Καρκίνος του προστάτη: Πώς η έγκαιρη διάγνωση κρίνει το αποτέλεσμα της θεραπείας

Ο  καρκίνος του προστάτη είναι ο δεύτερος πιο συχνός καρκίνος στον άνδρα. Για το λόγο αυτό, η Ευρωπαϊκή και η Αμερικάνικη Ουρολογική εταιρεία έχουν θεσπίσει τον ετήσιο έλεγχο για κάθε άνδρα μετά την ηλικία των 50, με PSA και εξέταση από τον ουρολόγο.

Γράφει ο Αχιλλέας Πλουμίδης

Έτσι, κάθε αυξημένη τιμή ή απότομη αύξηση του PSA θα πρέπει να εγείρει υποψία για καρκίνο στον προστάτη και ακολούθως να διερευνάται από τον ουρολόγο.

Τα τελευταία χρόνια τρεις σημαντικές εξελίξεις έχουν αλλάξει καθοριστικά τον τρόπο διάγνωσης της νόσου. Οι εξελίξεις είναι:

1. Η πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία του προστάτη (mpMRI)
2. Η σύντηξη (fusion) των εικόνων της πολυπαραμετρικής μαγνητικής και των real-time εικόνων του υπερήχου
3. Η σύγχρονη περινεϊκή βιοψία του προστάτη

Πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία

Η εμφάνιση της πολυπαραμετρικής μαγνητικής τομογραφίας του προστάτη (mpMRI) σε κέντρα με εμπειρία και σύγχρονο εξοπλισμό, δίνει τη δυνατότητα για ακριβή εντοπισμό του καρκίνου στον αδένα.

Άλλωστε οι κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ουρολογικής εταιρείας (EAU), προτείνουν να προηγείται η συγκεκριμένη απεικόνιση της βιοψίας. Θα έλεγε κανείς ότι έχει φύγει ανεπιστρεπτί η εποχή που γινόντουσαν βιοψίες απλά με υπερηχογραφική καθοδήγηση.

Σύντηξη (fusion) των εικόνων της mpMRI

Η δεύτερη επανάσταση αφορά την αξιοποίηση της πληροφορίας από την mpMRI, όπου με ειδικό λογισμικό γίνεται τρισδιάστατη ανασύσταση (3D) του προστάτη καθώς και της ύποπτης περιοχής.

Η τεχνολογία αυτή πραγματοποιεί σύντηξη (fusion) της πολυπαραμετρικής μαγνητικής του προστάτη και των real-time εικόνων του υπερήχου κατά τη διάρκεια της βιοψίας. Το αποτέλεσμα είναι η δυνατότητα στόχευσης των ύποπτων περιοχών με εξαιρετική ακρίβεια.

Περινεϊκή βιοψία του προστάτη

Η πλέον πρόσφατη εξέλιξη στον ελληνικό χώρο είναι η εφαρμογή της βιοψίας του προστάτη δια του περινέου (περινεϊκή βιοψία). Είναι άλλωστε και σύσταση και των κατευθυντήριων οδηγιών της Ευρωπαϊκής Ουρολογικής Εταιρείας (EAU).

Μέχρι πρότινος οι βιοψίες του προστάτη πραγματοποιούνταν στα περισσότερα ουρολογικά κέντρα διορθικά. Ένας όμως σημαντικός περιορισμός αυτής μεθόδου είναι  η δίοδος της βελόνας μέσα από το πρωκτό που βρίθει μικροβίων. Με τον τρόπο αυτό αυξάνονται σημαντικά τα ποσοστά  λοιμώξεων (5-7%) και σήψης μετά από βιοψία, καθώς και η ανάγκη επανεισαγωγής για νοσηλεία στο νοσοκομείο (1-3%).

Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τις συνθήκες ολοένα αυξανόμενης μικροβιακής αντοχής στα υπάρχοντα αντιβιοτικά, καθιστά αναγκαία την λήψη βιοψιών δια του περινέου (περινεϊκή βιοψία), όπου μπορούν να εφαρμοσθούν κανόνες αντισηψίας και άρα δεν είναι αναγκαία η μακροχρόνια λήψη πολλαπλών αντιβιοτικών όπως γινόταν μέχρι τώρα.

Επίσης, ένας άλλος σημαντικός παράγοντας υπέρ της διαπερινεϊκής βιοψίας είναι η μεγαλύτερη διαγνωστική ακρίβεια της μεθόδου, καθώς υπερτερεί στη διάγνωση καρκίνων της πρόσθιας ζώνης και της κορυφής του προστάτη καθώς και κλινικά σημαντικών καρκίνων, έναντι της διορθικής βιοψίας.

Επιπλέον με την διαπερινεϊκή προσπέλαση μειώνεται η πιθανότητα αιμορραγιών από το ορθό, καθώς  η βελόνα δεν τραυματίζει πλέον το έντερο.

Τέλος, σε περίπτωση διάγνωσης καρκίνου, η ακριβής εντόπιση της βλάβης και της έκτασης αυτής, προσφέρει νέες δυνατότητες στοχευμένης αντιμετώπισης της νόσου (στοχευμένη θεραπεία χωρίς επέμβαση), γεγονός που δίνει νέες δυνατότητες στην θεραπεία του καρκίνου.

Τα δεδομένα αυτά καθιστούν τη διαπερινεϊκή βιοψία ως την ενδεδειγμένη πλέον μέθοδο (gold standard), στη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη. Το Ιατρικό Αθηνών επενδύει σταθερά στις τεχνολογικές εξελίξεις, παραμένοντας πάντα ένα βήμα μπροστά ακόμα και στον καρκίνο του προστάτη, προς όφελος του Έλληνα πολίτη.

Πλεονεκτήματα διαπερινεϊκής fusion βιοψίας

• Μεγαλύτερη διαγνωστική ακρίβεια
• Μεγαλύτερη αξιοπιστία
• Μικρότερος κίνδυνος λοιμώξεων/ σήψης
• Απουσία κίνδυνου αιμορραγίας από το ορθό
• Μικρότερη ανάγκη επανεισαγωγής στο νοσοκομείο
• Μικρότερη ανάγκη χρήσης αντιβιοτικών φαρμάκων
• Δυνατότητα στοχευμένων μετέπειτα θεραπευτικών επιλογών

Ο Δρ. Αχιλλέας Πλουμίδης είναι χειρουργός – ουρολόγος – ανδρολόγος, επιστημονικός συνεργάτης του Κέντρου Ρομποτικής & Λαπαροενδοσκοπικής Ουρολογικής Χειρουργικής-Ανδρολογίας στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών 

Φωτογραφία: iStock