Η χρόνια στέρηση ύπνου συνδέεται με μειωμένη γνωστική λειτουργία, αδυναμία συγκέντρωσης, αυξημένα επίπεδα στρες και μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών προβλημάτων. Για να αντιμετωπιστεί αυτή η «επιδημία» έλλειψης ύπνου, ο μεσημεριανός ύπνος προτείνεται συχνά ως ένα χρήσιμο εργαλείο για τη βελτίωση της υγείας.
Τι όμως μας αποκαλύπτουν οι τελευταίες επιστημονικές έρευνες σχετικά με αυτήν την πρακτική; Οι SOS Γιατροί εξηγούν τα οφέλη για την υγεία μας.
Αποκατάσταση της ενέργειας
Ο μεσημεριανός ύπνος, ανάλογα με τη διάρκεια και το βάθος του, μπορεί να έχει πολλαπλά οφέλη για το σώμα και τον νου. Ακόμα και μια μικρή σιέστα διάρκειας 10-30 λεπτών έχει τη δυνατότητα να βελτιώσει την εγρήγορση, να ενισχύσει τη συγκέντρωση και να μειώσει τα επίπεδα κόπωσης για αρκετές ώρες.
Ένας μεγαλύτερος ύπνος, περίπου 60-90 λεπτών, μπορεί να προωθήσει τη βαθύτερη φάση του ύπνου (ύπνος βραδέων κυμάτων), η οποία είναι εξαιρετικά σημαντική για τη σωματική ανάκαμψη και την πνευματική ανανέωση.
Βελτίωση της γνωστικής λειτουργίας και της μνήμης
Ένας από τους πιο σημαντικούς ρόλους του μεσημεριανού ύπνου είναι η αποκατάσταση της γνωστικής λειτουργίας. Η έλλειψη ύπνου, ακόμα και για μερικές νύχτες, μπορεί να οδηγήσει σε γνωστική εξάντληση, με αποτέλεσμα τη μείωση της απόδοσης σε καθημερινές δραστηριότητες που απαιτούν συγκέντρωση και μνήμη. Μελέτες έχουν δείξει ότι ο μεσημεριανός ύπνος βελτιώνει τη μνήμη, ειδικά όταν ακολουθείται μετά από μια φάση μάθησης, καθώς ο ύπνος βοηθά στην ενίσχυση και την αποθήκευση των πληροφοριών στον εγκέφαλο.
Ακόμα και ένας σύντομος ύπνος, διάρκειας έξι λεπτών, έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να ενισχύσει τη μνήμη, ενώ ένας ύπνος 30 λεπτών που περιλαμβάνει ύπνο βραδέων κυμάτων μπορεί να βελτιώσει τη δυνατότητα αποθήκευσης και ανάκλησης πληροφοριών. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τη λεγόμενη «δηλωτική» μνήμη, δηλαδή τη μνήμη που αφορά συνειδητές και ελεγχόμενες αναμνήσεις, όπως τα γεγονότα και οι γνώσεις που αποθηκεύουμε κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Δείτε επίσης: Νυχτερινοί τύποι: Από τι κινδυνεύετε αν κοιμάστε αργά
Οφέλη για τα παιδιά και τους εφήβους
Ο μεσημεριανός ύπνος είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τα παιδιά, καθώς συνδέεται με καλύτερες επιδόσεις στα σχολικά μαθήματα και βελτιωμένη ψυχολογική ευεξία. Σύμφωνα με έρευνες, τα παιδιά που κοιμούνται τακτικά μέσα στην ημέρα παρουσιάζουν αυξημένη γλωσσική και μαθησιακή ικανότητα, ενώ εμφανίζουν λιγότερα ψυχολογικά και συναισθηματικά προβλήματα.
Στους εφήβους, οι απαιτήσεις του σχολείου και οι κοινωνικές υποχρεώσεις σε συνδυασμό με τον μετατοπισμένο κιρκάδιο ρυθμό που χαρακτηρίζει αυτήν την ηλικία οδηγούν συχνά σε έλλειψη ύπνου. Ο ύπνος της νύχτας δεν αρκεί πάντα για να καλύψει τις ανάγκες τους, και γι’ αυτόν τον λόγο, ένας μεσημεριανός ύπνος μπορεί να βελτιώσει την προσοχή και τις γνωστικές τους ικανότητες, όπως η μνήμη και η ταχύτητα αντίδρασης.
Οφέλη για την υγεία των ενηλίκων
Για τους ενήλικες, ο μεσημεριανός ύπνος μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στη βελτίωση της προσοχής και της παραγωγικότητας. Σε συνθήκες όπου η νυχτερινή ξεκούραση είναι περιορισμένη, ακόμα και ένας σύντομος μεσημεριανός ύπνος μπορεί να προσφέρει ανακούφιση από τη γνωστική κόπωση. Έρευνες δείχνουν ότι ο μεσημεριανός ύπνος μπορεί να έχει θετικά αποτελέσματα και στη λειτουργία της μνήμης, προστατεύοντάς την από τις επιπτώσεις της έλλειψης ύπνου.
Επιδράσεις στη σωματική υγεία
Ο μεσημεριανός ύπνος δεν ωφελεί μόνο τη γνωστική λειτουργία αλλά και τη σωματική υγεία. Μελέτες δείχνουν ότι βοηθά στη μείωση των επιπέδων κορτιζόλης, της ορμόνης που συνδέεται με το στρες, ενώ ταυτόχρονα συμβάλλει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης και στη βελτίωση της καρδιαγγειακής υγείας. Μάλιστα, έχει αποδειχθεί ότι ακόμα και ένας πολύ σύντομος ύπνος, διάρκειας λίγων λεπτών, μπορεί να μειώσει την αρτηριακή πίεση και τον καρδιακό ρυθμό.
Επιπλέον, ο ύπνος της ημέρας μπορεί να αποκαταστήσει την ισορροπία του ανοσοποιητικού συστήματος. Ο μεσημεριανός ύπνος έχει τη δυνατότητα να επαναφέρει την έκκριση κυτοκινών, όπως η ιντερλευκίνη-6, σε φυσιολογικά επίπεδα, τα οποία συνήθως αυξάνονται όταν υπάρχει χρόνια έλλειψη ύπνου, οδηγώντας σε αυξημένο κίνδυνο για φλεγμονώδεις αντιδράσεις.
Δείτε επίσης: Οι υπέρβαροι άνθρωποι που κοιμούνται αργά έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων
Μείωση του κινδύνου για καρδιαγγειακές παθήσεις
Εκτός από τη μείωση του στρες και την ισορροπία του ανοσοποιητικού, ο μεσημεριανός ύπνος μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων. Μελέτες δείχνουν ότι η μείωση της αρτηριακής πίεσης και των φλεγμονωδών δεικτών μέσω της ανάπαυσης μέσα στη μέρα μπορεί να έχει προστατευτική δράση για την καρδιά και τα αγγεία. Ακόμα, η βελτίωση του μεταβολισμού μέσω της τακτικής ενσωμάτωσης του μεσημεριανού ύπνου μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο παχυσαρκίας.
Ο μεσημεριανός ύπνος είναι ένα ισχυρό εργαλείο για την ενίσχυση της υγείας μας σε πολλαπλά επίπεδα. Είτε πρόκειται για βελτίωση της προσοχής, της μνήμης, της ψυχικής ευεξίας ή για την προστασία από καρδιαγγειακούς κινδύνους, οι μελέτες επιβεβαιώνουν ότι ο μεσημεριανός ύπνος έχει σημαντικά οφέλη. Σήμερα, που η έλλειψη ύπνου είναι συχνό φαινόμενο, η υιοθέτηση μιας τακτικής συνήθειας μεσημεριανού ύπνου μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της συνολικής υγείας και ευεξίας.
Φωτογραφία iStock