Μελάνωμα, καρκίνος δέρματος, πανάδες και σπίλοι- Λύστε τις απορίες ενόψει της Παγκόσμιας Ημέρας

από τον πλαστικό χειρουργό Απόστολο Γαϊτάνη, MD CCST,

μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Πλαστικής Χειρουργικής και της Διεθνούς Ένωσης Πλαστικών Χειρουργών ISAPS

Οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι στο δέρμα μας από την έκθεση στον ήλιο

Οι κίνδυνοι από την έκθεσή μας στον ήλιο μακροπρόθεσμα έχουν να κάνουν τόσο με την υγεία μας όσο και με την εμφάνισή μας. Η υπερέκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία χωρίς προφύλαξη είναι αποδεδειγμένος παράγοντας κινδύνου για καρκίνο του δέρματος, ακόμα και για μελάνωμα. Η δράση του ήλιου είναι αθροιστική, σε όσο πιο νεαρή ηλικία εκτιθέμεθα, τόσο πιο βλαβερή είναι η συνέπειά του στο δέρμα μας. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να προστατεύονται όλοι και κυρίως τα παιδιά από τον ήλιο. Μακροπρόθεσμα, η αυξημένη έκθεση στον ήλιο έχει σαν αποτέλεσμα το δέρμα να αφυδατώνεται, να εμφανίζει πανάδες, περισσότερες ρυτίδες, να δείχνει πιο κουρασμένο και ταλαιπωρημένο. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το δέρμα είναι το βασικό όργανο του σώματος που μας προστατεύει από τα στοιχεία της φύσης, τον ήλιο, τον αέρα και την σκόνη. Έτσι όση περισσότερη χρήση κάνουμε της άμυνας αυτής απέναντι στις ακτίνες του ήλιου, τόσο περισσότερο καταπονείται και κουράζεται. Η καταπόνηση αυτή εμφανίζεται στο πρόσωπο είτε με την μορφή ξηροδερμίας, είτε με πανάδες, είτε με ρυτίδες.

Πως μπορούν να αντιμετωπισθούν οι καφέ κηλίδες (πανάδες) στο δέρμα

Οι πανάδες στα χέρια, μπορούν να εξαφανιστούν μέσα σε 2-3 συνεδρίες με τη βοήθεια μιας πολύ αποτελεσματικής θεραπείας με την χρήση του παλμικού φωτός. Στο πρόσωπο η αντιμετώπιση των πανάδων είναι πιο δύσκολη. Με την χρήση μικροκρυστάλλων για πολύ επιφανειακή απολέπιση του δέρματος. Επίσης υπάρχει η μέθοδος ανανέωσης του δέρματος με την θεραπεία λέιζερ pixel, κατά την οποία πραγματοποιείται εξάχνωση της επιφανειακής στιβάδας της επιδερμίδας με την χρήση του λέιζερ. Μετά την εφαρμογή κοκκινίζει το δέρμα για ένα βράδυ, ξεραίνεται για 4-5 μέρες και μπορεί να επιστρέψει κανείς στις δραστηριότητές του κανονικά την επόμενη μέρα. Συνιστάται επανάληψη των θεραπειών αυτών κάθε μήνα για 2-3 φορές, έτσι ώστε να βελτιωθεί η εικόνα  σημαντικά.

Αφαίρεση σπίλων

Οι μελανοκυτταρικοί σπίλοι ή ελιές είναι καλοήθεις όγκοι οι οποίοι σχηματίζονται από αθροίσεις κυττάρων που ονομάζονται σπιλοκύτταρα. Τα κύτταρα αυτά είναι συγγενή με τα μελανινοκύτταρα, δηλαδή τα κύτταρα που παράγουν τη μελανίνη. Οι μελανοκυτταρικοί σπίλοι είναι τόσο συχνοί, ώστε συναντώνται σε κάθε άνθρωπο. Το 1% των νεογέννητων έχει μελανοκυτταρικούς σπίλους. Η συχνότητα και ο αριθμός τους αυξάνονται όσο περνάει η ηλικία και γίνεται μέγιστος κατά τη διάρκεια της εφηβείας. Επίσης το μέγεθος μεγαλώνει και το χρώμα γίνεται σκουρότερο μέχρι την εφηβεία και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Οι σπίλοι (ελιές) μπορούν να εμφανισθούν οπουδήποτε στο ανθρώπινο σώμα, ωστόσο είναι πιο συχνοί στα μέρη του σώματος που είναι εκτεθειμένα στην ηλιακή ακτινοβολία. Έτσι σπάνια συναντώνται σπίλοι στους γλουτούς και το γυναικείο στήθος.

Οι σπίλοι διακρίνονται σε αυτούς που είναι εμφανείς από τη γέννηση και ονομάζονται συγγενείς και σε αυτούς που εμφανίζονται μεταγενέστερα και ονομάζονται επίκτητοι. 
Οι συγγενείς σπίλοι έχουν διαστάσεις από μερικά χιλιοστά μέχρι και αρκετά εκατοστά και μπορούν να φθάσουν να καλύπτουν ένα μεγάλο μέρος των άκρων ή του κορμού. Μπορεί να έχουν στην επιφάνειά τους τρίχες ενώ το χρώμα τους έχει συνήθως τις αποχρώσεις του καφέ. Στις εκτεταμένες βλάβες υπάρχει αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης μελανώματος ακόμα και κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας. Ως εκ τούτου θα πρέπει να εξετασθεί η δυνατότητα αφαίρεσής τους και κάλυψης του κενού με δερματικά μοσχεύματα.

Κατά την καλοκαιρινή περίοδο – και όχι μόνο – είναι απαραίτητο να ελέγχουμε τις ελιές (σπίλοι) που βρίσκονται στο πρόσωπο ή στο σώμα. Αυτό που χρειάζεται να παρατηρούμε είναι αν έχουν αλλάξει χρώμα, σχήμα, μέγεθος, αν πονάνε ή ματώνουν και γενικά οποιαδήποτε αλλαγή. Σε περίπτωση που εντοπίσουμε κάτι ανησυχητικό θα χρειαστεί να επισκεφθούμε έναν ειδικό για να εξετάσει τους μελαγχρωματικούς αυτούς σπίλους και να εφαρμόσει την κατάλληλη μέθοδο αντιμετώπισης. Η αφαίρεσή τους πραγματοποιείται είτε με λέιζερ είτε με χειρουργική αφαίρεση, η δεύτερη αποτελεί και την καλύτερη μέθοδο για να ληφθεί δείγμα και να σταλεί για ιστολογική εξέταση. Στην περίπτωση που πραγματοποιηθεί χειρουργική αφαίρεση των ελιών, τα ράμματα αφαιρούνται μετά από 5 μέρες στο πρόσωπο και μετά από 10 μέρες στο σώμα. Ενώ θα χρειαστεί επίσκεψη στον γιατρό 2-3 μέρες μετά την αφαίρεση των ελιών για επανέλεγχο. Εφόσον δεν πραγματοποιηθεί η αφαίρεσή τους χρειάζεται παρακολούθηση και εφαρμογή αντιηλιακού στην περιοχή. Βέβαια ακόμη και μετά την αφαίρεση των σπίλων, για να αντιμετωπίσουμε τις μικρές ουλές που μπορεί να δημιουργηθούν στην περιοχή, καλό θα είναι ειδικά το πρώτο καλοκαίρι μετά, να εφαρμόζουμε αντιηλιακό στα σημάδια αυτά, ώστε ν’ αποφύγουμε την απορρόφηση υπερβολικής ηλιακής ενέργειας.