Καρκίνος του μαστού: Ποιες εξετάσεις να περιλαμβάνει ο προληπτικός έλεγχος

Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί έναν από τους συχνότερους καρκίνους στις γυναίκες. Μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες που διενεργήθηκαν εδώ και 40 χρόνια έχουν αποδείξει πως οι προληπτικές εξετάσεις (προσυμπτωματικός έλεγχος) με τη χρήση μαστογραφίας μειώνουν τη θνητότητα από τη νόσο.

Ωστόσο, οι κατευθυντήριες οδηγίες για τις εξετάσεις αυτές εμφανίζουν μικρές αποκλίσεις μεταξύ των επιστημονικών εταιρειών και των υγειονομικών Αρχών διαφόρων χωρών, αναφέρουν οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής ΕΚΠΑ στο Νοσοκομείο Αλεξάνδρα Μιχάλης Λιόντος (επίκουρος καθηγητής Ογκολογίας), Μαρία Καπαρέλου (ογκολόγος-παθολόγος), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (παθολόγος, καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής) και Θάνος Δημόπουλος (τ. πρύτανης ΕΚΠΑ, καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας – Αιματολογίας, διευθυντής της Θεραπευτικής Κλινικής).

Επιπλέον, τα επιδημιολογικά δεδομένα της νόσου φαίνεται ότι αλλάζουν. Τις τελευταίες δεκαετίες διαπιστώνεται αύξηση της επίπτωσης της νόσου σε γυναίκες ηλικίας 40-49 ετών. Αυτό παρατηρείται μολονότι τα ποσοστά συμμετοχής στα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου είναι σταθερά ή και αυξάνονται.

Είναι επίσης γνωστό ότι συγκεκριμένες φυλετικές ομάδες (λ.χ. γυναίκες μαύρης φυλής) έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο:

• Εμφάνισης νόσου πιο προχωρημένου σταδίου ή
• Πιο επιθετικής μορφής (π.χ. τριπλά αρνητικός καρκίνος μαστού).

Στο πλαίσιο αυτό, η Ομάδα Εργασίας Προληπτικής Ιατρικής των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής εξέδωσε προσφάτως ανανεωμένες κατευθυντήριες οδηγίες για τις προληπτικές εξετάσεις για τον καρκίνο του μαστού. Οι νέες οδηγίες βασίστηκαν στην συστηματική ανασκόπηση των βιβλιογραφικών δεδομένων της τελευταίας δεκαετίας. Χρησιμοποιήθηκαν και υπολογιστικά μοντέλα που εκτίμησαν το όφελος επιβίωσης που προσφέρουν οι διαφορετικές πρακτικές προσυμπτωματικού ελέγχου.

Η μαστογραφία

Με βάση τα νέα δεδομένα, προτείνεται στις γυναίκες διενέργεια μαστογραφίας κάθε δύο χρόνια από την ηλικία των 40 ετών. Οι εξετάσεις πρέπει να συνεχίζονται έως τα 74 έτη.

Η σύσταση αυτή αντιστοιχεί σε πρωιμότερη έναρξη του προσυμπτωματικού ελέγχου από την ισχύουσα. Οι προγενέστερες οδηγίες συνιστούσαν να αρχίζει στα 50 έτη. Η ηλικία αυτή μειώνεται κατά 10 έτη.

Με την πρωιμότερη έναρξη της μαστογραφίας υπολογίζεται ότι θα αποτρέπονται περίπου 8 θάνατοι από τη νόσο για κάθε 1.000 γυναίκες που θα κάνουν μαστογραφία.

Η ηλικία ολοκλήρωσης του μαστογραφικού ελέγχου παρέμεινε στα 74 έτη. Η επιτροπή των ειδικών έκρινε ότι τα δεδομένα για το όφελος της μαστογραφίας στην ηλικιακή ομάδα 74-79 ετών δεν είναι επαρκή.

Υπερηχογράφημα και μαγνητική μαστών

Η Ομάδα Εργασίας έκρινε ότι είναι ανεπαρκή τα δεδομένα για τον προσυμπτωματικό έλεγχο της νόσου με δύο συμπληρωματικές εξετάσεις:

• Το υπερηχογράφημα
• Τη μαγνητική μαστών

Η σύσταση αυτή είναι ανεξάρτητη της πυκνότητας των μαστών, η οποία αποτελεί από μόνη της παράγοντα κινδύνου για καρκίνο του μαστού.

Η τρισδιάστατη μαστογραφία

Χρειάζεται όμως διαρκής έρευνα για τη βελτίωση των τεχνικών απεικόνισης των μαστών. Σε αυτό το πλαίσιο, η ψηφιακή τομοσύνθεση του μαστού («τρισδιάστατη μαστογραφία») συμπεριλήφθηκε μαζί με την ψηφιακή μαστογραφία ως αποδεκτή μέθοδος προσυμπτωματικού ελέγχου.

Η ψηφιακή τομοσύνθεση του μαστού θεωρείται εξίσου αποτελεσματική με την ψηφιακή μαστογραφία. Έχει, όμως, λιγότερες ψευδώς θετικές διαγνώσεις.

Η έναρξη του προληπτικού μαστογροφικού ελέγχου στις ΗΠΑ από την ηλικία των 40 ετών αναμένεται να αυξήσει την αποτελεσματικότητά του. Θα μειώσει επίσης την θνητότητα της νόσου.

«Η πρόσφατη αναθεώρηση των κατευθυντήριων οδηγιών θέτει έναν φιλόδοξο στόχο. Θεωρείται επίσης ότι θα αμβλύνει τις ανισότητες στις παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας καθώς θα έχει μεγαλύτερη θετική επίδραση σε γυναίκες μαύρης φυλής», σχολιάζουν οι Έλληνες επιστήμονες.

Φωτογραφία:  iStock