Κάθε πότε πρέπει να αλλάζουμε γυαλιά ηλίου. Τι πρέπει να προσέχουμε

Οι ημερομηνίες λήξεως είναι πολύ σημαντικές για την υγεία, διότι μας ενημερώνουν για πολύ σημαντικά πράγματα – από το αν είναι ασφαλές ένα φαγητό για κατανάλωση έως το πότε πρέπει να πετάξουμε ένα φάρμακο. Τι ισχύει όμως για τα γυαλιά ηλίου; Έχουν κι αυτά ημερομηνία λήξεως ή μπορούμε να τα φοράμε επ’ άπειρον;

Η απάντηση ως φαίνεται δεν είναι τόσο απλή, διότι εξαρτάται από ορισμένους παράγοντες στους οποίους συμπεριλαμβάνονται:

• Η προστασία εναντίον της υπεριώδους ακτινοβολίας (UV) του ηλίου που εξ αρχής παρείχαν
• Η συχνότητα της χρήσης (τα χρησιμοποιείτε καθημερινά, όλο τον χρόνο ή μόνον κατά τους καλοκαιρινούς μήνες;)
• Η διάρκεια της χρήσης (είστε όλη μέρα σε υπαίθριους χώρους ή μερικές ώρες κάθε φορά;)
• Η ένταση της UV κατά τη χρήση

«Για να προστατεύουν αποτελεσματικά τα μάτια, τα γυαλιά ηλίου πρέπει να είναι επιστρωμένα με ειδικά φίλτρα που απορροφούν την υπεριώδη ακτινοβολία (UV)», εξηγεί ο χειρουργός-οφθαλμίατρος Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, καθηγητής Οφθαλμολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. «Με την πάροδο του χρόνου και με την παρατεταμένη έκθεση στην UV, τα φίλτρα αυτά παρουσιάζουν σταδιακή μείωση της προστατευτικής δράσης τους».

Το πότε ακριβώς θα συμβεί αυτή η μείωση δεν είναι επακριβώς γνωστό, διότι εξαρτάται από τους παράγοντες που προαναφέρθηκαν. Πριν από λίγα χρόνια, επιστήμονες από τη Βραζιλία είχαν δημοσιεύσει μελέτη που έδειξε ότι σε μία ηλιόλουστη χώρα όπως η δική τους, τα γυαλιά ηλίου χάνουν την προστατευτική δράση τους μέσα σε δύο χρόνια καθημερινής χρήσης επί μερικές ώρες (περίπου 2 την ημέρα).

«Σκεφτείτε τα γυαλιά ηλίου σαν το αντηλιακό», τονίζει ο κ. Κανελλόπουλος. «Είναι εξίσου σημαντικά για την υγεία των ματιών, με το αντηλιακό που βάζουμε στο δέρμα. Όπως όμως δεν αρκεί μία επάλειψη με το αντηλιακό, αν πρόκειται να μείνει κάποιος όλη μέρα στον ήλιο, έτσι δεν αρκεί και ένα ζευγάρι γυαλιών ηλίου για καθημερινή, πολύωρη χρήση επί μήνες και χρόνια».

Προληπτικός έλεγχος

Τι σημαίνουν πρακτικά αυτά; «Ο γενικός κανόνας είναι πως όσο πιο παλιά είναι τα γυαλιά ηλίου, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να μην προστατεύουν πια επαρκώς τα μάτια», απαντά ο καθηγητής. «Γι’ αυτό τον λόγο συνιστάται προληπτικός έλεγχος της απορροφητικότητάς τους σε ένα κατάστημα οπτικών. Σε πολλά από αυτά υπάρχουν ειδικές συσκευές που την μετρούν. Αν τα γυαλιά ηλίου σας είναι απορροφητικά, θα διηθούν όλο το φάσμα της UV, παρέχοντας 99-100% προστασία εναντίον της UVA και της UVB».

Η εναλλακτική λύση σε όποιον δεν επιθυμεί να κάνει αυτή τη μέτρηση, είναι να αλλάζει γυαλιά ηλίου κάθε περίπου 2 χρόνια, εφόσον τα φορά καθημερινά, χειμώνα-καλοκαίρι, επί αρκετές ώρες σε υπαίθριους χώρους.

Τα κριτήρια επιλογής

Ωστόσο πρέπει να είστε πολύ προσεκτικοί όταν διαλέγετε ένα νέο ζευγάρι γυαλιά ηλίου. Τα κύρια κριτήρια με τα οποία συνήθως διαλέγουμε γυαλιά είναι:

• Η τιμή
• Το σχέδιο
• Το χρώμα των φακών

Κανένα από αυτά, όμως, δεν είναι το μείζον για να προστατευτούν τα μάτια από τις βλάβες της UV.

«Για να είναι αξιόπιστα τα γυαλιά ηλίου πρέπει κατ’ αρχάς να αναγράφουν ότι παρέχουν 100% προστασία από την UVA και την UVB ή απορρόφηση της UV έως 400 nm», τονίζει ο κ. Κανελλόπουλος. «Πρέπει επίσης να είναι μεγάλα και να εφάπτονται καλά στο πρόσωπο, ώστε να προστατεύουν τα μάτια και από τις αντανακλάσεις της UV που φτάνουν υπό διάφορες γωνίες στα μάτια. Επομένως τα πιο κατάλληλα γυαλιά είναι αυτά που καλύπτουν μεγάλο τμήμα του προσώπου, προστατεύοντας τα μάτια και από τα πλάγια».

Το χρώμα που θα έχουν οι φακοί των γυαλιών ηλίου επίσης δεν πρέπει να σας απασχολεί ιδιαιτέρως. Τα πιο σκουρόχρωμα γυαλιά δεν σημαίνει ότι είναι πιο απορροφητικά από τα πιο ανοικτόχρωμα. Αντιθέτως, τα σκουρόχρωμα γυαλιά χωρίς καλό φίλτρο απορρόφησης της UV μπορεί να είναι πιο επικίνδυνα για τα μάτια. Γιατί; Διότι το σκοτεινό περιβάλλον που δημιουργούν προκαλεί διαστολή της κόρης του ματιού. Με την διαστολή φθάνει περισσότερη UV στο εσωτερικό των ματιών.

Η μοναδική περίπτωση που έχει σημασία το χρώμα των φακών είναι αν ασχολείστε με υπαίθρια αθλήματα όπως το γκολφ. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ίσως χρειάζεστε γυαλιά ηλίου με πράσινους, γκρι, καφέ, ροζ ή κεχριμπαρένιους φακούς διότι αυξάνουν την αντίθεση (κοντράστ) και διευκολύνουν την άθληση.

Από καταστήματα οπτικών

Ένας άλλος παράγοντας που δεν πρέπει να σας απασχολεί είναι η τιμή των γυαλιών. Τα ακριβά γυαλιά δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι είναι προστατευτικά, ούτε τα φθηνά ότι είναι ακατάλληλα.

Σημασία έχει από πού προμηθεύεστε τα γυαλιά ηλίου και όχι πόσο κοστίζουν. Επομένως να είστε πολύ επιφυλακτικοί με τις αγορές από πλανόδιους πωλητές, από το διαδίκτυο, από υπαίθριες αγορές κ.λπ. Η καλύτερη επιλογή είναι να αγοράζετε γυαλιά ηλίου από καταστήματα οπτικών, ώστε να ενημερώνεστε για όλες τις προδιαγραφές ποιότητας που έχουν.

Αν προτιμάτε γυαλιά ηλίου με πολωτικούς φακούς, πρέπει να γνωρίζετε ότι αυτοί μειώνουν την λάμψη που αντανακλάται στις λείες επιφάνειες (π.χ. στην άσφαλτο, στην άμμο). Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι παρέχουν προστασία έναντι της UV. Άρα και τα γυαλιά ηλίου με πολωτικούς φακούς πρέπει να διαθέτουν ειδικό φίλτρο μέγιστης απορρόφησης της UV.

Να θυμάστε, τέλος, πως «τα γυαλιά ηλίου, όσο αξιόπιστα κι αν είναι, δεν μπορούν να προστατεύσουν τα μάτια σας αν κοιτάξετε απευθείας τον ήλιο, επομένως μην το κάνετε αυτό ποτέ και για κανένα λόγο», καταλήγει ο κ. Κανελλόπουλος.

Φωτογραφία: iStock