροπής και τι βιολογικό προσδόκιμο επιβίωσης έχει.

Οι πιθανότητες υποτροπής βασίζονται στους θετικούς λεμφαδένες, στο μέγεθος του όγκου και στην επιθετικότητά του.

Ο υπολογισμός αυτός είναι σημαντικός διότι άλλο είναι να έχει μια γυναίκα κίνδυνο υποτροπής 10% και άλλο 60%. Ταυτοχρόνως, όμως, άλλο είναι να βρίσκουμε κίνδυνο υποτροπής 10% σε μία γυναίκα 90 ετών και άλλο σε μία 30χρονη.

Με βάση αυτούς τους κύριους παράγοντες αποφασίζουμε αν, εκτός από την εγχείρηση και την ακτινοθεραπεία, πρέπει να προχωρήσουμε σε φαρμακευτική θεραπεία.

Υπάρχουν, βέβαια ορισμένες περιπτώσεις στις οποίες η φαρμακευτική θεραπεία γίνεται πριν το χειρουργείο. Αυτό μπορεί, λ.χ., να γίνει όταν η νόσος είναι πολύ επιθετική, όταν είναι τοπικά προχωρημένη στον μαστό ή όταν η γυναίκα θέλει να αφαιρέσει μικρότερο τμήμα του μαστού.

Η φαρμακευτική θεραπεία μπορεί να είναι χημειοθεραπεία, ορμονοθεραπεία ή βιολογική/στοχευμένη θεραπεία, κάθε μία από τις οποίες έχει τις δικές της ενδείξεις.

Πόσο πιθανό είναι να υποτροπιάσει ο καρκίνος του μαστού;

Κάθε γυναίκα που μαθαίνει ότι έχει καρκίνο του μαστού, πρέπει να ξέρει ότι έχει τουλάχιστον 5% πιθανότητες υποτροπής. Ακόμα και στους πολύ μικρούς όγκους, δεν μπορεί να αποκλειστεί η πιθανότητα αυτή.