Μελάνωμα: Πότε χορηγείται συμπληρωματική θεραπεία μετά την εγχείρηση

Ρούλα Τσουλέα
26 Ιουλίου 2019 | 17:04

Η συμπληρωματική θεραπεία μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο υποτροπής σε ασθενείς με μελάνωμα, το οποίο έχει εξαπλωθεί στους παρακείμενους λεμφαδένες, αλλά όχι αλλού στο σώμα.

Η συμπληρωματική θεραπεία μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο υποτροπής σε ασθενείς με μελάνωμα, το οποίο έχει εξαπλωθεί στους λεμφαδένες της περιοχής.

Όπως εξηγεί ο παθολόγος-ογκολόγος Απόστολος Λασκαράκης, αναπληρωτής διευθυντής της Α’ Ογκολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου Μετροπόλιταν, η χειρουργική αφαίρεση του μελανώματος παραμένει ο ακρογωνιαίος λίθος της θεραπείας.

Όταν, όμως, διαπιστώνεται πως το μελάνωμα έχει εξαπλωθεί στους τοπικούς ή περιοχικούς λεμφαδένες (τοπικά προχωρημένο ή σταδίου ΙΙΙ μελάνωμα), ο ασθενής διατρέχει αυξημένο κίνδυνο υποτροπής. Έτσι, αναλόγως με ορισμένα κριτήρια αποφασίζεται αν χρειάζονται συμπληρωματική θεραπεία. Τα κριτήρια αυτά είναι:

Το στάδιο της νόσου
Το πάχος του μελανώματος
Η παρουσία της εξέλκωσης
Η παρουσία διήθησης (εξάπλωσης) σε έναν ή περισσότερους τοπικούς και περιοχικούς λεμφαδένες
Οι επιθυμίες του ασθενούς
Το κόστος και το όφελος, δηλαδή η τοξικότητα της θεραπείας σε σχέση με το προσδοκώμενο όφελος της θεραπείας.

«Τον μεγαλύτερο κίνδυνο υποτροπής και την χαμηλότερη επιβίωση έχουν οι ασθενείς με μεγάλου πάχος μελανώματα, με εξέλκωση και εξάπλωση σε αρκετούς λεμφαδένες», εξηγεί ο ειδικός. «Οι ασθενείς αυτοί θα έχουν και το μεγαλύτερο όφελος στην επιβίωση όταν κάνουν συμπληρωματική θεραπεία».

Από την ιντερφερόνη στην ανοσοθεραπεία

Για περίπου 30 χρόνια, η μοναδική συμπληρωματική θεραπεία για τους ασθενείς με τοπικά προχωρημένο μελάνωμα ήταν το φάρμακο ιντερφερόνη. Ωστόσο το όφελος στην ολική επιβίωσή τους δεν ήταν στατιστικά σημαντικό, κατά τον κ. Λασκαράκη. Έτσι, υπήρχε ένα θεραπευτικό κενό για τους ασθενείς με μελάνωμα υψηλού κινδύνου για υποτροπή.

Τα τελευταία χρόνια όμως διαπιστώθηκε πως τόσο οι στοχευμένες θεραπείες όσο και η ανοσοθεραπεία μπορεί να βοηθήσουν τους συγκεκριμένους ασθενείς.

Η στοχευμένη συμπληρωματική θεραπεία μπορεί να χορηγηθεί μετεγχειρητικά στους ασθενείς με σταδίου 3 μελάνωμα το οποίο φέρει τη λεγόμενη μετάλλαξη BRAF. «Αυτή είναι η βασική μετάλλαξη στο μελάνωμα, η οποία ανευρίσκεται στο περίπου 40-50% των ασθενών με προχωρημένη νόσο», διευκρινίζει ο κ. Λασκαράκης. Τέτοιου είδους θεραπεία είναι ο συνδυασμός των φαρμάκων dabrafenib και trametinib.

Πιο πρόσφατα ακόμα, στις μετεγχειρητικές θεραπευτικές επιλογές για τους ασθενείς με σταδίου ΙΙΙ μελάνωμα προστέθηκε η ανοσοθεραπεία. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν τα φάρμακα nivolumab και pembrolizumab, που πλέον «αποτελούν την καθιερωμένη συμπληρωματική θεραπεία στο στάδιο 3 του μελανώματος», σύμφωνα με τον ειδικό.

Οι στοχευμένες θεραπείες και η ανοσοθεραπεία μπορεί επίσης να βοηθήσουν τους ασθενείς με σταδίου 3 μελάνωμα που δεν μπορούν να χειρουργηθούν. Το ίδιο και τους ασθενείς με μεταστατικό μελάνωμα (στάδιο 4) αλλά και όσους έχουν υποτροπιάσει. Σε τέτοιες περιπτώσεις μπορεί, π.χ., να χορηγηθούν οι συνδυασμοί vemurafenib- cobimetinib, dabrafenib-trametinib ή nivolumab-ipilimumab ή μεμονωμένα τα φάρμακα ipilimumab, pembrolizumab και nivolumab.

«Ο κόσμος πρέπει να ξέρει πως υπάρχει εξέλιξη. Υπάρχουν σημαντικά θεραπευτικά οφέλη τόσο για το τοπικά προχωρημένο μελάνωμα όσο και για το μεταστατικό», τονίζει ο κ. Λασκαράκης. «Επομένως όταν ένας ασθενής έχει σταδίου 3 μελάνωμα, διηθημένους λεμφαδένες και παχύ μελάνωμα, δεν αρκεί μόνο ο χειρουργός. Χρειάζεται και ογκολόγος ιατρός. Και αυτό διότι αν δοθεί στον ασθενή συμπληρωματική θεραπεία (είτε ανοσοθεραπεία, είτε στοχευμένη εφ’ όσον υπάρχει η μετάλλαξη BRAF) το όφελος θα είναι σημαντικό».