Κορωνοϊός: Σε πόσες εβδομάδες αρχίζουν να αποδίδουν τα εμβόλια

Η αναφορά κρουσμάτων μεταξύ εμβολιασμένων ατόμων αποτελεί μία από τις πιο ανησυχητικές ειδήσεις της πανδημίας. Ει μη τι άλλο, ο κορωνοϊός δεν πρόκειται να καταπολεμηθεί, εάν δεν αποκτήσει η πλειονότητα του πληθυσμού ανοσία εναντίον του. Γιατί, λοιπόν, αρρωσταίνουν ακόμα και εμβολιασμένοι άνθρωποι; Πόσο καιρό πια χρειάζεται ο οργανισμός για να αναπτύξει ανοσία μετά τα εμβόλια;

Απαντήσεις δίνουν στην επιστημονική πύλη The Conversation δύο ειδικοί στα εμβόλια από τη Μελβούρνη. Όπως γράφουν οι δρες Kylie Quinn, ερευνήτρια στη Σχολή Υγείας & Βιοϊατρικών Επιστημόνων του Πανεπιστημίου RMIT, και Jennifer Juno, από το Ινστιτούτο Λοιμώξεων & Ανοσίας Peter Doherty του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης, κάθε δόση παρέχει άλλη προστασία.

Η πρώτη δόση με το εμβόλιο της Pfizer

Οι κλινικές μελέτες με το εμβόλιο των εταιρειών Pfizer/BioNTech, λ.χ., είχαν δείξει ότι 12 ημέρες μετά την πρώτη δόση ο οργανισμός των εθελοντών είχε ήδη αρχίσει να αναπτύσσει κάποια προστατευτικά αντισώματα.

Μετά την έναρξη των μαζικών εμβολιασμών, μελέτες «της αληθινής ζωής» έδειξαν ότι η 1η δόση μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο νοσηλείας τέσσερις εβδομάδες μετά τη λήψη της.

Άλλες μελέτες έδειξαν ότι η 1η δόση του εμβολίου Pfizer/BioNTech μειώνει κατά τουλάχιστον 50% τον κίνδυνο να μας μολύνει ο νέος κορωνοϊός. Επιπλέον, όσοι μολυνθούν από τον ιό μετά την 1η δόση, έχουν έως και 50% λιγότερες πιθανότητες να τον μεταδώσουν σε άλλα άτομα.

Η πρώτη δόση από το εμβόλιο της AstraZeneca

Το εμβόλιο της AstraZeneca αρχικά αναπτυσσόταν ως μονοδοσικό. Και αυτό διότι στις κλινικές μελέτες υπολογιζόταν ότι είχε αποτελεσματικότητα 76% εναντίον της Covid-19. Αργότερα όμως προστέθηκε δεύτερη δόση, καθώς διαπιστώθηκε ότι με αυτό τον τρόπο αυξάνονταν σημαντικά τα επίπεδα των αντισωμάτων.

Στοιχεία από μελέτες στην αληθινή ζωή έδειξαν τελικά ότι η 1η δόση προστατεύει κατά περίπου 65% από τη μόλυνση. Μειώνει επίσης κατά περίπου 50% την μετάδοση του κορωνοϊού σε άλλα άτομα.

Και το εμβόλιο AstraZeneca, εξ άλλου, αρχίζει να μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο εισαγωγής στο νοσοκομείο τέσσερις εβδομάδες μετά τη λήψη της 1ης δόσης του.

Όσον αφορά τα αντισώματα που παράγει ο οργανισμός, αυτά αρχίζουν να είναι ανιχνεύσιμα 14 ημέρες μετά την 1η δόση.

Γιατί αργούν τόσο πολύ

Τα εμβόλια έναντι της λοίμωξης που προκαλεί ο κορωνοϊός παράγονται με διαφορετικές τεχνολογίες. Άλλα είναι mRNA και άλλα χρησιμοποιούν ως ιικό «φορέα» τον αδενοϊό. Όλα, όμως, φαίνεται πως χρειάζονται παρόμοιους χρόνους για να αρχίσουν να αποδίδουν μετά από την 1η χορήγησή τους. Γιατί αργούν τόσο πολύ;

Το κλειδί βρίσκεται στις αντιδράσεις του ανοσοποιητικού, εξηγούν οι δύο ειδικοί από την Αυστραλία. Μελέτες έχουν δείξει ότι μετά την 1η δόση από οποιοδήποτε εμβόλιο, ο οργανισμός χρειάζεται:

• Τουλάχιστον 10 ημέρες για να αρχίσει να παράγει αντισώματα που θα αναγνωρίζουν εφ’ εξής την πρωτεΐνη-ακίδα του κορωνοϊού. Ο κορωνοϊός χρησιμοποιεί αυτή την πρωτεΐνη για να προσκολλάται στα ανθρώπινα κύτταρα. Η προσκόλληση είναι απαραίτητη για να εισβάλλει στη συνέχεια στο εσωτερικό τους.
• Τουλάχιστον 7 ημέρες για να αρχίσουν τα Τ-κύτταρα να αντιδρούν στο εμβόλιο. Τα κύτταρα αυτά είναι σημαντικό τμήμα της ανοσοποιητικής αντίδρασης.

Οι αντιδράσεις αυτές εντείνονται ακόμα περισσότερο καθώς περνούν οι εβδομάδες από την 1η δόση. Η δεύτερη δόση, όμως, ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό πολύ πιο γρήγορα. Μέσα σε 1-2 εβδομάδες, τα επίπεδα των αντισωμάτων υπερδεκαπλασιάζονται. Έτσι, παρέχουν πολύ ισχυρότερη και πιο παρατεταμένη προστασία από τη μόλυνση και από τη νόσηση.

Επομένως, η 1η δόση προετοιμάζει την ανοσοποιητική αντίδραση και η 2η δόση εξασφαλίζει ότι αυτή θα είναι ισχυρή και διαρκείας.

Γιατί είναι ριψοκίνδυνη η διακοπή του εμβολιασμού

Μολονότι τα εμβόλια έναντι της λοίμωξης που προκαλεί ο κορωνοϊός παρέχουν κάποια προστασία από την 1η δόση, είναι σημαντικό να κάνουμε και τη δεύτερη.

Αυτό δεν οφείλεται μόνο στην ιδιαίτερα αυξημένη αποτελεσματικότητα που έχουν οι δύο δόσεις. Είναι σημαντικό και για την προστασία μας από τα μεταλλαγμένα στελέχη του ιού. Τα στελέχη αυτά ήδη εξαπλώνονται παγκοσμίως και μερικά φαίνονται ανθεκτικά στα εμβόλια, κυρίως μετά από την 1η δόση.

Προκαταρκτικά ευρήματα λ.χ. για το εμβόλιο Pfizer/BioNTech δείχνουν ότι έχει αποτελεσματικότητα 88% εναντίον της συμπτωματικής λοίμωξης από το στέλεχος B.1.617.2. Η προστασία αυτή, όμως, αφορά και τις 2 δόσεις του εμβολίου. Με την 1η δόση μόνο, η προστασία είναι μόλις 33%.

Διαβάστε ακόμα Κορωνοϊός: 4 στελέχη είναι τα πιο ανησυχητικά. Τι λέει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας

Το στέλεχος B.1.617.2 λέγεται και Δέλτα (Delta) και έως πρότινος ήταν γνωστό ως ινδική μετάλλαξη. Θεωρείται ιδιαίτερα μεταδοτικό και ίσως αυξάνει τις νοσηλείες.

Και σας να μην έφταναν όλ’ αυτά, η αντίδραση του ανοσοποιητικού μετά από οποιοδήποτε από τα προαναφερθέντα εμβόλια, μειώνεται με την ηλικία. Συνδυασμένη ανάλυση έδειξε ότι οι ηλικιωμένοι αποκομίζουν μετά την 1η δόση των εμβολίων, μικρότερη προστασία απ’ ό,τι οι νέοι. Μετά από τις δύο δόσεις, όμως, όλοι είναι σχεδόν εξίσου προστατευμένοι.

Επομένως, έχει μεγάλη σημασία να κάνουμε και τις δύο δόσεις από τα εμβόλια. Όταν περάσουν τουλάχιστον δύο εβδομάδες από την 2η, θα έχουμε αποκομίσει τη μέγιστη δυνατή προστασία.