Κολύμβηση: Πώς να αποφύγετε τους τραυματισμούς στον ώμο

Αυξημένο κίνδυνο να τραυματιστούν στον ώμο διατρέχουν οι παραθεριστές που ήταν αδρανείς τον υπόλοιπο χρόνο και το καλοκαίρι το παρακάνουν με την κολύμβηση, προειδοποιεί ένας Έλληνας ορθοπεδικός.

Ο κίνδυνος αυτός απορρέει από το εύρος των κινήσεων που εκτελεί ο ώμος κατά την κολύμβηση. Υπολογίζεται ότι τουλάχιστον ένας στους δύο ενήλικες υφίστανται τραυματισμό στον ώμο κάποια στιγμή στη ζωή τους. Ειδικά όσον αφορά την κολύμβηση, το 10-30% των κολυμβητών αναγκάζονται να την διακόψουν προσωρινά εξαιτίας τέτοιου τραυματισμού. Πολλοί άλλοι, εξ άλλου, υποφέρουν από χρόνιους τραυματισμούς στην άρθρωση αυτή.

Όπως εξηγεί ο ορθοπεδικός χειρουργός Δημήτρης Τριανταφυλλόπουλος, διευθυντής στην Ορθοπεδική Κλινική και στο Τμήμα Αναίμακτης Ορθοπεδικής Χειρουργικής του Ιατρικού Κέντρου Περιστερίου, η ανατομία του ώμου είναι τέτοια που επιτυγχάνει το μεγαλύτερο εύρος κίνησης, σε σύγκριση με τις άλλες αρθρώσεις του σώματος.

Τα αθλήματα που απαιτούν ανύψωση των χεριών πάνω από το κεφάλι είναι πολλά. Σε αυτά ανήκουν, μεταξύ άλλων, το τένις και το βόλεϊ. Ωστόσο σχεδόν σε όλα, οι κινήσεις των χεριών που απαιτούνται, περιορίζονται μόλις σε δύο ή τρεις.

Αντιθέτως, η κολύμβηση έχει πολλά μοτίβα κίνησης. Αυτά περιλαμβάνουν δεξιόστροφη και αριστερόστροφη περιστροφή των χεριών, με αποτέλεσμα να υπάρχει αυξημένος κίνδυνος τραυματισμού στον ώμο.

Οι συχνότεροι τραυματισμοί στον ώμο που αντιμετωπίζουν οι κολυμβητές είναι:

• Η τενοντίτιδα ή η ρήξη του στροφικού πετάλου του ώμου
• Το σύνδρομο πρόσκρουσης ώμου. Αυτό είναι αποτέλεσμα πίεσης στους μύες του στροφικού πετάλου στο μέρος της ωμοπλάτης, όταν το χέρι σηκώνεται πάνω από το κεφάλι
• Η ρήξη στον χόνδρο γύρω από την υποδοχή ώμου
• Η τενοντίτιδα του δικεφάλου.

Μακροτραύμα και μικροτραύμα

«Οι περισσότερες παθήσεις που προκύπτουν από αυτούς τους τραυματισμούς χωρίζονται σε μακροτραύμα και σε μικροτραύμα, με βάση την έναρξη», λέει ο κ. Τριανταφυλλόπουλος.

Μια κατάσταση με σταδιακή εκδήλωση συμπτωμάτων, που αναπτύσσεται σε βάθος χρόνου, συνήθως αναφέρεται ως μικροτραύμα. Αντίστοιχα, μία κατάσταση με ξαφνική έναρξη συμπτωμάτων, που εκδηλώνονται λόγω ενός συγκεκριμένου συμβάντος, συνήθως αναφέρεται ως μακροτραύμα. Οι κύριες αιτίες των μακροτραυμάτων του ώμο κατά την κολύμβηση είναι:

• Η υπέρχρηση
• Η κολύμβηση χωρίς περιόδους ανάπαυσης
• Η κακή μηχανική του σώματος ανάλογα με το στυλ κολύμβησης
• Η κακή τεχνική αναπνοής
• Η έλλειψη ευλυγισίας του σώματος και το περιορισμένο εύρος κίνησης
• Η μειωμένη δύναμη του στροφικού πετάλου του ώμου ή της ωμοπλάτης, αλλά και των μυών του ισχίου
• Η μειωμένη αντοχή ή σταθερότητα του κορμού

Άλλος ένας παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη βλάβης στον ώμο είναι η ύπαρξη ενός προηγούμενου τραυματισμού στη συγκεκριμένη άρθρωση.

Η προστασία

Για την αποφυγή των τραυματισμών στον ώμο κατά την κολύμβηση, ιδανικά απαιτείται συστηματική προπόνηση. Η αύξηση της μυϊκής αντοχής και της ευλυγισίας περιορίζει στο ελάχιστο τις πιθανότητες τραυματισμών, καθώς οδηγεί σε καλύτερο χειρισμό του σώματος.

Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δίνεται στην εκγύμναση των μυών του στροφικού πετάλου και της ωμοπλάτης, ώστε να βελτιωθεί η σταθερότητα των ώμων. Ταυτοχρόνως πρέπει να γυμνάζονται οι τετρακέφαλοι και οι μύες του ισχίου, οι κοιλιακοί και ο κορμός.

Πολύ σημαντική είναι επίσης η σωστή εκμάθηση των τεχνικών κολύμβησης από προπονητές του αθλήματος. Η σωστή στάση του σώματος και ο σωστός τρόπος εκτέλεσης των κινήσεων μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο να τραυματιστεί ο ώμος.

Επειδή, όμως, ο Αύγουστος είναι ο μήνας που ήδη απολαμβάνουμε τον ήλιο και την θάλασσα σε κάποια παραλία, άμεσα μέτρα είναι:

• Να μπαίνουμε στο νερό έχοντας κάνει προθέρμανση
• Να αυξάνουμε σταδιακά την ένταση και τον χρόνο της κολύμβησης
• Αν νιώσουμε ενοχλήματα στον ώμο που διαρκούν επί περισσότερο από 48 ώρες, να συμβουλευτούμε έναν γιατρό.

Η θεραπεία

Σε μερικές περιπτώσεις οι τραυματισμοί στον ώμο απαιτούν χειρουργική αντιμετώπιση. Τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί τεχνικές που καθιστούν ευκολότερη την αποκατάσταση, χωρίς να οδηγείται ο ασθενής σε πολύπλοκα χειρουργεία.

Για παράδειγμα, η ρήξη του στροφικού πετάλου μπορεί να θεραπευτεί με την εμφύτευση ενός ειδικού, βιοδιασπώμενου μπαλονιού (InSpace) στην άρθρωση. Σκοπός της μεθόδου είναι η δημιουργία χώρου μεταξύ ακρωμίου και κεφαλής του βραχιονίου, ώστε ο ώμος να ολισθαίνει ομαλά. Η τοποθέτηση γίνεται υπό μερική ή ολική αναισθησία, σε μόλις 10 λεπτά.

Στις σοβαρότερες βλάβες η χειρουργική επέμβαση είναι αναπόφευκτη. Συχνά, όμως, οι τραυματισμοί στον ώμο μπορούν να αποκατασταθούν με συντηρητική θεραπεία και φυσικοθεραπείες.