Κορωνοϊός: Απλό φάρμακο μπορεί να μειώνει τους θανάτους. Τι δείχνει ελληνική μελέτη

Ένα παλιό, φθηνό και ασφαλές φάρμακο, που χορηγείται ως αποχρεμπτικό για τη βρογχίτιδα, μπορεί να ανακόπτει την επιδείνωση των πασχόντων από τη λοίμωξη που προκαλεί ο κορωνοϊός, μειώνοντας τον κίνδυνο διασωλήνωσης και θανάτου εξαιτίας της.

Αυτό ανακάλυψαν επιστήμονες από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Πάτρας και το Νοσοκομείο Άγιος Ανδρέας, οι οποίοι μελέτησαν ασθενείς με μέτρια ή σοβαρή πνευμονία λόγω της COVID-19. Σε ορισμένους από αυτούς χορήγησαν Ν-ακετυλοκυστεΐνη (NAC), ένα αποχρεμπτικό που διατίθεται ευρέως από τη δεκαετία του ’60.

Οι ασθενείς που λάμβαναν επί 14 ημέρες την Ν-ακετυλοκυστεΐνη ως επικουρική θεραπεία, είχαν πολύ λιγότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν εξέλιξη της πνευμονίας τους σε σοβαρή αναπνευστική ανεπάρκεια. Έτσι είχαν:

• Πολύ λιγότερες πιθανότητες να χρειασθούν διασωλήνωση και υποστήριξη της αναπνοής τους
• Πολύ μικρότερο κίνδυνο να χάσουν τελικά τη ζωή τους

Η σημαντική αυτή ανακάλυψη δημοσιεύθηκε πριν από λίγες ημέρες στην ιατρική επιθεώρηση Infectious Diseases. Επιστημονικά υπεύθυνος της μελέτης ήταν ο καθηγητής Παθολογίας-Λοιμώξεων και αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Πατρών Μάρκος Μαραγκός. Επικεφαλής ήταν ο επίκουρος καθηγητής Παθολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών Στέλιος Ασημακόπουλος.

Συμμετείχαν οι ιατροί από τις Παθολογικές Κλινικές και τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας των δύο νοσοκομείων κ.κ. Αδαμαντία Αρέθα, Δημήτρης Κομνηνός, Δήμητρα Δημητροπούλου, Μαρία Λαγκαδινού, Λυδία Λεωνίδου, Ιωάννα Οικονόμου και Αθανασία Μουζάκη.

Η νέα μελέτη

Οι γιατροί προσέθεσαν την Ν-ακετυλοκυστεΐνη στην φαρμακευτική αγωγή που χορηγούσαν σε 42 ασθενείς με μέτρια ή σοβαρή πνευμονία από COVID-19. Η χορήγηση του φαρμάκου γινόταν από το στόμα, δύο φορές την ημέρα, επί 14 ημέρες. Τις εκβάσεις των ασθενών αυτών συνέκριναν με εκείνες 40 άλλων ασθενών, οι οποίοι λάμβαναν μόνο την καθιερωμένη θεραπεία.

Στόχοι της μελέτης ήταν να εξακριβωθεί:

• Πόσοι ασθενείς (και από τις δύο ομάδες) θα εξελίσσονταν σε σοβαρή αναπνευστική ανεπάρκεια και διασωλήνωση
• Ποια θα ήταν η θνητότητα σε 14 και 28 ημέρες

Οι δυσμενείς αυτές εξελίξεις ήταν σημαντικά χαμηλότερες στους ασθενείς που λάμβαναν επικουρικά Ν-ακετυλοκυστεΐνη. Επιπλέον, το φάρμακο βελτίωσε προοδευτικά:

• Τον δείκτη οξυγόνωσης (πηλίκο PO2/FiO2) των ασθενών που το λάμβαναν
• Τα επίπεδα ορισμένων δεικτών που υποδηλώνουν αυξημένη φλεγμονή ή/και πηκτικότητα στον οργανισμό. Τέτοιοι δείκτες είναι τα λευκά αιμοσφαίρια, η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP), τα D-dimers κ.λπ.

Προγενέστερα ευρήματα

Τα ευρήματα αυτά ενισχύουν εκείνα προγενέστερων μελετών που είχαν συσχετίσει την Ν-ακετυλοκυστεΐνη με καλύτερη κλινική πορεία των ασθενών.

Μάλιστα το φάρμακο έχει συμπεριληφθεί ήδη από την άνοιξη στον κατάλογο των συμπληρωματικών (επικουρικών) θεραπειών που χορηγούνται στην Ιταλία στους ασθενείς που νοσηλεύονται στο σπίτι με τη λοίμωξη που προκαλεί ο κορωνοϊός.

Ειδικότερα, την είχαν συμπεριλάβει στις κοινές κατευθυντήριες οδηγίες τους για την αντιμετώπιση της COVID-19:

• Η Ιταλική Εταιρεία Νοσοκομειακών Πνευμονολόγων (AIPO)
• Η Ιταλική Πνευμονολογική Εταιρεία (ITS)
• Η Επιστημονική Εταιρεία  Γενικών Ιατρών (METIS).

Οξειδωτικό stress και φλεγμονή

Όπως εξηγούν οι έλληνες γιατροί στο άρθρο τους, η Ν-ακετυλοκυστεΐνη διευκολύνει την απόχρεμψη. Ωστόσο δεν έχει μόνο βλεννολυτική, αλλά και αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση.

Οι δράσεις αυτές είναι πολύ σημαντικές στην περίπτωση της λοίμωξης που προκαλεί ο κορωνοϊός. Όντως, η μόλυνση από αυτόν προκαλεί σε ορισμένους ασθενείς:

• Οξειδωτικό stress
• Μία υπερβολική, φλεγμονώδη απόκριση του ανοσοποιητικού που είναι γνωστή ως «καταιγίδα των κυτταροκινών»

Οι αντιδράσεις αυτές προσβάλλουν πολλά όργανα και συστήματα του οργανισμού. Ανοίγουν επίσης τον δρόμο για επιπλοκές όπως η σοβαρή αναπνευστική ανεπάρκεια, για την αντιμετώπιση της οποίας συχνά απαιτείται διασωλήνωση.

Τα νέα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η προσθήκη της Ν-ακετυλοκυστεΐνης στην αγωγή των νοσηλευόμενων πασχόντων από μέτρια ή σοβαρή πνευμονία από COVID-19, ενδέχεται να μειώσει τον κίνδυνο διασωλήνωσης.

Αυτό όμως πρέπει να επιβεβαιωθεί σε μεγαλύτερες μελέτες, υπογραμμίζουν οι ερευνητές στο άρθρο τους. Στις μελέτες αυτές θα ενταχθούν περισσότεροι ασθενείς με τη λοίμωξη που προκαλεί ο κορωνοϊός, από περισσότερα νοσηλευτικά κέντρα.

Βασικό φάρμακο

Η Ν-ακετυλοκυστεΐνη κυκλοφορεί παγκοσμίως και στη χώρα μας ως μη συνταγογραφούμενο αποχρεμπτικό. Ωστόσο έχει και ενδονοσοκομειακή χρήση, καθώς έχει διαπιστωθεί πως δρα ως αντίδοτο στην υπερδοσολογία παρακεταμόλης. Μάλιστα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας την έχει εντάξει στον Πρότυπο Κατάλογο Βασικών Φαρμάκων που πρέπει να υπάρχουν σε κάθε σύστημα Υγείας.

Στη χώρα μας είναι εγκεκριμένη για τη ρευστοποίηση των εκκρίσεων σε ασθενείς όλων των ηλικιών με βρογχίτιδα, εμφύσημα, τραχειοβρογχίτιδα ή χρόνια ασθματική βρογχίτιδα. Είναι επίσης εγκεκριμένη για προφύλαξη από την ηπατική νέκρωση σε περίπτωση δηλητηρίασης από παρακεταμόλη.