Μεσημεριανός ύπνος: Πότε μπορεί να βλάψει την υγεία

Αν σας λείπει ύπνος ή απλώς αναζητάτε έναν τρόπο για να χαλαρώσετε, ο μεσημεριανός ύπνος μπορεί να είναι ό,τι χρειάζεστε. Αρκεί να γίνεται την κατάλληλη ώρα και να έχει τη σωστή διάρκεια, ειδάλλως μπορεί να έχει αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Όπως αναφέρουν ειδικό από την Κλινική Μάγιο, στο Ρότσεστερ της Μινεσότα, ο μεσημεριανός ύπνος προσφέρει πολλά οφέλη στους υγιείς ενήλικες. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται:

• Χαλάρωση
• Μειωμένη κόπωση
• Βελτιωμένη εγρήγορση
• Βελτιωμένη ψυχική διάθεση
• Βελτιωμένες νοητικές δεξιότητες (π.χ. ταχύτεροι χρόνοι αντίδρασης, καλύτερη μνήμη)

Πολλές μελέτες έχουν δείξει ακόμα ότι ο μεσημεριανός ύπνος μπορεί να μας προστατεύσει από λάθη και ατυχήματα, ακόμα κι αν δεν έχουμε κοιμηθεί καλά το βράδυ.

Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει ότι η μεσημεριανή σιέστα μπορεί να αναπληρώσει τον ανεπαρκή ή φτωχής ποιότητας νυκτερινό ύπνο. Ωστόσο αποτελεί τονωτική ένεση για τον οργανισμό και, ίσως, μυστικό μακροζωίας.

Αυτό τουλάχιστον προκύπτει από μελέτες, όπως αυτή της Ικαρίας, του ελληνικού νησιού όπου ζουν οι μακροβιότεροι κάτοικοι της χώρας μας. Μία από τις συνήθειες που έχουν οι υπέργηροι κάτοικοι της Ικαρίας είναι ο μεσημεριανός ύπνος, τον οποίο κάνουν απαρέγκλιτα κάθε μέρα.

Πόσο πρέπει να διαρκεί

Για να παρέχει αυτά τα οφέλη ο μεσημεριανός ύπνος πρέπει να έχει ορισμένη διάρκεια. Το αμερικανικό Εθνικό Ίδρυμα Ύπνου (NSF) συνιστά να περιοριζόμαστε σε 20-30 λεπτά για να βελτιωθούν η ψυχική διάθεση, η εγρήγορση και οι επιδόσεις μας.

Ανάλογη άποψη έχει και η Dr. Nancy Foldvary-Schaefer, διευθύντρια του Κέντρου Διαταραχών Ύπνου στην Cleveland Clinic. Όπως εξηγεί, το ιδανικό είναι να κοιμάται κανείς το μεσημέρι επί λιγότερο από μία ώρα. Ιδανικά, πρέπει να περιορίζεται σε 15-20 λεπτά ύπνου, προσθέτει.

Μεγάλη σημασία έχει επίσης τι ώρα κλείνει τα μάτια του. Ο μεσημεριανός ύπνος πρέπει να γίνεται νωρίς, μεταξύ 2 και 3 μ.μ., τονίζει η Dr Foldvary-Schaefer.

Οι κίνδυνοι

Όπως εξηγεί, οι προϋποθέσεις αυτές είναι απαραίτητες για να αποφευχθούν οι συνέπειες του παρατεταμένου ή σε λάθος ώρα μεσημεριανού ύπνου.

«Ο μεσημεριανός ύπνος που διαρκεί επί περισσότερο από 1 ώρα, αυξάνει τον κίνδυνο να κοιμηθεί κάποιος βαθιά και να μπει στο στάδιο των ονείρων», λέει. «Αν συμβεί αυτό, θα ξυπνήσει με τη λεγόμενη αδράνεια του ύπνου. Είναι μία κατάσταση κατά την οποία το άτομο ξυπνάει μεν, αλλά δεν ξέρει που βρίσκεται και τα έχει χαμένα».

Στην κατάσταση αυτή, είναι απίθανο να νιώσει κανείς αναζωογονημένος, ακόμα κι όταν συνέλθει εντελώς. Επιπλέον, μπορεί να έχει επιπτώσεις στον βραδινό ύπνο του.

«Για να μπορεί ο ανθρώπινος οργανισμός να λειτουργεί ομαλά, πρέπει να ακολουθεί ένα πρόγραμμα ύπνου-αγρυπνίας», εξηγεί η Dr. Foldvary-Schaefer. «Το πρόγραμμα αυτό καθορίζεται από το βιολογικό ρολόι, το οποίο θα απορρυθμιστεί αν κάποιος κοιμάται υπερβολικά πολύ ή/και πολύ αργά το μεσημέρι».

Αν συμβεί αυτή η απορρύθμιση, το άτομο θα αρχίσει να ξυπνά και να κοιμάται ακατάστατες ώρες, προειδοποιεί. Και τελικά μπορεί να φθάσει έως τα χρόνια προβλήματα ύπνου. Αν μάλιστα ήδη αντιμετωπίζει πρόβλημα αϋπνίας ή φτωχής ποιότητας ύπνου, ο μεσημεριανός ύπνος μπορεί να τα επιδεινώσει.

Σε τέτοια περίπτωση, η υγεία υπονομεύεται διότι η έλλειψη ύπνου και ο φτωχής ποιότητας ύπνος σχετίζονται με πολλά δεινά – από την ανάπτυξη σακχαρώδους διαβήτη έως την καρδιοπάθεια, καταλήγει.