Κορωνοϊός: Πόσο αποτελεσματικά είναι τελικά τα εμβόλια εναντίον της μετάλλαξης Δέλτα

Τα εγκεκριμένα εμβόλια εναντίον του νέου κορωνοϊού έχουν αποδειχθεί πολύ αποτελεσματικά στον έλεγχο της πανδημίας. Ωστόσο είχαν σχεδιαστεί στις αρχές της, όταν υπήρχε μόνο ο κορωνοϊός που πρωτοανιχνεύθηκε στην πόλη Wuhan (Ουχάν) της Κίνας.

Σήμερα που εξαπλώνεται παγκοσμίως το τέταρτο κατά σειρά στέλεχός του, το Δέλτα, πόσο σίγουρο είναι ότι μας προστατεύουν τα εμβόλια; Οι γιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής του ΕΚΠΑ Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Πάνος Μαλανδράκης, Γιάννης Ντάνασης και Θάνος Δημόπουλος (πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν τα νεότερα δεδομένα.

Σε πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στην διεθνή ιατρική επιθεώρηση The Lancet, εξετάστηκε η αποτελεσματικότητα του εμβολίου της AstraZeneca εναντίον του κορωνοϊού Δέλτα. Το εμβόλιο αυτό αναπτύχθηκε από επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Είναι το κατ’ εξοχήν εμβόλιο που χορηγείται στη Βρετανία.

Στη  μελέτη συμμετείχαν συνολικώς 106 εθελοντές, που υποβλήθηκαν σε εξετάσεις αντισωμάτων:

• 41 ημέρες κατά μέσον όρο μετά την 1η δόση του εμβολίου (50 εθελοντές)
• 31 ημέρες κατά μέσον όρο μετά την 2η δόση του εμβολίου (63 εθελοντές)

Το μεσοδιάστημα από την 1η έως την 2η δόση ήταν 63 ημέρες. Όλοι οι εθελοντές εξετάστηκαν για ορισμένα στελέχη του κορωνοϊού που κυκλοφορούν στη Βρετανία.

Τα 4 βασικά στελέχη που έχει ο κορωνοϊός

Ο νέος κορωνοϊός έχει δημιουργήσει αρκετά στελέχη, πολλά από τα οποία όμως κυκλοφορούν μόνο τοπικά. Εξάπλωση σε πολλές χώρες του πλανήτη και παγκόσμια ανησυχία προκαλούν τέσσερα από αυτά. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, αυτά είναι:

• Το στέλεχος Άλφα (Alpha). Ονομάζεται και βρετανικό στέλεχος, επειδή πρωτοανιχνεύθηκε στο Κεντ της Αγγλίας. Συμβολίζεται B.1.1.7
• Το στέλεχος Βήτα (Beta). Ονομάζεται και νοτιοαφρικανικό στέλεχος, επειδή ανιχνεύθηκε για πρώτη φορά στη Νότιο Αφρική. Συμβολίζεται B.1.351
• Το στέλεχος Γάμμα (Gamma). Ονομάζεται και βραζιλιάνικο στέλεχος.  Συμβολίζεται P.1
• Το στέλεχος Δέλτα (Delta). Είναι το ινδικό στέλεχος που εξαπλώνεται ραγδαία. Συμβολίζεται B.1.617.2

Τα ευρήματα

Η μελέτη έδειξε ότι μετά τον εμβολιασμό με τις δύο δόσεις της AstraZeneca:

• Το 87% των συμμετεχόντων είχαν εξουδετερωτικά αντισώματα έναντι των στελεχών D614G (αρχικό στέλεχος) και του στελέχους Άλφα (βρετανικό)
• Το 60% των συμμετεχόντων είχαν εξουδετερωτικά αντισώματα έναντι του στελέχους Βήτα (νοτιοαφρικανικό)
• Το 62% των συμμετεχόντων είχαν εξουδετερωτικά αντισώματα έναντι του στελέχους Δέλτα (ινδικό).

Όπως γράφουν οι ερευνητές, προγενέστερη μελέτη τους είχε δείξει ότι μετά από τις δύο δόσεις του εμβολίου της Pfizer, περισσότερο από το 95% των συμμετεχόντων είχαν εξουδετερωτικά αντισώματα εναντίον των στελεχών:

• Βήτα (νοτιοαφρικανικό)
• Δέλτα (ινδικό)

Η νέα μελέτη έδειξε ακόμα πως όσοι εθελοντές είχαν περάσει τη λοίμωξη που προκαλεί ο κορωνοϊός, παρήγαγαν πολύ περισσότερα εξουδετερωτικά αντισώματα με μία δόση του εμβολίου της AstraZeneca.

Η πρακτική σημασία

Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι οι εμβολιασθέντες με το εμβόλιο της AstraZeneca «έχουν υποδεέστερη αντισωματική απάντηση έναντι του κορωνοϊού, σε σύγκριση με όσους κάνουν το εμβόλιο της Pfizer», σημειώνουν οι ερευνητές.

Το εύρημα αυτό συνάδει με τα δεδομένα άλλων πρόσφατων βρετανικών μελετών που έδειξαν ότι η αποτελεσματικότητα των εμβολίων είναι:

• 60% με το AstraZeneca και 79% με το Pfizer έναντι του στελέχους Δέλτα (ινδικό) που έχει δημιουργήσει ο κορωνοϊός
• 73% με το AstraZeneca και 92% με το Pfizer έναντι του στελέχους Άλφα (βρετανικό)

Το εμβόλιο της Moderna

Μία άλλη πρόσφατη μελέτη εξέτασε ορούς εμβολιασμένων με δύο δόσεις από το εμβόλιο της Moderna. Η συλλογή των δειγμάτων έγινε μία εβδομάδα μετά τη δεύτερη δόση του εμβολίου. Οι ερευνητές εξέτασαν στο εργαστήριο την ικανότητα εξουδετέρωσης διαφόρων στελεχών που έχει δημιουργήσει ο κορωνοϊός.

Ο πλήρης εμβολιασμός οδήγησε σε παραγωγή εξουδετερωτικών αντισωμάτων έναντι όλων των στελεχών. Τα στελέχη αυτά ήταν τα εξής:

• Το Βήτα (B.1.351, Νότιας Αφρικής)
• Το στέλεχος Β.1.617 (από την Ινδία είναι κι αυτό, αλλά όχι το Δέλτα)
• Το Κάππα (Β.1.617.1 – και αυτό από την Ινδία)
• Το Δέλτα (Β.1.617.2, το ινδικό στέλεχος που απειλεί αυτή τη στιγμή τον πλανήτη)
• Το Ήτα (Β.1.525, Νιγηρία)
• Το Α.23.1 (Ουγκάντα)
• Το Α.VOI.V2 (Αγκόλα)

Συμπερασματικά, «τα ανωτέρω δεδομένα δείχνουν ότι είναι σημαντικό να ολοκληρωθεί το πλήρες εμβολιαστικό πρόγραμμα και με τις δύο δόσεις των εμβολίων AstraZeneca, Pfizer και Moderna», υπογραμμίζουν οι ειδικοί του ΕΚΠΑ. Και αυτό διότι «προσφέρουν προστασία ενάντια και στα νεότερα στελέχη του νέου κορωνοϊού».

«Αξίζει επίσης να αξιολογηθεί η πιθανή χορήγηση αναμνηστικών δόσεων, ειδικά για όσους έχουν χαμηλή αντισωματική απάντηση», προσθέτουν.

Σχεδόν οι μισοί ενήλικες Έλληνες έχουν εμβολιαστεί έστω και εν μέρει

Οι γιατροί του ΕΚΠΑ αναφέρουν, τέλος, ότι μέχρι σήμερα στη χώρα μας το περίπου 50% των Ελλήνων έχουν λάβει τουλάχιστον την 1η δόση του εμβολίου. Το σχεδόν 38% αυτού του ποσοστού είναι τα άτομα με ολοκληρωμένο εμβολιασμό δηλαδή όσοι έχουν κάνει:

• Και τις δύο δόσεις από τα εμβόλια AstraZeneca, Pfizer ή Moderna
• Την μία και μοναδική δόση του εμβολίου Johnson & Johnson