Οι ασθενείς που παίρνουν στεροειδή φάρμακα μπορεί να έχουν σημαντικά αυξηγμένο κίνδυνο να αναπτύξουν τύπου 2 διαβήτη, προειδοποιούν επιστήμονες από την Αγγλία. Μάλιστα ο κίνδυνος αυτός παρατηρείται ακόμα και όταν η λήψη δεν είναι μακροχρόνια.
Τα γλυκοκορτικοστεροειδή φάρμακα, όπως είναι η πλήρης ονομασία τους (ή κορτιζόνη, όπως αποκαλούνται κοινώς) καταπολεμούν τη φλεγμονή. Χρησιμοποιούνται για να αντιμετωπίσουν πλήθος φλεγμονωδών και αυτοάνοσων παθήσεων όπως:
- Το άσθμα
- Η ρευματοειδής αρθρίτιδα
- Ορισμένοι καρκίνοι κ.λπ.
Αν και τα στεροειδή είναι πολύ αποτελεσματικά στην μείωση της φλεγμονής, έχουν πολλές ανεπιθύμητες ενέργειες. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνεται η αύξηση των επιπέδων γλυκόζης (σακχάρου) στο αίμα και η ανάπτυξη διαβήτη.
Αυτό είναι πιθανότερο να συμβεί σε όσους λαμβάνουν στεροειδή σε μορφή δισκίων ή ενέσεων. Αντιθέτως είναι λιγότερο πιθανό με τις κρέμες, τα κολλύρια και τα εισπνεόμενα φάρμακα.
Στη νέα μελέτη, επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης θέλησαν να εξετάσουν πόσο συχνά αναπτύσσουν διαβήτη τύπου 2 ασθενείς που εισάγονται για κάποιο λόγο στο νοσοκομείο και χρειάζονται θεραπεία με κορτιζόνη. Τα στεροειδή τους είχαν χορηγηθεί από το στόμα (δισκία) ή με έγχυση (ενέσεις και ενδοφλέβια έγχυση).
Η μελέτη
Τα νέα ευρήματα παρουσιάσθηκαν στο ετήσιο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Έρευνας του Διαβήτη (EASD 2024).
Όπως είπε η επικεφαλής ερευνήτρια Dr Rajna Golubic, λέκτορας Διαβήτη & Ενδοκρινολογίας στην Οξφόρδη, στη μελέτη εισήχθησαν 451.606 εθελοντές. Η μέση ηλικία τους ήταν τα 52 έτη. Το 55% ήταν γυναίκες. Όλοι τους είχαν κάνει εισαγωγή στα πανεπιστημιακά νοσοκομεία της Οξφόρδης μεταξύ 2013 και 2023.
Κατά την έναρξη της μελέτης κανένας ασθενής δεν έπασχε από σακχαρώδη διαβήτη. Κανένας δεν έπαιρνε επίσης συστηματικά στεροειδή, δηλαδή από το στόμα ή με ένεση.
Οι 17.258 από τους συμμετέχοντες (ποσοστό 3,8%) χρειάσθηκαν συστηματικά στεροειδή στη διάρκεια της νοσηλείας τους. Πήραν λ.χ. πρεδνιζολόνη, υδροκορτιζόνη, δεξαμεθαζόνη ή άλλα αντίστοιχα φάρμακα. Οι κυριότερες αιτίες για τη λήψη τους ήταν:
- Αυτοάνοσα νοσήματα
- Φλεγμονώδη νοσήματα
- Λοιμώξεις
Τα ευρήματα
Από αυτούς τους ασθενείς, οι 316 (ποσοστό 1,8%) ανέπτυξαν διαβήτη τύπου 2 εν όσω ακόμα νοσηλεύονταν στο νοσοκομείο. Το ποσοστό αυτό είναι υπερδιπλάσιο από το αντίστοιχο των ασθενών που εκδήλωσαν διαβήτη αλλά χωρίς να παίρνουν κορτιζόνη (ήταν 0,8%).
Μάλιστα η διαφορά αυτή παρατηρήθηκε σε μικρή διάρκεια λήψης των φαρμάκων. Και αυτό διότι οι ασθενείς τυπικά παρέμεναν στο νοσοκομείο για λιγότερο από μία εβδομάδα.
Περαιτέρω ανάλυση των στοιχείων έδειξε πως, όταν λαμβανόταν υπ’ όψιν το φύλο και η ηλικία των ασθενών, ο κίνδυνος να αναπτυχθεί διαβήτης τύπου 2 ήταν 2,6 φορές υψηλότερος στους ασθενείς που έπαιρναν στεροειδή.
Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι οι ασθενείς χρειάζονται προσεκτική παρακολούθηση όταν παίρνουν τα συγκεκριμένα φάρμακα. Επομένως γιατροί και ασθενείς πρέπει να έχουν το νου τους, είπε η Dr. Golubic.
Φωτογραφία: iStock