Κορωνοϊός: Βρήκαν τι πυροδοτεί τις σπάνιες θρομβώσεις με το εμβόλιο της AstraZeneca

Ρούλα Τσουλέα
02 Δεκεμβρίου 2021 | 08:00

Ποιος είναι ο ρόλος του ανοσοποιητικού συστήματος. Τι σημασία έχει ο τρόπος παραγωγής των εμβολίων. Ποιος είναι ο παράγοντας-κλειδί στο αίμα που φαίνεται να εμπλέκεται.

Τον μηχανισμό που πυροδοτεί τις σπάνιες θρομβώσεις, οι οποίες σχετίζονται με το εμβόλιο της Οξφόρδης/AstraZeneca για τη λοίμωξη που προκαλεί ο κορωνοϊός, πιστεύουν ότι βρήκαν επιστήμονες από τις ΗΠΑ και τη Βρετανία.

Σε έρευνα που δημοσίευσαν περιγράφουν λεπτομερώς πως μία πρωτεΐνη του αίματος προσελκύεται από ένα βασικό συστατικό του εμβολίου. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτό ενεργοποιεί μία αλυσιδωτή αντίδραση, που κλιμακώνεται έως την ανάπτυξη επικίνδυνων θρόμβων. Στην αντίδραση αυτή εμπλέκεται το ανοσοποιητικό σύστημα των ασθενών.

Όπως αναφέρει το BBC, υπολογίζεται ότι το συγκεκριμένο εμβόλιο έχει σώσει σχεδόν ένα εκατομμύριο ζωές από τη λοίμωξη που προκαλεί ο κορωνοϊός. Ωστόσο σε μερικούς εμβολιασθέντες παρατηρούνται θρομβώσεις που συνοδεύονται από θρομβοπενία και αιμορραγίες (σύνδρομο θρόμβωσης με θρομβοπενία – TTS ή VIPIT).

Οι ανησυχίες γι’ αυτή την σπάνια επιπλοκή έπληξαν τη χορήγηση του εμβολίου σε όλο τον κόσμο. Έδωσαν επίσης το έναυσμα για την έναρξη επισταμένων ερευνών για να εξακριβωθεί τι συμβαίνει. Η επιστημονική ομάδα της παρούσας μελέτης έλαβε χρηματοδότηση από τη βρετανική κυβέρνηση για την έρευνά της.

Δύο στοιχεία

Τα νέα ευρήματα δημοσιεύονται στην ιατρική επιθεώρηση Science Advances. Όπως εξηγούν οι ερευνητές, η έρευνά τους βασίστηκε σε δύο αρχικά στοιχεία που αφορούσαν τις σπάνιες θρομβώσεις:

Στο αίμα των πασχόντων εντοπίζονταν ασυνήθιστα αντισώματα, τα οποία είχαν ως στόχο μια φυσιολογική πρωτεΐνη του αίματος. Η πρωτεΐνη αυτή λέγεται παράγων 4 των αιμοπεταλίων.
Ο κίνδυνος θρομβώσεων και αιμορραγίας αφορά ορισμένα μόνο από τα εμβόλια για τη λοίμωξη που προκαλεί ο κορωνοϊός

Τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού περιέχουν ένα μικρό τμήμα του γενετικού υλικού του. Το τμήμα αυτό εισάγεται στον οργανισμό για να κινητοποιήσει το ανοσοποιητικό και να το εκπαιδεύσει να το αναγνωρίζει. Ωστόσο άλλα από τα εμβόλια χρησιμοποιούν μικροσκοπικά σφαιρίδια λίπους ως «όχημα μεταφοράς» αυτού του γενετικού υλικού και άλλα έναν αδενοϊό. Ο αδενοϊός είναι ένας κοινός ιός που προκαλεί κρυολόγημα.

Το εμβόλιο της Οξφόρδης/AstraZeneca παράγεται με την τεχνολογία του αδενοϊού. Οι ερευνητές εκτίμησαν ότι ο αδενοϊός (και όχι ο κορωνοϊός) εμπλέκεται με κάποιον τρόπο στις θρομβώσεις. Έτσι, εστίασαν σε αυτόν την έρευνά τους.

Τι έδειξε η έρευνα

Όπως διαπίστωσαν, η εξωτερική επιφάνειά του προσελκύει σαν μαγνήτης τον παράγοντα 4 των αιμοπεταλίων. «Ο αδενοϊός έχει μια εξαιρετικά αρνητική επιφάνεια, ενώ ο παράγων 4 των αιμοπεταλίων είναι εξαιρετικά θετικός. Έτσι, αυτά τα δύο προσκολλώνται τέλεια μεταξύ τους», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής Dr. Alanr Parker, καθηγητής Μεταγραφικής Ιοθεραπείας στο Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ.

Οι ερευνητές πιστεύουν ότι μόλις προσκολληθεί ο παράγων 4 στον αδενοϊό, ο οργανισμός αρχίζει να του επιτίθεται γιατί νομίζει ότι αποτελεί τμήμα του αδενοϊού. Έτσι, παράγει αντισώματα που ενώνονται με τον παράγοντα 4 και μπορεί να οδηγήσουν τελικά στην ανάπτυξη των θρομβώσεων.

Αυτό όμως συμβαίνει πάρα πολύ σπάνια. Στη Βρετανία, έως τις 17 Νοεμβρίου είχαν καταγραφεί 426 θρομβώσεις με θρομβοπενία, σε σύνολο σχεδόν 50 εκατομμυρίων δόσεων από το εμβόλιο της AstraZeneca. Από τους ασθενείς αυτούς, οι 73 έχασαν τη ζωή τους. Η πλειονότητα των περιστατικών παρατηρήθηκαν μετά την πρώτη δόση από το εμβόλιο.

Οι επιστήμονες συνεχίζουν την έρευνά τους για να βρουν τι μεσολαβεί από τη στιγμή που αναπτύσσονται τα αντισώματα έως την ανάπτυξη των θρομβώσεων.

Φωτογραφία: iStock