Αλλά κάθε θεραπεία μπορεί να έχει προηγουμένως εξαντλήσει κάθε δυνατότητα πρόληψης και αποφυγής των κιρσών αρκεί να έχουν ακολουθηθεί κάποιοι απλοί κανόνες. Πριν αναφερθούμε στα «μυστικά» που θα μπορούσαν να καθυστερήσουν σημαντικά την εμφάνιση των κιρσών, ας δούμε συνοπτικά τι είναι οι κιρσοί και πώς δημιουργούνται, αλλά και με ποιους τρόπους «πυροδοτούνται».
Τι είναι οι κιρσοί
Οι κιρσοί είναι παθολογικά διατεταμένες φλέβες των οποίων οι βαλβίδες έχουν υποστεί ανεπανόρθωτη βλάβη. Έτσι μία σημαντική ποσότητα αίματος παλινδρομεί προς τα πόδια αντί να κινείται προς την καρδιά και δημιουργούνται αντιαισθητικοί κιρσοί συνήθως κάτω από το γόνατο, αλλά μερικές φορές και στο μηρό.
Πέρα από το αισθητικό πρόβλημα, συνδέονται με σημαντικές αλλαγές στην κυκλοφορία του αίματος καθώς το αίμα στο εσωτερικό των κιρσών κινείται με πολύ μικρότερη ταχύτητα από την φυσιολογική και η φλεβική πίεση είναι ιδιαίτερα αυξημένη.
Παρ’ όλο που οι κιρσοί είναι εμφανείς στα πόδια των ασθενών, απαιτείται προσεκτικός απεικονιστικός έλεγχος με έγχρωμο duplex (triplex), ώστε να γίνει αντιληπτή η βαρύτητα της φλεβικής ανεπάρκειας.
Ενδείξεις της βαρύτητας των κιρσών και της φλεβικής ανεπάρκειας είναι η παρουσία έντονων ευρυαγγειών στον αστράγαλο, το οίδημα, η υπέρχρωση και η σκληρότητα του δέρματος στην εσωτερική περιοχή της κνήμης πάνω από τον αστράγαλο καθώς και η παρουσία φλεγμονής στην ίδια περιοχή, ενώ, η παρουσία έλκους στο δέρμα είναι ένδειξη βαριάς μορφής φλεβικής ανεπάρκειας.
Ανεξάρτητα της βαρύτητας και ανεξάρτητα από το αν προκαλούν συμπτώματα ή όχι, οι κιρσοί είναι πιθανό να προκαλέσουν επιπλοκές, κάποιες από τις οποίες μπορεί να είναι ιδιαίτερα σοβαρές.
Μπορεί να προκληθεί θρόμβωση από τους κιρσούς;
Μια από τις πιο σοβαρές επιπλοκές είναι η θρόμβωση που προκαλεί στην παθούσα περιοχή πόνο, σκληρότητα, και έντονα κόκκινο χρώμα. Εάν αναπτυχθεί θρόμβος σε κιρσό μιλάμε πλέον για επιπολής θρομβοφλεβίτιδα και είναι ιδιαίτερα σημαντικό κάθε ασθενής με αυτό το πρόβλημα να αναζητήσει εξειδικευμένη βοήθεια από τον αγγειοχειρουργό του.
Ο θρόμβος αυτός μπορεί να επεκταθεί και να εισέλθει σε βαθιά φλέβα του ποδιού, προκαλώντας εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση, αυξάνοντας τον κίνδυνο για πνευμονική εμβολή. Όταν οι βαλβίδες στις φλέβες υποστούν ζημιά το αίμα θα αρχίσει να κινείται προς λάθος κατεύθυνση, δηλαδή, από την καρδιά προς τα πόδια. Η παθολογική κίνηση του αίματος ενισχύεται επιπλέον από τη βαρύτητα και από την αύξηση της πίεσης στην κοιλιά, όταν μιλάμε, βήχουμε ή σηκώνουμε βάρη. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο όγκος του αίματος στα πόδια να αυξάνει και συνεπώς αυξάνεται και η πίεση μέσα στις φλέβες. Έτσι, σταδιακά, το τοίχωμα των φλεβών αυτών αρχίζει να αδυνατίζει και να λεπταίνει με αποτέλεσμα οι φλέβες να αρχίζουν να διατείνονται και να γίνονται εμφανείς.
Η διάταση αυτή οδηγεί σε αύξηση τόσο της διαμέτρου όσο και του μήκους τους. Καθώς στο φλεβικό τοίχωμα υπάρχουν αισθητικές νευρικές ίνες, η καθιστική ζωή και η ορθοστασία μπορεί να οδηγήσουν στην εκδήλωση συμπτωμάτων όπως βάρος, πόνο ή κνησμό.
Γίνεται λοιπόν κατανοητό ότι τόσο οι ευρυαγγείες όσο και οι κιρσοί προκύπτουν με τον ίδιο τρόπο. Η κατάσταση η οποία χαρακτηρίζεται από την εμφάνισή τους ονομάζεται Χρόνια Φλεβική Ανεπάρκεια. Αποτελεί μία κατάσταση που χρειάζεται προσοχή καθώς η μειωμένη ροή του αίματος στις πάσχουσες φλέβες είναι ένας πολύ ισχυρός παράγοντας για την δημιουργία θρόμβων στις φλέβες, κάτι που είναι εξαιρετικά επικίνδυνο για την υγεία.
Η χρόνια φλεβική ανεπάρκεια… προειδοποιεί;
Η χρόνια φλεβική ανεπάρκεια έχει προειδοποιητικά σημάδια και συμπτώματα, που θα πρέπει να κινητοποιήσουν τον ασθενή, έτσι ώστε με την έγκαιρη αντιμετώπισή της να μειωθούν οι όποιοι κίνδυνοι.
Τα προειδοποιητικά αυτά συμπτώματα είναι η παρουσία κιρσών ή ευρυαγγειών, o πόνος ή δυσφορία στα πόδια, το οίδημα στα πόδια ή στους αστράγαλους, τα κουρασμένα ή βαριά πόδια, οι αλλαγές στο χρώμα του δέρματος στα πόδια, η εμφάνιση πληγών στα πόδια που δεν κλείνουν εύκολα, οι νυκτερινές κράμπες, αλλά και το αίσθημα «καψίματος» στα πόδια.
Παίζει ρόλο η προδιάθεση;
Υπάρχουν φυσικά αρκετοί προδιαθεσικοί παράγοντες για την εμφάνιση της φλεβικής ανεπάρκειας όπως είναι η ηλικία (η φλεβική ανεπάρκεια συνήθως κάνει την εμφάνισή της υπό την μορφή ευρυαγγειών ή κιρσών μεταξύ των 18 και 35 ετών και από εκεί και πέρα, η συχνότητα εμφάνισης αυξάνει όσο αυξάνει η ηλικία), το φύλο (οι γυναίκες που πάσχουν από φλεβική ανεπάρκεια είναι έως και τέσσερις φορές περισσότερες από τους άνδρες), η κληρονομικότητα (σύμφωνα με μελέτες σε περίπτωση που και οι δύο γονείς έχουν κιρσούς ο κίνδυνος για τα παιδιά να αναπτύξουν κιρσούς είναι 90%, ποσοστό το οποίο μειώνεται στο 20% αν κανένας από τους γονείς δεν πάσχει από κιρσούς.
Επίσης παίζουν ρόλο στην εμφάνιση των κιρσών η εγκυμοσύνη (όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός κυήσεων μιας γυναίκας τόσο αυξάνει ο κίνδυνος εμφάνισης ή επιδεινώνεται τυχόν προϋπάρχουσα φλεβική ανεπάρκεια), η καθιστική ζωή και η έλλειψη άσκησης, η παχυσαρκία, το επάγγελμα που ενδεχόμενα επιβάλλει πολύωρη ορθοστασία, αλλά ακόμα και κάποιο παλιό τραύμα στα πόδια.
Μερικά «μυστικά» που αν τα ακολουθήσετε θα «δυσκολέψετε» τη ζωή των κιρσών:
-Εάν κάνετε καθιστική εργασία κάντε συχνά διαλείμματα για να περπατήσετε.
-Μη μένετε πολλές ώρες στην ίδια θέση.
-Περιορίστε κατά το δυνατόν την ορθοστασία .
-Αποφύγετε ή περιορίστε τις ψηλοτάκουνες γόβες.
-Ξεκουράζετε τα πόδια σας για λίγα λεπτά τοποθετώντας τα πιο ψηλά από την καρδιά.
-Μη ζεσταίνετε υπερβολικά τα πόδια σας, γιατί η πολλή ζέστη προκαλεί αγγειοδιαστολή που δημιουργεί εμπόδια στη φλεβική ροή.
-Κολυμπάτε.
Συγχρόνως μην παραμελείτε και τα παρακάτω:
-Χάστε περιττό βάρος .
-Ξεκουράζετε συχνά τα πόδια σας.
-Κάντε βόλτες με το ποδήλατο.
-Προσέξτε τη διατροφή σας.
Του Αλέξανδρου Ματθαίου
Αγγειοχειρουργού