Κορωνοϊός: Για πόσο καιρό θα μας προστατεύουν τα εμβόλια;

Τα εμβόλια εναντίον της λοίμωξης που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός είναι αποτελεσματικά. Στοιχεία από το Ισραήλ και τη Σκωτία δείχνουν πως όσοι εμβολιάζονται διατρέχουν μειωμένο κίνδυνο σοβαρής νόσου. Ενδέχεται επίσης να μειώνουν και την διασπορά του επικίνδυνου ιού.

Αν τα δεδομένα αυτά επιβεβαιωθούν, τότε ο κορωνοϊός προοδευτικά θα ελαττώνεται στην κοινότητα και θα μπορέσουμε επιτέλους να βγούμε από την πανδημία.

Ολοένα περισσότερα επιδημιολογικά δεδομένα, εξ άλλου, δείχνουν πως όποιος αρρωσταίνει από τον κορωνοϊό, αποκομίζει τουλάχιστον κάποια προστασία. Η προστασία αυτή θα τον προστατεύσει για ένα διάστημα από τις νέες μολύνσεις. Ή έστω θα τον προστατεύσει από την σοβαρή νόσο Covid-19.

Πόσο καιρό όμως θα διαρκέσει η προστασία που παρέχουν; Η απάντηση δεν είναι απλή, κατά τον Dr. Luke O’Neill, καθηγητή Βιοχημείας στο Τμήμα Βιοχημείας & Ανοσολογίας του Trinity College, στο Δουβλίνο. Και αυτό διότι εξαρτάται από αρκετές παραμέτρους στις οποίες συμπεριλαμβάνονται:

• Το είδος του παθογόνου
• Η σοβαρότητα της αρχικής αντίδρασης του οργανισμού
• Η γενικότερη κατάσταση της υγείας
• Η ηλικία του ατόμου

Γρίπη ή ιλαρά;

«Η ανοσολογική απόκριση είναι μία πολύπλοκη διαδικασία», γράφει στην επιστημονική πύλη The Conversation. «Τα δεδομένα που έχουμε έως τώρα για τον κορωνοϊό δεν είναι επαρκή. Γι’ αυτό καλό είναι να κάνουμε εκτιμήσεις, με βάση όσα γνωρίζουμε για δύο νοσήματα για τα οποία γνωρίζουμε πολλά και έχουμε αποτελεσματικά εμβόλια. Τα νοσήματα αυτά είναι η γρίπη και η ιλαρά».

Όπως η νόσος Covid-19, έτσι και η γρίπη και η ιλαρά προκαλούνται από ιούς. Ο ιός της ιλαράς όμως είναι πολύ πιο σταθερός από τους άλλους ιούς, καθώς δεν μεταλλάσσεται εύκολα. Έτσι, συνήθως προκαλεί μια ισχυρή ανοσολογική απόκριση και ύστερα ανοσία που διαρκεί για πολύ καιρό. Την ανοσία αυτή αποκομίζει κάποιος και με τα εμβόλια. Έτσι, αν ξαναμολυνθεί χρόνια μετά τον εμβολιασμό, συνήθως είναι προστατευμένος.

Η γρίπη είναι κάτι εντελώς διαφορετικό. Οι υπαίτιοι ιοί (είναι τρεις) μεταλλάσσονται πάρα πολύ εύκολα. Γι’ αυτό και πρέπει να εμβολιαζόμαστε κάθε χρόνο εναντίον της.

Ο νέος κορωνοϊός ως φαίνεται βρίσκεται κάπου στο ενδιάμεσο. Δεν είναι εξίσου σταθερός με τον ιό της ιλαράς, αλλά ούτε τόσο ευμετάβλητος όσο οι ιοί της γρίπης. Γι’ αυτό εκτιμάται ότι θα έχουμε κάποια ανοσία εναντίον του, αλλά όχι για μια ζωή, όπως συμβαίνει με την ιλαρά. Είναι επίσης πιθανό να πρέπει να εμβολιαζόμαστε και εναντίον των μεταλλαγμένων στελεχών που θα αναδύονται, λέει ο Dr. Neill.

Η ευλογιά και το κρυολόγημα

Ωστόσο εμβολιασμό πιθανώς δεν θα χρειαζόμαστε εναντίον όλων των μεταλλαγμένων στελεχών, αλλά ειδικά όσων έχουν μετάλλαξη στην πρωτεΐνη-ακίδα του κορωνοϊού, διευκρινίζει. Την πρωτεΐνη αυτή χρησιμοποιεί ο κορωνοϊός για να προσκολληθεί στα ανθρώπινα κύτταρα και ύστερα να τα μολύνει.

Όπως εξηγεί, η πρωτεΐνη-ακίδα καλύπτει σχετικά ομοιόμορφα την επιφάνεια του νέου κορωνοϊού. Τα αντισώματα στον ιό της ευλογιάς, που είχαν ανάλογο χαρακτηριστικό γνώρισμα, διαρκούσαν μια ζωή.

Επομένως, «εάν μεταλλαχθεί η πρωτεΐνη-ακίδα θα πρέπει να κάνουμε αναμνηστική (επαναληπτική) δόση από τα εμβόλια», προσθέτει ο Dr. Neill. «Και αυτό προγραμματίζεται να γίνει».

Τι μπορεί να συμβεί όμως σε όσους νόσησαν από τον κορωνοϊό πριν κάνουν εμβόλιο εναντίον του; Η απάντηση εξαρτάται από τη σοβαρότητα της ανοσολογικής απόκρισης εναντίον του, απαντά ο ειδικός. Εάν αυτή είναι ανάλογη με την αντίδραση που προκαλούν οι ιοί του κοινού κρυολογήματος, θα είναι βραχύβια. Οι ιοί αυτοί σπανίως προκαλούν τέτοια αντίδραση, που να την θυμάται ο οργανισμός.

Η ασυμπτωματική και η ήπια νόσος Covid-19 προκαλούν μια ανάλογη, ήπια αντίδραση. Επομένως, υπάρχει σημαντικός κίνδυνος νέας νόσου. Ωστόσο η σοβαρή μορφή της λοίμωξης που προκαλεί ο κορωνοϊός, μπορεί να αυξήσει την ανθεκτικότητα των αναρρωσάντων σε μια νέα λοίμωξη.

Πιο ισχυρή αντίδραση στα εμβόλια

Με τα εμβόλια, όμως, προκαλείται πολύ ισχυρότερη αντίδραση του ανοσοποιητικού απ’ ό,τι με την οποιαδήποτε φυσική νόσο. Γιατί; Διότι τα εμβόλια δεν διαθέτουν ζωντανούς ιούς, αλλά αδρανοποιημένους ή θραύσμα τους. Έτσι, το είδος του παθογόνου που εισάγεται στον οργανισμό, δεν διαθέτει τους μηχανισμούς αδρανοποίησης του ανοσοποιητικού που έχουν οι φυσικοί ιοί για να επιβιώνουν.

Ειδικά ο νέος κορωνοϊός διαθέτει αρκετές πρωτεΐνες που αναστέλλουν την αντίδραση του ανοσοποιητικού. Γι’ αυτό τα εμβόλια εναντίον του περιέχουν μόνο μικρό τμήμα του γενετικού υλικού του. Το τμήμα αυτό είναι αρκετό για να προκληθεί ισχυρή ανοσολογική αντίδραση.

Η ισχυρότερη ανοσολογική αντίδραση με τα εμβόλια είναι ο λόγος για τον οποίο συνιστάται εμβολιασμός σε όσους έχουν περάσει τη λοίμωξη που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός.

Τι σημαίνουν στην πράξη όλ’ αυτά; Ότι «καλό είναι να προετοιμαζόμαστε για αναμνηστικές δόσεις από τα εμβόλια εναντίον του κορωνοϊού», λέει ο Dr. Neill. «Βλέπουμε ήδη ισχυρές μεταλλάξεις και τους επόμενους μήνες θα γνωρίζουμε εάν οι αναμνηστικές δόσεις είναι απαραίτητες».

Αν αυτό συμβεί, τότε «ο νέος κορωνοϊός θα είναι περισσότερο μια γρίπη. Ειδάλλως θα είναι μία ιλαρά στην περίπτωση της οποίας η αληθινή απειλή είναι σε όσους αρνούνται να εμβολιστούν», καταλήγει.