Μάθετε τα πάντα για τις εποχιακές ιογενείς λοιμώξεις

Εποχιακές συνθήκες

Με την είσοδό μας στη φθινοπωρινή και εν συνεχεία στη χειμερινή περίοδο κάνουν την εμφάνισή τους οι «εποχιακές» ιώσεις με πολλές κοινά και γνωστά συμπτώματα και ονόματα (συνάχι, κρυολόγημα, γρίπη).

Ο λόγος είναι ότι με τη πτώση της θερμοκρασίας συμβαίνουν τα εξής : Οι χώροι κλείνουν και δεν αερίζονται αρκετά, οι άνθρωποι συνωστίζονται και έρχονται σε κοντινή επαφή που ευνοεί τη μετάδοση (σχολεία, εργασία, μέσα μεταφοράς), αλλά και οι ίδιες οι άμυνες του οργανισμού με το ψύχος μεταβάλλονται, ενώ, πολλοί από τους ιούς που προκαλούν το κοινό κρυολόγημα, είναι εποχιακοί (πίνακας 1) και κάνουν την εμφάνισή τους πιο συχνά κατά τις περιόδους κρύου ή υγρασίας, επειδή επιζούν καλύτερα σε αυτές τις συνθήκες και θερμοκρασίες. Τέλος η έλλειψη ύπνου και η κακή διατροφή έχουν επίσης συσχετισθεί με υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης της λοίμωξης.

Μετάδοση – Επώαση (πως κολλάμε, πότε εκδηλώνουμε ασθένεια)

Η μετάδοση γίνεται με την εισπνοή σταγονιδίων από το βήχα και το φτάρνισμα μολυσμένων ατόμων, αλλά κυρίως από την άμεση επαφή μέσω χεριών ή αντικειμένων που πρόσφατα έχουν μολυνθεί από εκκρίσεις της μύτης ή του φάρυγγα ασθενών. Η περίοδος επώασης είναι περίπου 48 ώρες και η μεταδοτικότητα ξεκινά από περίπου 24 ώρες πριν από την έναρξη των συμπτωμάτων μέχρι και 5 ημέρες μετά την εκδήλωσή τους.Έτσι η γενική οδηγία παραμονής κατ’ οίκον ενός αρρώστου, είναι απαραίτητη για την ανάρρωση και τον περιορισμό της μεταδοτικότητας και επιβάλλεται όσο ο ασθενής έχει πυρετό.

Συμπτώματα ιογενών λοιμώξεων:

Τα περισσότερα συμπτώματα είναι άτυπα και γενικά αφορούν το αναπνευστικό καταρροή, πονόλαιμο, αλλαγή φωνής, κούραση, μυϊκοί πόνοι, πονοκέφαλος, βήχας (ξηρός ή με εκκρίσεις), πυρετός και στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων υποχωρούν σε λίγες ημέρες. Η ανάρρωση δε σημαίνει ότι κάποιος δε θα ξανααρρωστήσει, αντίθετα και ανάλογα με τις συνθήκες και την άμυνα του οργανισμού κάποιος μπορεί να κρυολογήσει ακόμα και 4 φορές μέσα στον ίδιο χειμώνα, κυρίως γιατί το κοινό κρυολόγημα δεν είναι αρρώστια που οφείλεται σε μία και μοναδική αιτία, αλλά σε μια σειρά φλεγμονών που έχουν να κάνουν με 200 περίπου διαφορετικούς ιούς

Γρίπη

Προκαλείται από τους ομώνυμους ιούς (Α,Β,C). Ο χρόνο επώασης είναι 1-3 ημέρες. Εμφανίζεται όπως και οι άλλες λοιμώξεις με τις παρακάτω διαφορές:

Πρόληψη,

Ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος πρόληψης των ιογενών λοιμώξεων είναι προλαμβάνοντας σωματικά τη διάδοση των ιών. Αυτό περιλαμβάνει κυρίως:

– Το πλύσιμο των χεριών και τη χρήση ιατρικών μασκών. Δεν συνιστάται χρήση αντισηπτικών σαπουνιών κατά το καθημερινό πλύσιμο των χεριών.

-Σημαντικό επίσης μέτρο κατά της μετάδοσης, είναι η κάλυψη του στόματος όταν κάποιος βήχει, με τον αγκώνα (και όχι με τη παλάμη που συνηθίζονταν) ή με χαρτομάντηλο που πετάμε.

– Ο καλός και τακτικός αερισμός κλειστών χώρων ή αποφυγή κλειστών μη καλά αεριζόμενων χώρων κατά την περίοδο έξαρσης των λοιμώξεων από άτομα υψηλού κινδύνου.

– «Καλές» άμυνες, που προκύπτουν από καλή φυσική κατάσταση, σωστή ισορροπημένη διατροφή (φρούτα, λαχανικά, ψάρια, ξηροί καρποί), ξεκούραση και αρκετές ώρες ύπνου, αποφυγή στρες, καπνίσματος, καταχρήσεων (αλκοόλ).

– Ειδικά για τη γρίπη και τις ομάδες υψηλού κινδύνου συνιστάται ο έγκαιρος αντιγριπικός εμβολιασμός. Ο χρόνος που γίνονται οι εμβολιασμοί είναι μεταξύ Οκτωβρίου και Νοεμβρίου ενώ 2η δόση συνιστάται σε ειδικές ομάδες.

Αντιμετώπιση

Η αντιμετώπιση των ιώσεων, όταν χρειάζεται, είναι υποβοηθητική για τον οργανισμό του αρρώστου, για να μπορέσει το ανοσοποιητικό σύστημα του ατόμου να δράσει και να απομονώσει το αίτιο. Η θεραπεία περιλαμβάνει υποστήριξη κατά τον απαραίτητο χρόνο αυτοίασης δηλαδή: αρκετή ανάπαυση, λήψη υγρών για τη διατήρηση της ενυδάτωσης, καλή διατροφή (φρούτα, χυμοί, λαχανικά) και φυσικά τη διακοπή του καπνίσματος.και παροχή ανακούφισης από τα συμπτώματα (πόνο, πυρετό κτλ)

Για τη χορήγηση οποιασδήποτε «ειδικής» συμπτωματικής φαρμακευτικής αγωγής συνίσταται η εξέταση από γιατρό που θα καθορίσει είδος και διάρκεια θεραπείας, καθώς όλα τα «αντι- συμπτωματικά» φάρμακα (παυσίπονα, αντιπυρετικά, αποσυμφορητικά αντισταμινικά, βρογχοδιασταλτικά, αντιβηχικά κτλ) έχουν αρκετές παρενέργειες και δε συστήνονται σε όλους, ενώ η κλινική εξέταση ή η ύπαρξη ακροαστικών μπορεί να επιβάλλει άλλη θεραπεία (πχ εικόνα ιγμορίτιδας, αμυγδαλίτιδας, βρογχίτιδας, πνευμονίας κτλ)

Για τις ιώσεις η χορήγηση αντιβιοτικών δεν έχει κανένα νόημα.

Τα αντιβιοτικά είναι φάρμακα φτιαγμένα να σκοτώνουν μικρόβια και όχι ιούς και η χορήγησή τους ούτε αλλάζει τη πορεία της ίωσης (δε γινόμαστε καλά νωρίτερα) ούτε προφυλάσσει (να μη γίνουμε χειρότερα, ανεβάσω πυρετό κτλ). Αντίθετα η χορήγηση των αντιβιοτικών σε μια ίωση, ενώ δε προσφέρει τίποτα, κάνει ζημιά: σκοτώνει τα δικά μας φιλικά μικρόβια (χλωρίδα) που μας προστατεύουν γιατί ανταγωνίζονται τα μικρόβια εισβολείς (κάτι που εκδηλώνεται με εμφάνιση διάρροιας, μυκητίαση στο στόμα ή κολπίτιδα στις γυναίκες). Και το χειρότερο όταν χρησιμοποιούμε χωρίς λόγο ένα αντιβιοτικό το «καίμε» το αχρηστεύουμε γιατί τα μικρόβια αναπτύσσουν αντοχή (μαθαίνουν να αμύνονται) με αποτέλεσμα όταν έχει ένδειξη αυτό να μη σκοτώνει. Και δυστυχώς δεν έχουμε πολλά ή καινούργια αντιβιοτικά για να χρησιμοποιούμε εναλλακτικά.

Η αντιβίωση δίνεται μετά από την εξέταση από τον γιατρό μόνο σε μικροβιακές επιλοιμώξεις.

Επιλοίμωξη

Κατά τη διάρκεια μιας ίωσης οι άμυνες του οργανισμού δίνουν μια μάχη. Σε κάποιες περιπτώσεις αυτό δίνει την ευκαιρία σε μικροοργανισμούς να επιτεθούν και η απλή ιογενής λοίμωξη να γίνει μικροβιακή (επιλοίμωξη). Οι σοβαρές επιπλοκές, εάν συμβούν, αφορούν περισσότερο τους πολύ ηλικιωμένους, τους πολύ νεαρούς ή εκείνους που έχουν ανοσοκαταστολή (έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα).

Υποπτευόμαστε μια επιλοίμωξη όταν:

Υποτροπιάζει ο πυρετός, ενώ είχε υποχωρήσει, προστίθεται ρίγος, εμφανίζεται δύσπνοια, ταχύπνοια ή βήχας με πυώδεις εκκρίσεις, πόνος/βάρος στο θώρακα ή πονοκέφαλος συχνά ετερόπλευρος ή πόνος στο αυτί. Συνιστάται επανεκτίμηση από γιατρό και κλινικοεργαστηριακός έλεγχος (ακτινογραφίες και αιματολογικές εξετάσεις) για έναρξη αντιμικροβιακής αγωγής ή και εισαγωγής σε νοσοκομείο.

Για τον κίνδυνο επιλοίμωξης από πνευμονόκοκκο, το ισόβιο αντιπνευμοκοκκικό εμβόλιο εντάχθηκε στο εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμού ενηλίκων του 2012 για όλους τους ενήλικες >50 ετών.

Παπαδοπούλου Βασιλική

Ειδικός Παθολόγος

v.papadopoulou.med@gmail.com

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

πως να προστατεύσετε από τη γρίπη, τα πολύ μικρά παιδιά

η γρίπη καραδοκεί. μάθετετα πάντα και μην επαναπαύεστε

πως πρέπει να ντύνουμε τα παιδιά μας τον χειμώνα, για να μην αρρωσταίνουν

πόσο ασφαλές είναι για μια έγκυο το αντιγριπικό εμβόλιο

οδηγίες προς γονείς: προσοχή στη γρίπη και το κρυολόγημα των παιδιών

κρύος καιρός και γρίπη. τι πρέπει να κάνετε για να μην αρρωστήσετε