Μπορεί να έχουμε αφήσει πίσω μας την πανδημία, όμως ο κορονοϊός -όπως έχουν επανειλημμένα τονίσει οι γιατροί- ήρθε για να μείνει.

Κι ενώ προς το παρόν η COVID-19, δεν έχει καταλήξει σε κάποιο συγκεκριμένο εποχιακό μοτίβο -όπως η γρίπη που προκαλεί έξαρση κρουσμάτων στην καρδιά του χειμώνα- τα μέχρι τώρα δεδομένα δείχνουν ότι η COVID-19 προκαλεί ένα μεγάλο κύμα τον χειμώνα και ένα το καλοκαίρι.

«Ακόμη δεν γνωρίζουμε εάν θα κάνει μόνο μια χειμερινή έξαρση όπως η γρίπη, ή μια χειμερινή και μια καλοκαιρινή έξαρση όπως φαίνεται να συμβαίνει τα τελευταία χρόνια», επισημαίνει η Shira Doron, Επικεφαλής Επιδημιολόγος του Ιατρικού Κέντρου Λοιμωδών Νόσων “Tufts”, στη Βοστώνη των ΗΠΑ.

Επισημαίνει δε, πως εάν η COVID-19 συνεχίσει να κυκλοφορεί όλο το χρόνο, κάτι τέτοιο θα είχε επιπτώσεις στις συστάσεις του εμβολιασμού, καθώς στις αρχές του 2024 τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) ανέφεραν στις κατευθυντήριες οδηγίες τους πως με τα σημερινά δεδομένα, τα άτομα άνω των 65 ετών θα πρέπει να κάνουν την αναμνηστική δόση του εμβολίου.

Επίσης, νέες παραλλαγές της COVID-19 εμφανίζονται συχνότερα από αυτές του ιού της γρίπης, κάτι που αποτελεί πρόκληση στην ανάπτυξη εμβολίων, σύμφωνα τους επιστήμονες.

Ένα πράγμα είναι σίγουρο και συμφωνούν όλοι οι ειδικοί: Η COVID-19 εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά μεταδοτική. Κι ενώ δεν χρειάζεται να μπαίνουμε σε καραντίνα όπως το 2020, οι λοιμωξιολόγοι συνιστούν να κάνουμε έξυπνες επιλογές όταν πρέπει να επισκεφθούμε μέρη, στα οποία τα ποσοστά μόλυνσης παραμένουν υψηλότερα.

Οι ειδικοί επισημαίνουν πως τα μολυσματικά σταγονίδια που μεταφέρουν τον κορονοϊό είναι μεγαλύτερα και βαρύτερα και ως εκ τούτου διασπείρονται όταν οι άνθρωποι βρίσκονται σε απόσταση 2 μέτρων ο ένας από τον άλλο, πριν πέσουν στο έδαφος ή επικαθίσουν στις επιφάνειες.

Το αερόλυμα από την άλλη, είναι ελαφρύτερο και μπορεί να παραμείνει αιωρούμενο, αλλά και να ταξιδέψει σε μεγαλύτερες αποστάσεις μέσω του αέρα.

Κορονοϊος: Σε ποιους χώρους εξαπλώνεται πιο εύκολα η COVID-19

Tα πιο «ένοχα» περιβάλλοντα για την μόλυνση από την COVID-19 παραμένουν οι κλειστοί εσωτερικοί χώροι με περιορισμένη ροή φρέσκου αέρα, όπου μεγάλος αριθμός ατόμων συγκεντρώνεται για περισσότερο από 10 λεπτά.

Σε μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Environmental Science & Technology , ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Κολοράντο κατάφεραν να αναπτύξουν ένα μαθηματικό μοντέλο που υπολογίζει τους διαφορετικούς παράγοντες που συμβάλλουν στο επίπεδο κινδύνου για COVID-19 σε διαφορετικά περιβάλλοντα.

Αυτοί οι παράγοντες είναι:

• Ιικοί παράγοντες: μεταδοτικότητα και επιπολασμός
• Ανθρώπινοι παράγοντες: χρήση μάσκας, κίνηση και επίπεδο συνομιλίας
• Παράγοντες ποιότητας αέρα: μέγεθος δωματίου, πληρότητα και επίπεδα αερισμού

Τέλος έρευνα του 2023 απέδειξε πως το να κολλήσει κανείς κορονοϊό από επιφάνειες όπως το πόμολο της πόρτας ή από ένα τραπέζι δεν αποκλείεται, αλλά ο κίνδυνος είναι υπερβολικά μικρός.

Αυτοί είναι οι χώροι που μπορείτε να κολλήσετε ευκολότερα COVID-19

Ο κίνδυνος μόλυνσης από COVID-19 είναι υψηλότερος στα παρακάτω μέρη.

1. Μπαρ και εστιατόρια

Τα μπαρ και τα εστιατόρια είναι, και θα είναι πάντα, τα hot spot για τη μετάδοση του ιού. Αυτά τα μέρη είναι πολύ επικίνδυνα επειδή οι άνθρωποι συνήθως δεν φορούν μάσκες, ενώ ακόμη περισσότερο επικίνδυνα είναι τα μπαρ, στα οποία οι άνθρωποι τείνουν να συνομιλούν πρόσωπο με πρόσωπο σε μικρές αποστάσεις, με κακή ποιότητα ατμοσφαιρικού αέρα.

2. Γυμναστήρια

Γυμναστήρια και αθλητικά κέντρα εξακολουθούν να είναι επίφοβα για διασπορά της Covid-19, εξαιτίας του ανεπαρκούς αερισμού και της έντασης των προπονήσεων. Ο πιο σημαντικός παράγοντας κινδύνου στα γυμναστήρια είναι η βαριά άσκηση και η βαριά αναπνοή, καθώς εκπέμπονται πολύ περισσότερα αναπνευστικά σταγονίδια, τα οποία στη συνέχεια μπορεί να εισπνεύσουν άλλοι.

3.Χώροι με υψηλή ατμοσφαιρική ρύπανση

Ολοένα και περισσότερα στοιχεία καταλήγουν στο συμπέρασμα πως η ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο σοβαρής μόλυνσης από τον COVID-19.

Η έκθεση στο όζον, στο διοξείδιο του αζώτου (NO2) και σε άλλους ρύπους φαίνεται να αυξάνει τις πιθανότητες νοσηλείας σε άτομα που έχουν προσβληθεί από την COVID-19, τα οποία μπορεί και να πάσχουν ταυτόχρονα κι από υποκείμενα νοσήματα.

Η παραπάνω συνθήκη μπορεί να θέσει τους ανθρώπους που ζουν σε μεγάλες πόλεις σε αυξημένο κίνδυνο. Εάν έχετε άσθμα, εμφύσημα ή ΧΑΠ, αποφύγετε να βγαίνετε έξω τις μέρες με αιθαλομίχλη, λένε οι επιστήμονες.

4. Αεροπλάνα, τρένα και πλοία

Μελέτες μεγάλης κλίμακας έχουν αποδείξει επανειλημμένα ότι οι μάσκες μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο μόλυνσης – ειδικά σε μέρη με κακό αερισμό και περιορισμένο χώρο, όπου συνωστίζονται πολλοί άνθρωποι για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτοί οι χώροι είναι συνήθως τα αεροπλάνα, τα τρένα, ή τα πλοία.

Ας μην ξεχνάμε, πως οι πρώτες τρομακτικές ιστορίες συρροής κρουσμάτων στην αρχή της πανδημίας, έλαβαν χώρα σε κρουαζιερόπλοια.

5. Πολυσύχναστες παραλίες και πισίνες

Όταν σχεδιάζετε μια μέρα δίπλα στο νερό, η λέξη-κλειδί που θα πρέπει να λάβετε υπόψη σας είναι «συνωστισμός». Από τη μια, οι παραλίες και οι πισίνες επιτρέπουν περισσότερη κυκλοφορία αέρα σε σύγκριση με τους κλειστούς χώρους, ωστσόσο, οι ειδικοί πιστεύουν ότι τα ιικά σωματίδια εξακολουθούν να διατηρούν την ιδιότητά τους να ταξιδεύουν από το ένα μολυσμένο άτομο στο άλλο, σε μέρη που τα άτομα βρίσκονται κοντά.

6. Αθλητικές εκδηλώσεις, φεστιβάλ και θρησκευτικές λειτουργίες

Οι γιατροί εκτιμούν πως οι υπαίθριες αθλητικές δραστηριότητες σε ανοιχτά γήπεδα είναι πιο ασφαλείς από αυτές στις κλειστές εγκαταστάσεις, ωστόσο οι κίνδυνοι είναι προφανείς. Οι οπαδοί φωνάζουν, τραγουδούν, κάθονται κοντά ο ένας στον άλλον και μοιράζονται μεταξύ τους φαγητό και προσωπικά αντικείμενα. Κι όλα αυτά θα μπορούσαν να μεταδώσουν την Covid-19.

Το ίδιο μπορεί να συμβαίνει και στους χώρους θρησκευτικής λατρείας όπου ψάλλονται ύμνοι και προσευχές. Όλα εξαρτώνται από το πόσο μεγάλος και καλά αεριζόμενος είναι ο χώρος, λένε οι ειδικοί. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις καλό θα ήταν τα άτομα που συμμετέχουν να φορούν μάσκα και να εφαρμόζουν όσο γίνεται τα μέτρα κοινωνικής απόστασης, ώστε να μειώσουν τις πιθανότητες μόλυνσης.

Η επίσκεψη σε κινηματογράφο, ωστόσο -και ειδικά σε θερινό- μπορεί να είναι λιγότερο επικίνδυνη. Κι αυτό γιατί οι άνθρωποι κάθονται περισσότερο ήσυχοι και παρακολουθούν την ταινία.

7. Κοινωνικές συγκεντρώσεις σε εσωτερικούς χώρους

Η συγκέντρωση με ανεμβολίαστους φίλους και οικογένεια δεν είναι καλή ιδέα αυτήν την εποχή, ειδικά σε κλειστό εσωτερικό χώρο. Εάν υπάρχει ένα ή περισσότερα μολυσμένα άτομα στην συγκέντρωση, ο κίνδυνος εξάπλωσης της Covid-19 είναι ιδιαίτερα υψηλός, επισημαίνουν οι επιστήμονες.

Το self test πριν από την εκδήλωση εξακολουθεί να παραμένει μια καλή ιδέα για την προστασία όλων. Επίσης, βοηθά η τήρηση της απόστασης δύο μέτρων μεταξύ τραπεζιών και καρεκλών και η τήρηση του μέτρου της χρήσης μάσκας.

8. Υπαίθριες κοινωνικές συναναστροφές

Παρά το γεγονός ότι οι περισσότεροι ιοί του αναπνευστικού ευδοκιμούν σε κρύο, ξηρό καιρό μια πρόσφατη μελέτη του Ιανουαρίου του 2024 που δημοσιεύτηκε στο npj Viruses απέδειξε πως ο ιός μπορεί να εξαπλωθεί εξίσου εύκολα σε πιο ζεστές και υγρές καιρικές συνθήκες.

Αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει, εν μέρει, γιατί τα κρούσματα Covid εμφανίζονται και το καλοκαίρι, όταν λίγο πολύ εξαφανίζονται οι υπόλοιποι ιοί, όπως της γρίπης και του κοινού κρυολογήματος.

Τέλος, θυμηθείτε ότι δεν έχει εξαφανιστεί ο κίνδυνος της υπερμετάδοσης της COVID-19 και της μεγάλης συρροής κρουσμάτων, ακόμη και σήμερα.