Κληρονομικός καρκίνος του μαστού: Τι προσφέρει η προληπτική αφαίρεση των ωοθηκών

Ο καρκίνος του μαστού είναι στο 5-10% των περιπτώσεων κληρονομικός. Αυτό σημαίνει ότι προσβάλλει μέλη της ίδιας οικογένειας και μπορεί να προκαλείται από ορισμένα γονίδια που κληρονομούν οι ασθενείς από τους γονείς τους.

Το 5-8% των ασθενών με καρκίνο του μαστού φέρουν κληρονομούμενες μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA1 ή BRCA2. Τα γονίδια αυτά αυξάνουν και τον κίνδυνο αναπτύξεως καρκίνου των ωοθηκών. Στην πραγματικότητα, υπολογίζεται ότι μία γυναίκα που φέρει την παθογόνο μετάλλαξη BRCA1 έχει:

• Έως και 80% πιθανότητες να αναπτύξει καρκίνο του μαστού
• 60% πιθανότητες να εκδηλώσει καρκίνο των ωοθηκών κάποια στιγμή στη ζωή της

Σε αυτόν τον πληθυσμό των γυναικών προτείνεται η διενέργεια προφυλακτικής αφαίρεση των μαστών (αμφοτερόπλευρη μαστεκτομή), των σαλπίγγων και των ωοθηκών (σαλπιγγο-ωοθηκεκτομή). Αυτό γίνεται για να αποφευχθεί η ανάπτυξη της νόσου.

Στις υγιείς γυναίκες οι προληπτικές αυτές επεμβάσεις φαίνεται πως είναι πολύ αποτελεσματικές. Οι περισσότερες μελέτες, λ.χ., δείχνουν ότι η αμφοτερόπλευρη μαστεκτομή μπορεί να μειώσει κατά τουλάχιστον 85% τον κίνδυνο να εκδηλωθεί καρκίνος του μαστού.

Όπως όμως τονίζουν οι ιατροί της Θεραπευτικής κλινικής της Ιατρικής Σχολής του  ΕΚΠΑ Μιχάλης Λιόντος (επίκουρος καθηγητής), Μαρία Καπαρέλου και Θάνος Δημόπουλος (καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας – Αιματολογίας), τα δεδομένα για τη σημασία της προφυλακτικής μαστεκτομής και της προφυλακτικής σαλπιγγο-ωοθηκεκτομής σε ασθενείς που έχουν ήδη διαγνωσθεί με καρκίνο μαστού, είναι εξαιρετικά περιορισμένα.

Νέα μελέτη

Πριν από λίγες ημέρες, δημοσιεύθηκε στην ιατρική επιθεώρηση JAMA Surgery μεγάλη μελέτη, η οποία διεξήχθη σε τεταρτοβάθμιο κέντρο αντιμετώπισης καρκίνου μαστού στην Ιταλία.

Στη μελέτη συμμετείχαν 480 γυναίκες, οι οποίες είχαν χειρουργηθεί στο συγκεκριμένο κέντρο. Σε όλες είχε διαγνωσθεί καρκίνος του μαστού  σχετιζόμενος με παθογόνο μετάλλαξη στα γονίδια BRCA1 ή BRCA2.

Στις ασθενείς προσφέρθηκε η δυνατότητα να υποβληθούν, εάν ήθελαν, σε προφυλακτική αφαίρεση και των δύο μαστών, των ωοθηκών και των σαλπίγγων. Τελικά:

• Οι 311 ασθενείς υποβλήθηκαν σε σαλπιγγο-ωοθηκεκτομή
• Οι 163 υποβλήθηκαν σε αμφοτερόπλευρη μαστεκτομή

Οι επιστήμονες εξέτασαν εάν αυτές οι χειρουργικές επεμβάσεις είχαν σημασία στην επιβίωσή τους. Όπως διαπίστωσαν, η προφυλακτική αφαίρεση των ωοθηκών και των σαλπίγγων σχετιζόταν με καλύτερη επιβίωση των ασθενών. Το όφελος ήταν ιδιαιτέρως εμφανές σε όσες:

• Έφεραν μετάλλαξη στο γονίδιο BRCA1 ή
• Είχαν τριπλά αρνητικό καρκίνο μαστού.

Ωστόσο η προληπτική διενέργεια της σαλπιγγο-ωοθηκεκτομής δεν φάνηκε να επηρεάζει τον κίνδυνο να υποτροπιάσει τοπικά ο αρχικός καρκίνος του μαστού. Ούτε φάνηκε να επηρεάζει τον κίνδυνο να αναπτυχθεί νέος καρκίνος στον άλλο μαστό.

Η προφυλακτική μαστεκτομή μείωσε τον κίνδυνο να υποτροπιάσει τοπικά ο καρκίνος του μαστού. Δεν βελτίωσε, όμως, την επιβίωση των ασθενών.

Επομένως, «η συγκεκριμένη μελέτη παρέχει τα πιο ισχυρά ως τώρα δεδομένα για τη διενέργεια προφυλακτικής σαλπιγγο-ωοθηκεκτομής σε γυναίκες που έχουν διαγνωσθεί με καρκίνο μαστού και φέρουν μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA1/2. Αυτή η παρέμβαση βελτιώνει σημαντικά την επιβίωσή τους και επομένως ενδείκνυται σε ασθενείς που φέρουν αυτές τις μεταλλάξεις», καταλήγουν οι ειδικοί από το ΕΚΠΑ.

Φωτογραφία: iStock