Η λέξη πανικός προέρχεται από το θεό Πάνα που με τις μεταμφιέσεις και τις ζαβολιές του τρόμαζε τους ανυποψίαστους ταξιδιώτες. Η διαταραχή πανικού περιλαμβάνει έντονες, απροσδόκητες και ξαφνικές κρίσεις άγχους που διαρκούν συνήθως μερικά λεπτά. Κατά τη διάρκεια αυτών των κρίσεων το άτομο νιώθει τρόμο και πιστεύει πως κινδυνεύει και απειλείται σωματικά.
Οι κρίσεις πανικού είναι για όλους τρομακτικές, αλλά ευτυχώς, σωματικά αβλαβή επεισόδια. Μπορούν να συμβούν τυχαία ή μετά από έκθεση σε διάφορες καταστάσεις που προκαλούν άγχος.
Οι άνθρωποι που βιώνουν κρίσεις πανικού μπορεί να φοβούνται ότι πεθαίνουν ή ότι πνήγονται. Μπορούν να έχουν πόνο στο στήθος ή πιστεύουν ότι έχουν άλλα συμπτώματα της καρδιακής προσβολής .
Μερικοί άνθρωποι μπορεί να εμφανίσουν άλλα συναφή σωματικά συμπτώματα όπως:
*Ταχυκαρδία και αίσθημα έντονων παλμών
*Ζάλη, αίσθημα αστάθειας ή λιποθυμίας
*Δύσπνοια (δυσκολία στην αναπνοή ή αίσθημα ασφυξίας)
*Πόνοι στο στήθος ή δυσφορία
*Αίσθημα πνιγμού
*Μουδιάσματα ή μυρμηγκιάσεις σε όλο το σώμα
*Ναυτία ή ανακάτεμα στο στομάχι
*Εξάψεις ή κρυάδες
*Εφίδρωση
Στη συνέχεια, μέσα σε περίπου μία ώρα, τα συμπτώματα εξαφανίζονται.
Περίπου το 5% του πληθυσμού θα βιώσει κρίσεις πανικού στη διάρκεια της ζωής τους. Οι άνθρωποι που έχουν επαναλαμβανόμενες κρίσεις απαιτούν περαιτέρω εκτίμηση.
Οι κρίσεις πανικού μπορεί να υποδηλώνουν την παρουσία της κατάθλιψης , ή άλλες μορφές άγχους που βασίζεται σε ασθένειες. Οι κρίσεις πανικού εμφανίζονται ξαφνικά και συχνά απροσδόκητα.
Όταν κάποιος έχει μια κρίση πανικού, μπορεί να αναπτύξει παράλογους φόβους, που ονομάζονται φοβίες. Αυτό, με τη σειρά του, μπορεί να φθάσει στο σημείο όπου η απλή ιδέα του να κάνουμε πράγματα που προηγήθηκαν από την πρώτη επίθεση πανικού προκαλεί τρόμο ή φόβο μελλοντικών κρίσεων πανικού, με αποτέλεσμα το άτομο με διαταραχή πανικού να μην είναι σε θέση ακόμα και βγεί έξω από το σπίτι.
Εάν συμβεί αυτό, το άτομο θεωρείται ότι έχει διαταραχή πανικού με αγοραφοβία. Η διαταραχή πανικού στους εφήβους έχει την τάση να παρουσιάζει παρόμοια συμπτώματα όπως στους ενήλικες. Οι έφηβοι έχουν την τάση να αισθάνονται ότι δεν ζούν πραγματικές καταστάσεις, (είναι σαν να λειτουργούν σε μια ονειρική κατάσταση – derealization), ή να φοβούνται οτι είναι τρελοί ή οτι θα πεθάνουν.
Η διαταραχή σε παιδιά μικρότερης ηλικίας είναι συνήθως σχετικές με το σχολείο, μειωμένη σχολική φοίτηση, (δεν θέλουν να πάνε στο σχολείο). Τόσο τα παιδιά και οι έφηβοι με διαταραχή πανικού είναι περισσότερο σε κίνδυνο για την κατάχρηση ουσιών και την κατάθλιψη καθώς και για αυτοκτονικές σκέψεις.
Αντιμετώπιση κρίσεων πανικού
Η αντιμετώπιση των κρίσεων πανικού είναι σχετικά «εύκολη», αλλά πρέπει να προσέξουμε να μην «μπερδέψουμε» τον πανικό με κάποια άλλη σοβαρή ασθένεια (όπως μια καρδιακή προσβολή). Στην πραγματικότητα, αυτό είναι το δίλημμα που αντιμετωπίζουν οι γιατροί όταν οι άνθρωποι βιώνουν τον πανικό και είναι στο τμήμα επειγόντων περιστατικών ενός νοσοκομείου.
Τι μπορούμε να κάνουμε για να προλάβουμε μια διαταραχή πανικού:
Από τις ουσίες όπως η καφεΐνη, το αλκοόλ, και τα ναρκωτικά μπορούν να επιδεινώσουν τις κρίσεις πανικού, και θα πρέπει να τα αποφεύγεται. Άλλες συμβουλές για τη διαχείριση των κρίσεων πανικού περιλαμβάνουν τη συμμετοχή σε αερόβια άσκηση και γιόγκα σε τακτική βάση, δεδομένου ότι οι δραστηριότητες αυτές έχουν βρεθεί επίσης οτι βοηθάνε στην μείωση των κρίσεων πανικού.
Αν και πολλοί άνθρωποι αναπνέουν σε μία χάρτινη σακούλα σε μια προσπάθεια να αμβλυνθεί ο υπεραερισμός που μπορεί να σχετίζεται με τον πανικό, δυστυχώς, η αναπνοή σε χάρτινη σακούλα, σε άτομα που έχουν αναπνευστικά προβλήματα μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα, ιδίως όταν ο υπεραερισμός προκαλείται από μια κατάσταση που σχετίζεται με την έλλειψη οξυγόνου, όπως μια κρίση άσθματος ή καρδιακή προσβολή.
Εάν ένα άτομο έχει διαγνωστεί με κρίσεις πανικού στο παρελθόν και είναι εξοικειωμένος με τα σημεία και τα συμπτώματα, οι παρακάτω γνωσεις και τεχνικές μπορούν να βοηθήσουν.
1.Κατ ‘αρχάς, χαλαρώστε ώστε όλες τις μεγάλες μυϊκές ομάδες του σώματός σας να χαλαρώσουν και αυτές.
2.Επιβραδύνετε την αναπνοή σας. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί καλύτερα με το να σφύξετε τα χείλει σας, σαν να φυσάτε ένα κερί. Επίσης, τοποθετήστε τα χέρια σας στο στομάχι σας για να νιώσετε την ταχύτητα της αναπνοής σας. Αυτό μπορεί να σας επιτρέψει να ελέγξετε καλύτερα τα περαιτέρω συμπτώματά σας.
3.Πείτε στον εαυτό σας οτι αν είμαι σε θέση να μιλήσω και να αναπνεύσω.
4.Μην ξεχνάτε οτι μπορείτε να πάθετε κρίση πανικού και όταν όλα στη ζωή σας είναι … τέλεια. Δεν θα πρέπει να σας κάνει εντύπωση το γεγονός ότι παρουσιάζετε κρίσεις πανικού ενώ η ζωή σας πηγαίνει γενικώς καλά. Oι κρίσεις πανικού είναι αντιδράσεις σε εξωτερικά ή εσωτερικά ερεθίσματα και μπορεί να εμφανιστούν ανεξάρτητα από τη γενική κατάσταση της ζωής μας.
5.Τα συμπτώματα του πανικού παρότι είναι πολύ δυσάρεστα δε δημιουργούν πραγματικούς κινδύνους για τη σωματική σας υγεία. Η κρίση πανικού δεν μπορεί να επιφέρει κανενός είδους μόνιμη βλάβη, είτε στη σωματική είτε στην ψυχική σας υγεία.
6.Οι κρίσεις πανικού δεν πρόκειται να σας επηρεάσουν περισσότερο όταν θα είστε έγκυος, αλλά δεν θα επηρεάσουν ούτε και την υγεία του εμβρύου. Μάλιστα οι ορμονικές αλλαγές που παρατηρούνται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι πιθανό να λειτουργήσουν προστατευτικά ως προς την εμφάνιση κρίσεων πανικού.
Τέλος δεν πρέπει να ξεχνάμε οτι αν δεν αντιμετωπίσουμε άμεσα τις κρίσεις πανικού, μπορούν να εξελιχθούν σε άλλες ψυχικές παθήσεις, να περιλαμβάνουν ειδικά παράλογους φόβους (αγοραφοβία).
Επίσης η αποφυγή κοινωνικών επαφών, η εμφάνιση κατάθλιψης και οι αυτοκτονικές σκέψεις ή ενέργειες είναι τα συνηθέστερα προβλήματα διαταραχής πανικού.