Καλοκαίρι σημαίνει περισσότερες ευκαιρίες για υπαίθριες δραστηριότητας και επαφή με τη φύση. Αφού όμως ο ήλιος είναι ζωογόνος, γιατί μας παίρνει ο ύπνος στην παραλία ή νιώθουμε κουρασμένοι όταν γυρίζουμε από τη θάλασσα, ακόμα κι αν δεν έχουμε κολυμπήσει; Είναι δυνατόν ο ήλιος να προκαλεί κόπωση;
Η απάντηση κρύβεται περισσότερο στη ζέστη, παρά στον ήλιο, σύμφωνα με τον Dr. Matthew Badgett, οικογενειακό ιατρό στην Cleveland Clinic, στο Οχάιο. Όπως εξηγεί, ο οργανισμός αναγκάζεται να δουλεύει σκληρά για να την αντιμετωπίσει, με συνέπεια να εξαντλείται.
Ωστόσο υπάρχουν και αρκετοί άλλοι συμβάλλοντες παράγοντες. Να λοιπόν επτά λόγοι για τους οποίους νιώθουμε κουρασμένοι μετά τη θάλασσα.
Ο οργανισμός μας προσπαθεί να ρίξει την εσωτερική θερμοκρασία του
Είτε κάνει ζέστη, είτε κρύο, το σώμα ρυθμίζει συνεχώς την εσωτερική θερμοκρασία του. Όταν κάνει πολλή ζέστη, ενεργοποιεί τον μηχανισμό της εφίδρωσης. Η εφίδρωση μοιάζει με παθητική διεργασία, αλλά είναι κοπιώδης.
Στην πραγματικότητα, όταν ιδρώνουμε επιταχύνεται ο καρδιακός παλμός και ο ρυθμός της αναπνοής. Επιπλέον, διαστέλλονται τα αιμοφόρα αγγεία (αγγειοδιαστολή) και ωθείται περισσότερο αίμα προς την επιφάνεια του δέρματος. Αυτό γίνεται για να αποβληθεί περισσότερη θερμότητα και έτσι να δροσιστεί το σώμα.
Όλες αυτές οι διεργασίες είναι κοπιώδεις και απαιτούν καύση πολλών θερμίδων για την εκτέλεσή τους.
Έχει πολλή υγρασία στην ατμόσφαιρα
Η θερμότητα και η υγρασία διπλασιάζουν τις δαπάνες ενέργειας (θερμίδων) για τη ρύθμιση της εσωτερικής θερμοκρασίας. Και αυτό διότι για να δροσιστούμε πρέπει να εξατμιστεί ο ιδρώτας μας. Όταν όμως η ατμόσφαιρα έχει αυξημένα επίπεδα υγρασίας, η εξάτμιση του ιδρώτα δυσκολεύει. Έτσι η καρδιά και το σώμα δουλεύουν ακόμα πιο σκληρά για να διατηρήσουν εντός των φυσιολογικών ορίων την θερμοκρασία του σώματος.
Δεν πίνετε αρκετά υγρά
Η εφίδρωση συνεπάγεται απώλειες υγρών, τα οποία πρέπει να αναπληρώνονται. Εάν δεν το κάνετε, υπάρχει κίνδυνος αφυδάτωσης. Η κόπωση μαζί με την έντονη δίψα, τον πονοκέφαλο και τη μείωση της ούρησης αποτελούν ύποπτες ενδείξεις αφυδάτωσης.
Η αφυδάτωση προκαλεί επίσης μείωση της αρτηριακής πίεσης, που συνεπάγεται μειωμένη ροή αίματος στον εγκέφαλο και άλλα όργανα. Η μείωση αυτή επίσης προκαλεί κόπωση.
Καταναλώνετε τα λάθος ροφήματα
Είναι εύκολο να πιείτε μία, δύο ή περισσότερες παγωμένες μπύρες ή δροσερά κοκτέιλ μια ζεστή ημέρα. Ο συνδυασμός αλκοόλ και ζέστης, όμως, μπορεί να οδηγήσει σε αφυδάτωση, κόπωση και άλλους κινδύνους.
«Το αλκοόλ είναι διουρητικό και αυξάνει την ούρηση, επομένως την αποβολή υγρών», εξηγεί ο Dr. Badgett. «Επιπλέον, όταν πίνουμε αλκοόλ είναι πιο πιθανό να μην αντιληφθούμε ότι ζεσταινόμαστε. Τέλος, το αλκοόλ προκαλεί και αγγειοδιαστολή, μειώνοντας ακόμα περισσότερο την αιμάτωση του εγκεφάλου».
Δεν τρέφεστε υγιεινά.
Η υγιεινή διατροφή είναι απαραίτητη για σταθερά επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Αντιθέτως, οι καλοκαιρινές λιχουδιές όπως το παγωτό, τα παγωμένα ροφήματα με ζάχαρη και τα αλμυρά σνακ, προκαλούν απότομη αύξηση του σακχάρου που ακολουθείται από εξίσου απότομη μείωση. Αυτή η απότομη διακύμανση προκαλεί κόπωση, για την οποία μπορεί να χρειασθείτε έναν σύντομο ύπνο.
Έχετε πάθει ηλιακό έγκαυμα
Ακόμα κι αν είχατε βάλει αντηλιακό, οι ισχυρές ακτίνες του ηλίου μπορεί να βλάψουν το δέρμα σας, εάν εκτεθείτε πολλή ώρα σε αυτές. Η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία (UV) του ηλίου το πρωί είναι πηγή ενέργειας και μας βοηθά να ξυπνήσουμε.
Αν όμως το παρακάνουμε υπάρχει κίνδυνος για ηλιακό έγκαυμα, το οποίο αυξάνει την εσωτερική θερμοκρασία μας. Έτσι, ο οργανισμός δαπανά ενέργεια για να την ρυθμίσει εκ νέου και για να το επουλώσει. Αν μάλιστα το έγκαυμα είναι σοβαρό, το δέρμα μπορεί να είναι αφυδατωμένο. Σε τέτοια περίπτωση επηρεάζεται η εφίδρωση και υπάρχει κίνδυνος για αφυδάτωση. Όλοι αυτοί οι παράγοντες προκαλούν, όπως προαναφέρθηκε, κόπωση.
Έχετε καταναλώσει πολύ φαγητό
Πολλοί άνθρωποι έχουν υπνηλία μετά το μεσημβρινό γεύμα. Η υπνηλία αυτή συχνά συμπίπτει με τις ώρες της εντονότερης ηλιοφάνειας.
«Οι κιρκάδιοι ρυθμοί (το βιολογικό ρολόι) του οργανισμού μας προκαλούν κόπωση μετά 13.00 και 15.00 μ.μ.», λέει ο Dr. Badgett. «Το φαινόμενο αυτό εξηγεί γιατί η σιέστα (δηλαδή ο μεσημβρινός ύπνος) είναι ιδιαίτερα δημοφιλής σε ορισμένες ευρωπαϊκές και μεσογειακές χώρες».
Τι μπορείτε να κάνετε
Εάν η κόπωση που αισθάνεστε μετά από κάποιες ώρες στον ήλιο δεν συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα, πιθανώς οφείλεται σε κάποιο από τα προαναφερθέντα. Για να την αντιμετωπίσετε να καταναλώνετε τρόφιμα πλούσια σε ηλεκτρολύτες, όπως το καρπούζι και οι μπανάνες.
Φροντίστε επίσης να πίνετε άφθονο νερό και κάποιον χυμό φρούτων. Να μένετε επίσης στη σκιά όσο περισσότερο μπορείτε και να κοιμάστε για λίγο (5-10 λεπτά) κατά προτίμηση σε κλιματιζόμενο χώρο.
Μην ξεχνάτε, τέλος, να επαναλαμβάνετε συχνά την επάλειψη του δέρματος με αντηλιακό και οπωσδήποτε μετά από κάθε έξοδός σας από τη θάλασσα.
Πότε να προβληματισθείτε
Αν η κόπωση που νιώθετε συνοδεύεται από ορισμένα συμπτώματα, μπορεί να οφείλεται στην υπερβολική έκθεση στον ήλιο και να υποδηλώνει θερμική εξάντληση. Τέτοια συμπτώματα είναι:
- Έντονη εφίδρωση
- Ψυχρό, ωχρό δέρμα που «κολλάει»
- Μυϊκές κράμπες
- Ναυτία ή έμετος
- Πονοκέφαλος
- Ζάλη
Αν αναπτύξετε τέτοιου είδους συμπτώματα, φύγετε αμέσως από τον ήλιο και πηγαίνετε σε έναν κλιματιζόμενο χώρο. Να κάνετε ένα δροσερό ντους ή να βρέξετε τα ρούχα σας με δροσερό νερό. Να πίνετε επίσης μικρές γουλιές νερό. Ειδάλλως κινδυνεύετε να εξελιχθεί η κατάσταση σας στην πολύ πιο σοβαρή θερμοπληξία.
Φωτογραφία: iStock