Με τι μοιάζουν στ’ αλήθεια οι εξάψεις στην κλιμακτήριο

Για πολλές γυναίκες η εμμηνόπαυση σηματοδοτεί την έναρξη μιας δύσκολης περιόδου, που χαρακτηρίζεται από αφόρητα συμπτώματα όπως οι εξάψεις και οι νυχτερινές εφιδρώσεις. Με τι μοιάζουν, όμως, στ’ αλήθεια οι εξάψεις και πότε μπορεί να μην οφείλονται στην εμμηνόπαυση;

«Οι εξάψεις είναι ένα αγγειοκινητικό σύμπτωμα, το οποίο μπορεί να αρχίσει όταν η γυναίκα βρίσκεται ακόμα στην περιεμμηνόπαυση, δηλαδή στην περίοδο πριν από την εμμηνόπαυση», απαντά η μαιευτήρας-γυναικολόγος Dr. Claudia Mason, από το Ιατρικό Κέντρο Tomsich της Cleveland Clinic στο Παλμ Μπιτς.

Ωστόσο η περιεμμηνόπαυση και τα συμπτώματα που τη συνοδεύουν, μπορεί να αρχίσουν μία δεκαετία πριν από την εμμηνόπαυση. Επομένως, είναι πολύ πιθανό να εκδηλωθούν οι εξάψεις πολύ νωρίτερα απ’ ό,τι νομίζετε.

Στην πραγματικότητα, οι περισσότερες γυναίκες μπαίνουν σε φυσική εμμηνόπαυση σε ηλικία 45-55 ετών. Η μέση ηλικία είναι τα 51 έτη. Αφαιρέστε και μια δεκαετία, και θα συνειδητοποιήσετε ότι μπορεί να έχετε συμπτώματα σε πολύ μικρότερη ηλικία απ’ ό,τι υπολογίζατε.

Πώς νιώθει, όμως, μια γυναίκα που αναπτύσσει έξαψη; «Αρχίζει ξαφνικά να νιώθει αυξημένη θερμότητα στο θώρακά της, η οποία εξαπλώνεται προς τον λαιμό και το πρόσωπό της», απαντά η Dr. Mason.

Πότε μπορεί να είναι κάτι άλλο

Δεν πρέπει, όμως, να εικάζετε ότι κάθε φορά που αισθάνεστε κάτι τέτοιο είναι έξαψη λόγω της κλιμακτηρίου. Εάν το παρουσιάσετε μία ηλιόλουστη μέρα που κάθεστε σε μία παραλία, μπορεί απλώς να ζεσταίνεστε, διευκρινίζει. Και αν αρχίσετε να έχετε εξάψεις δίχως να βρίσκεστε σε ηλικία περιεμμηνόπαυσης ή εμμηνόπαυσης, καλό είναι να συμβουλευθείτε τον γιατρό σας.

«Αν είστε 21 ετών και παίρνετε αντισυλληπτικά, δύσκολα θα έχετε περιεμμηνοπαυσική έξαψη», επισημαίνει η Dr. Mason. «Αντίστοιχα, δύσκολα θα οφείλεται στην εμμηνόπαυση και σε μια 65χρονη ή 70χρονη γυναίκα. Και στις δύο περιπτώσεις πρέπει να διερευνηθεί η πιθανή αιτία».

Μερικές φορές, λ.χ., οι εξάψεις σχετίζονται με προβλήματα υγείας, όπως οι παθήσεις του θυρεοειδούς, εξηγεί. Μπορεί επίσης να αποτελούν παρενέργειες φαρμάκων ή ακόμα και θεραπείας για καρκίνο.

Πώς εκδηλώνονται

Το χαρακτηριστικό των εξάψεων της κλιμακτηρίου είναι ότι αναπτύσσονται ξαφνικά και σταματούν εξίσου αιφνιδίως. Η διάρκεια κάθε έξαψης μπορεί να είναι βραχεία ή παρατεταμένη: κυμαίνεται από 30 δευτερόλεπτα έως 5 λεπτά. Πού οφείλονται, όμως;

«Κατά την περιεμμηνοπαυσική περίοδο και στην εμμηνόπαυση, η γυναίκα γίνεται πολύ ευαίσθητη ακόμα και στις μικρές αυξήσεις της θερμοκρασίας», απαντά η Dr. Mason. «Μόλις αυτές γίνουν αντιληπτές από τον οργανισμό της, ο εγκέφαλός της δίνει μήνυμα στο σώμα να αρχίσει να εκλύει θερμότητα. Με αυτό τον τρόπο αναπτύσσεται η έξαψη».

Η έξαψη, όμως, δεν προκαλεί μόνο αίσθημα θερμότητας από το άνω μέρος του κορμού έως το πρόσωπο. Μπορεί να συνοδεύεται και από άλλα συμπτώματα, όπως:

• Κοκκίνισμα στο πρόσωπο
• Εφίδρωση
• Ανησυχία
• Αύξηση του καρδιακού παλμού ή αίσθημα παλμών (σε σπάνιες περιπτώσεις)

Όταν, εξ άλλου, περάσει, η γυναίκα μπορεί να αισθάνεται το αντίθετο: ότι κρυώνει λίγο, με αποτέλεσμα να αναπτύσσει ρίγος.

«Όλ’ αυτά σχετίζονται με τους μηχανισμούς ρύθμισης της σωματικής θερμοκρασίας», αναφέρει η ιατρός. «Πρώτα διαστέλλονται τα επιφανειακά αιμοφόρα αγγεία στον κορμό και το πρόσωπο για να αποβληθεί θερμότητα. Ύστερα ενεργοποιείται η εφίδρωση, για να εξατμιστεί ο ιδρώτας και να δροσίσει το σώμα. Μόλις όμως γίνει η εξάτμιση του ιδρώτα, πέφτει η θερμοκρασία και μπορεί η γυναίκα να νιώσει ρίγος».

Πως αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου

Οι εξάψεις δεν είναι οι ίδιες σε όλες τις γυναίκες, ενώ αρκετές δεν τις εκδηλώνουν ποτέ. Μπορεί να παρουσιάζουν διαφορές ως προς την συχνότητα και την σοβαρότητά τους, καθώς και να γίνονται πιο συχνές καθώς η γυναίκα πλησιάζει στην εμμηνόπαυση.

Όλ’ αυτά σχετίζονται με τις διακυμάνσεις στα ορμονικά επίπεδά της, τονίζει η Dr. Mason. «Στην περιεμμηνόπαυση οι ωοθήκες αρχίζουν να παρουσιάζουν έλλειψη σε ωοθυλάκια και ο οργανισμός της γυναίκας πασχίζει για να διατηρήσει την ωορρηξία», εξηγεί.  «Τα ωοθυλάκια που θα ωριμάσουν τελικά, παράγουν λίγα οιστρογόνα, αλλά η παραγωγή τους δεν είναι σταθερή».

Αυτό προκαλεί απρόβλεπτη διακύμανση στα επίπεδά τους. Γι’ αυτό τον λόγο η γυναίκα άλλοτε έχει συμπτώματα εμμηνόπαυσης και άλλοτε όχι. Όταν τα ωοθυλάκια εξαντληθούν, τα επίπεδα των οιστρογόνων περιορίζονται στο ελάχιστο. Αν η γυναίκα είχε εξάψεις, αυτές πια μπορεί να γίνουν πιο συχνές.

Πόσος καιρός θα χρειασθεί έως ότου απαλλαγεί από αυτές; Ουδείς γνωρίζει. Μερικές γυναίκες έχουν ελάχιστες έως καθόλου για πολύ λίγο καιρό και άλλες ταλαιπωρούνται επί πολλά χρόνια.

Πώς αντιμετωπίζονται

Το αν και τι θα χρειασθεί να κάνετε, εξαρτάται από το πόσο σας ενοχλούν, εξηγεί η Dr. Mason. Μπορεί να έχετε ήπιες εξάψεις (1-4 την ημέρα), μέτριες (έως και 8 ημερησίως) ή πολλές (πάνω από 12 την ημέρα).

Όσο λιγότερες είναι, τόσο πιθανότερο είναι να τις αντέξετε χωρίς να χρειασθεί να κάνετε κάτι. Θα σας βοηθήσουν όμως και απλά μέτρα, όπως να προσέχετε τη διατροφή σας και να έχετε πρόχειρο ένα φορητό ανεμιστηράκι.

Θα σας βοηθήσει επίσης το να αποφεύγετε τους πιθανούς εκλυτικούς παράγοντες, όπως:

• Τα πικάντικα φαγητά
• Το κάπνισμα
• Το αλκοόλ
• Η πολλή καφεΐνη
• Τα στενά ρούχα
• Τα βαριά ρούχα και σκεπάσματα το βράδυ στον ύπνο

Όταν όμως οι εξάψεις είναι πολλές και διαταράσσουν την καθημερινή ζωή, είναι πιθανό ο γιατρός να σας συστήσει θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης ή άλλη αγωγή.

Φωτογραφία: iStock