Μαστογραφία: Πόσο συχνά πρέπει να γίνεται και από ποια ηλικία

Ρούλα Τσουλέα
01 Νοεμβρίου 2018 | 14:45

Σωτήρια μπορεί να αποδειχθεί η μαστογραφία για τις γυναίκες μέσης ηλικίας, όταν πραγματοποιείται τακτικά.

Η τακτική μαστογραφία μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια για πολλές γυναίκες ηλικίας 40-79 ετών. Ωστόσο σχεδόν τέσσερις στις δέκα Ελληνίδες δεν έχουν κάνουν ποτέ στη ζωή τους.

Διεθνείς μελέτες έχουν δείξει ότι η τακτική μαστογραφία μπορεί να μειώσει κατά 25-30% ή και περισσότερο τον κίνδυνο θανάτου από καρκίνο του μαστού.

Εν τούτοις, η πιο πρόσφατη Έρευνα Υγείας της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (έτος 2014) αποκαλύπτει ότι το 38,4% των Ελληνίδων δεν έχουν εξεταστεί ποτέ.

Ακόμα, όμως, κι απ’ όσες εξετάστηκαν, ποσοστό σχεδόν 15% δεν την έκαναν προληπτικά. Εξετάστηκαν επειδή είχαν κάποιο ύποπτο σύμπτωμα στο στήθος.

«Η μαστογραφία μπορεί να εντοπίσει έναν καρκινικό όγκο στον μαστό όταν είναι ακόμα πολύ μικρός και δεν προκαλεί συμπτώματα», λέει ο παθολόγος-ογκολόγος Γιώργος Κεσίσης, συνεργάτης της Κλινικής «Άγιος Λουκάς» στη Θεσσαλονίκη. «Αυτό είναι το νόημα του προληπτικού ελέγχου: να εντοπίσεις κάτι όταν ακόμα είναι στην αρχή του και αντιμετωπίζεται καλύτερα».

Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι θα αρχίζει μια γυναίκα τις μαστογραφίες από τα 20 της χρόνια. «Διεθνώς η μαστογραφία συνιστάται να αρχίζει μετά τα 40, με εξαίρεση την Ελλάδα και την Αγγλία που την συνιστούν μετά τα 50», εξηγεί ο κ. Κεσίσης. «Νωρίτερα κατά κανόνα δεν συνιστάται, διότι κατ’ αρχάς στις νεαρές ηλικίες είναι πολύ μικρός ο κίνδυνος εκδηλώσεως καρκίνου του μαστού».

Στην πραγματικότητα, στην ηλικία των 20 ετών οι πιθανότητες αυτές είναι 1 στις 17.000. Επομένως «πρέπει να εξεταστούν 17.000 κορίτσια για να εντοπιστεί 1 όγκος», συνεχίζει ο ειδικός.

Μετά τα 40 έτη, όμως, οι πιθανότητες να αναπτυχθεί καρκίνος του μαστού είναι 1 στις 400. Μετά την ηλικία των 50 ετών, εξ άλλου, είναι 1 στις 75.

Η πυκνότητα των μαστών

Σημαντικό ρόλο παίζει επίσης η πυκνότητα των μαστών. «Τα νεαρά κορίτσια έχουν πολύ πυκνούς μαστούς που είναι δύσκολοι στην απεικόνισή τους», λέει ο κ. Κεσίσης.

«Επομένως η ερμηνεία των αποτελεσμάτων είναι δύσκολη και υπάρχουν πολύ περισσότερα ψευδώς θετικά αποτελέσματα. Μετά την ηλικία των 40 ετών, ο μαστός αλλάζει, γίνεται λιγότερο πυκνός και σιγά-σιγά γεμίζει με λίπος. Έτσι, όταν η γυναίκα μπει στην εμμηνόπαυση, οι μαστοί της αποτελούνται κυρίως από λιπώδη ιστό».

Κάθε πότε, λοιπόν, πρέπει να γίνεται η μαστογραφία και από ποια ηλικία; Οι κατευθυντήριες οδηγίες, της Αμερικανικής Εταιρείας Καρκίνου (ACS) είναι οι εξής:

* Οι γυναίκες ηλικίας 40-44 ετών μπορούν να κάνουν μαστογραφία κάθε χρόνο, εάν το επιθυμούν.

* Οι γυναίκες ηλικίας 45-54 ετών πρέπει να κάνουν μαστογραφία κάθε χρόνο.

* Οι γυναίκες ηλικίας 55 ετών και άνω μπορούν να συνεχίσουν την ετήσια μαστογραφία ή να την κάνουν κάθε 2 χρόνια.

* Οι μαστογραφίες πρέπει να συνεχίζονται όσο η γυναίκα έχει καλή υγεία και αναμένεται να ζήσει τουλάχιστον ακόμα μία 10ετία.

«Το ανώτατο ηλικιακό όριο διεθνώς είναι γύρω στα 70 έτη. Η προσωπική μου γνώμη είναι ότι αν μια γυναίκα είναι σε θέση να κάνει θεραπεία, μπορεί να κάνει και προληπτικές εξετάσεις», λέει ο κ. Κεσίσης. «Αν μία γυναίκα ηλικίας 75 ετών είναι σε άριστη κατάσταση και αρρωστήσει, δεν θα κάνει την εγχείρηση που χρειάζεται; Αφού μπορεί να χειρουργηθεί, μπορεί να κάνει και μαστογραφία. Απλώς, μετά τα 70 η εξέταση γίνεται κάθε 2 χρόνια».

Πρέπει η μαστογραφία να συνδυάζεται με υπερηχογράφημα; «Δεν είναι απαραίτητο, εκτός κι αν θέλει να διευκρινίσει κάτι ο γιατρός», απαντά ο κ. Κεσίσης.

Δεν την υποκαθιστά η ψηλάφηση

Και συνεχίζει: «Αυτό που πρέπει να κατανοήσουν οι γυναίκες είναι ότι η προληπτική μαστογραφία γίνεται για να βρεθούν όγκοι που δεν είναι ψηλαφητοί. Είναι επομένως λάθος να λένε “πήγα στον γιατρό, με εξέτασε και μου είπε δεν χρειάζεται να κάνω μαστογραφία”. Η ψηλάφηση από τον γιατρό δεν μπορεί να υποκαταστήσει την μαστογραφία».

Όσον αφορά την ακτινοβολία της εξέτασης, με τα σύγχρονα μηχανήματα είναι πια ελάχιστη. Επιπλέον, όσο περισσότερο λίπος έχει ο μαστός, τόσο λιγότερο επώδυνη είναι.

Γιατί, όμως, είναι απαραίτητη η εξέταση κάθε χρόνο; «Ποσοστό 2-8% των όγκων μπορεί να μην φανούν σε μια μαστογραφία, γι’ αυτό επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο», απαντά ο ειδικός. «Δεν υπάρχει τέλεια εξέταση, όσο κι αν εξελιχθεί η Ιατρική. Ούτε υπάρχει 100% αποτελεσματικότητα και ασφάλεια στην Ιατρική, ακριβώς όπως δεν υπάρχει και στη ζωή».