Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας: Κάθε πότε πρέπει να κάνετε τεστ Παπ

Ρούλα Τσουλέα
17 Δεκεμβρίου 2018 | 09:20

Το ετήσιο τεστ Παπ ελάχιστα περισσότερα έχει να προσφέρει σε σύγκριση με τον έλεγχο κάθε 3 χρόνια, ενώ σε πολλές χώρες του κόσμου κερδίζει έδαφος το HPV test, που ανιχνεύει απευθείας τα ογκογόνα στελέχη του ιού HPV.

Η έγκαιρη διάγνωση είναι σωτήρια όταν αναπτυχθούν προκαρκινικές αλλοιώσεις ή καρκίνος του τραχήλου της μήτρας. Κάθε πότε, όμως, πρέπει να κάνουμε τεστ Παπ; Ισχύει ότι το χρειαζόμαστε μία φορά τον χρόνο; Και πόσο απαραίτητο είναι το HPV DNA test, που ανιχνεύει τον ιό HPV ο οποίος προκαλεί τη νόσο;

Η Αμερικανική Εταιρεία Καρκίνου (ACS) αναφέρει ότι επί δεκαετίες οι γιατροί συνιστούσαν στις γυναίκες να κάνουν τεστ Παπ μία φορά τον χρόνο.

Ωστόσο έρευνες έδειξαν ότι αυτό δεν είναι απαραίτητο. Στην πραγματικότητα, οι επιστήμονες γνωρίζουν πλέον ότι το ετήσιο τεστ Παπ ελάχιστα περισσότερα έχει να προσφέρει σε σύγκριση με τον έλεγχο κάθε 3 χρόνια.

Επιπλέον, αν το τεστ Παπ γίνεται πιο συχνά, μπορεί να υπάρξουν αρνητικές συνέπειες. Όπως εξηγεί η ACS, τα ψευδώς θετικά αποτελέσματα είναι πολύ συχνά με το συχνό τεστ Παπ και οδηγούν τις γυναίκες σε αχρείαστες, πρόσθετες εξετάσεις. Οι εξετάσεις αυτές μπορεί να έχουν παρενέργειες, όπως προβλήματα σε μελλοντικές κυήσεις. Χώρια το άγχος της γυναίκας έως ότου μάθει την αλήθεια.

Ένα αποτέλεσμα είναι «ψευδώς θετικό» όταν δείχνει ότι υπάρχουν ύποπτες αλλοιώσεις και αργότερα διαπιστώνεται ότι αυτό ήταν λάθος.

Οι αμερικανικές κατευθυντήριες οδηγίες

Έτσι λοιπόν, οι κατευθυντήριες οδηγίες για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας έχουν αλλάξει σε πολλές χώρες του κόσμου.

Η Αμερικανική Εταιρεία Καρκίνου (ACS) και το Αμερικανικό Κολέγιο Μαιευτήρων & Γυναικολόγων (ACOG) συνιστούν στις γυναίκες τα εξής:

Κάθε γυναίκα πρέπει να αρχίζει το τσεκάπ για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας στην ηλικία των 21 ετών. Πριν από αυτή την ηλικία, δεν είναι απαραίτητος ο έλεγχος.
Το τσεκάπ θα αρχίσει με ένα τεστ Παπ στα 21 έτη. Το τεστ Παπ πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε 3 χρόνια μέχρι την ηλικία των 29 ετών, εφ’ όσον δεν βρεθεί κάτι παθολογικό. Τεστ HPV στις ηλικίες 21-29 ετών δεν είναι απαραίτητο, εκτός κι αν υπάρξει παθολογικό εύρημα στο τεστ Παπ.

Από την ηλικία των 30 ετών, οι γυναίκες έχουν τρεις επιλογές:

Θα κάνουν μόνο τεστ Παπ κάθε 3 χρόνια
Θα κάνουν μόνο τεστ HPV κάθε 5 χρόνια
Θα κάνουν τεστ Παπ και τεστ HPV κάθε 5 χρόνια.

Η προτεινόμενη επιλογή, σύμφωνα με την ACS, είναι η τρίτη, δηλαδή ο συνδυασμένος έλεγχος ανά 5ετία. Αυτό το τσεκάπ πρέπει να συνεχιστεί έως τα 65 τους χρόνια.

Στην Ευρώπη

Ωστόσο, ο συνδυασμένος έλεγχος δεν συνιστάται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σε αναθεωρημένες οδηγίες που εξέδωσε το 2015 αναφέρει ότι πρέπει να γίνεται ή το τεστ Παπ ή το HPV DNA τεστ.

Σύμφωνα με αυτές τις συστάσεις, συνιστάται να γίνεται έλεγχος με HPV DNA τεστ μετά την ηλικία των 35 ετών, ίσως και από τα 30 έτη. Εφ’ όσον δεν υπάρξει παθολογικό αποτέλεσμα, το τεστ πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε 5 χρόνια, έως την ηλικία των 60-65 ετών.

Στις ηλικίες 20-30 ετών μπορεί να γίνεται τεστ Παπ ανά 3-5 έτη. Η απόφαση για την ακριβή ηλικία έναρξης του συστηματικού ελέγχου πρέπει να λαμβάνει υπ’ όψιν τις τοπικές συνθήκες, αναφέρει η ΕΕ.

Ήδη πάντως μερικές χώρες, όπως η Ολλανδία, η Σουηδία και η Δανία καθιέρωσαν ως μέθοδο πληθυσμιακού ελέγχου των γυναικών το HPV DNA τεστ. Το ίδιο έχει γίνει και σε χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως το Μεξικό, η Αυστραλία και η Τουρκία.

Ο έλεγχος μετά τα 65 και οι ειδικές περιπτώσεις

Οι ειδικοί τονίζουν ότι ο προληπτικός έλεγχος μπορεί να είναι πιο συχνός σε γυναίκες με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου, εξαιτίας αποδυναμωμένου ανοσοποιητικού.

Αυτή είναι, π.χ., η περίπτωση των φορέων του ιού HIV/AIDS και των γυναικών που έχουν κάνει μεταμόσχευση οργάνων και παίρνουν ανοσοκατασταλτικά φάρμακα. Οι γυναίκες αυτές πρέπει να ακολουθούν τις οδηγίες των γιατρών τους.

Όταν, εξ άλλου, η γυναίκα περάσει τα 65 της χρόνια, ο προληπτικός έλεγχος μπορεί να σταματήσει εφ’ όσον:

Την προηγούμενη δεκαετία έκανε σωστά το τσεκάπ της
Την προηγούμενη 20ετία δεν είχε σοβαρό, παθολογικό αποτέλεσμα (π.χ. CIN2 ή CIN3) στο τσεκάπ της για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

Εάν μια γυναίκα είχε αποτέλεσμα CIN2 ή CIN3 (σημαίνει σοβαρή προκαρκινική αλλοίωση) στις εξετάσεις της, πρέπει να συνεχίσει το τσεκάπ για τουλάχιστον μία 20ετία μετά την ανεύρεση της παθολογίας και την θεραπεία γι’ αυτήν, σύμφωνα με την ACS.

Οι γυναίκες που κάνουν ολική υστερεκτομή μπορούν να σταματήσουν να κάνουν τεστ Παπ και τεστ HPV. Αν όμως η υστερεκτομή έγινε επειδή είχαν προκαρκινική αλλοίωση ή καρκίνο στον τράχηλο της μήτρας, πρέπει να συνεχίσουν το τσεκάπ ανάλογα με την ηλικία τους.

Η ολική υστερεκτομή είναι η χειρουργική αφαίρεση της μήτρας και του τραχήλου. Αν η γυναίκα είχε κάνει υστερεκτομή χωρίς αφαίρεση του τραχήλου, πρέπει να συνεχίσει το τσεκάπ ανάλογα με την ηλικία της.

Όχι στον ετήσιο έλεγχο

Η ACS τονίζει πως σε καμία ηλικία και με καμία μέθοδο οι γυναίκες δεν πρέπει να κάνουν έλεγχο κάθε χρόνο για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

Μόνη εξαίρεση σε αυτό είναι το να υπάρξει κάποιο παθολογικό εύρημα στο τεστ Παπ ή/και στο τεστ HPV. Σε τέτοια περίπτωση μπορεί να χρειασθεί επανέλεγχος ανά 6μηνο ή ανά χρόνο (αυτό θα το καθορίσει ο θεράπων ιατρός της ασθενούς).

Όσον αφορά τις γυναίκες που έχουν εμβολιαστεί εναντίον του HPV, και αυτές πρέπει να συνεχίσουν το τσεκάπ. Και αυτό, διότι ο εμβολιασμός δεν τις προστατεύει κατά 100% από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

Η ACS εφιστά τέλος την προσοχή στις γυναίκες που νομίζουν ότι μπορούν να σταματήσουν το τσεκάπ όταν αποκτήσουν παιδιά. Αυτό – τονίζει – είναι μεγάλο λάθος. Είτε είναι μητέρες είτε όχι, πρέπει να εξετάζονται με βάση το γενικό σχήμα.