Μετ’ εμποδίων η πρόσβαση των Ελλήνων στον εμβολιασμό για τον έρπητα ζωστήρα

Σε γρίφο για δυνατούς λύτες έχει μετατραπεί ο εμβολιασμός των Ελλήνων εναντίον του έρπητα ζωστήρα. Μολονότι υπάρχουν δύο εγκεκριμένα εμβόλια, το ένα έχει έλλειψη, ενώ το άλλο χορηγείται μονάχα σε ειδικές ομάδες του πληθυσμού. Την ίδια στιγμή ωστόσο το δεύτερο εμβόλιο, που είναι νεότερο, συνιστάται από τον ΕΟΦ ως εναλλακτικό του πρώτου!

Επιπλέον, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) έχει εγκρίνει το νεότερο εμβόλιο χωρίς τους περιορισμούς που ετέθησαν στη χώρα μας. Μάλιστα την σύστασή του έχουν ενστερνιστεί και επιστημονικές εταιρείες, όπως η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία (ΕΠΕ), που το συνιστά για τους ασθενείς με πνευμονοπάθεια. Οι ασθενείς αυτοί, όμως, εξαιρούνται από το συγκεκριμένο εμβόλιο, με βάση το νέο, Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού Ενηλίκων για το 2023!

Άλλες επιστημονικές εταιρείες, όπως η Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων (ΕΕΛ), έχουν εκδώσει δικές τους συστάσεις, οι οποίες εν μέρει συμφωνούν με το νέο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού και εν μέρει όχι.

Ακόμα πιο ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι, ενώ ο ΕΜΑ συνιστά εμβολιασμό για όλους τους ενήλικες άνω των 50 ετών, στη χώρα μας η Επιτροπή Εμβολιασμών συνιστά τον εμβολιασμό για όλους μόνο μετά τα 60. Για να εμβολιαστεί κάποιος νεότερος, πρέπει εξάπαντος να έχει ανοσοκαταστολή, ειδάλλως δεν θα αποζημιωθεί από τον ασφαλιστικό φορέα του.

Στη μέση όλου αυτού βρίσκονται οι ασθενείς, η πλειονότητα εκ των οποίων μένουν ακάλυπτοι και δεν μπορούν να εμβολιαστούν.

Τι συνιστά το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού

Το όλο θέμα δεν ενέσκηψε τώρα. Απλώς έγινε ακόμα πιο περίπλοκο μετά την δημοσίευση την περασμένη εβδομάδα του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμού Ενηλίκων 2023.

Όπως αναφέρει το Πρόγραμμα, στη χώρα μας κυκλοφορούν δύο εμβόλια: το παλιό εμβόλιο με ζώντα εξασθενημένο ιό (ZVL) και το νεότερο, αδρανοποιημένο, ανασυνδυασμένο εμβόλιο (RΖV).

Το πρόγραμμα συνιστά μία δόση από το παλιό εμβόλιο ZVL σε όλα τα άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών. Στα άτομα αυτά συμπεριλαμβάνονται οι πάσχοντες από σοβαρά νοσήματα, όπως τελικού σταδίου νεφρική ανεπάρκεια, καρδιοπάθεια, πνευμονοπάθεια κ.λπ. Αντιθέτως, το συγκεκριμένο εμβόλιο αντενδείκνυται για τα άτομα με ανοσοκαταστολή.

Το νέο, ανασυνδυασμένο εμβόλιο RZV συνιστάται μόνο στα ανοσοκατεσταλμένα άτομα. Αυτά μπορούν να εμβολιαστούν και σε ηλικία 18-59 ετών, αρκεί να έχουν εκδηλώσει τουλάχιστον δύο φορές έρπητα ζωστήρα! Με άλλα λόγια, πρέπει πρώτα να αρρωστήσουν ξανά και ξανά, και μετά να εμβολιαστούν! Αν δεν έχουν νοσήσει τουλάχιστον δύο φορές, το εμβόλιο δεν θα αποζημιωθεί από τα ασφαλιστικά ταμεία.

Επιπλέον, το Εθνικό Πρόγραμμα δεν συνιστά να χορηγείται το εμβόλιο RZV στους πάσχοντες από σοβαρά νοσήματα, όπως η πνευμονοπάθεια.

Ο ΕΟΦ, ο ΕΜΑ και οι επιστημονικές εταιρείες

Εν τούτοις, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) έχει εγκρίνει το ανασυνδυασμένο εμβόλιο RZV για την πρόληψη του έρπητα ζωστήρα και της μεθερπητικής νευραλγίας:

• Σε όλους τους ενήλικες ηλικίας 50 ετών και άνω
• Στους ενήλικες 18 ετών και άνω με αυξημένο κίνδυνο να εκδηλώσουν έρπη ζωστήρα.

Ανεξαρτήτως εγκρίσεων, όμως, γεγονός παραμένει πως το παλιό εμβόλιο (το ZVL) παρουσιάζει έλλειψη λόγω αυξημένης ζήτησης, σύμφωνα με τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ). Η έλλειψη αναμένεται να διαρκέσει έως τουλάχιστον τις 31 Μαρτίου 2023.

Έως ότου εξομαλυνθεί η διάθεση του εμβολίου ZVL, ο ΕΟΦ συνιστά να γίνεται «εναλλακτικά» στους πολίτες το νεότερο, ανασυνδυασμένο εμβόλιο RZV. Μόνο που αυτό έχει σημαντικούς περιορισμούς στη χορήγησή του, βάσει του νέου Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμού.

Αντίθετες (εν πολλοίς ή εξ ολοκλήρου) με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού είναι και οι συστάσεις των επιστημονικών ιατρικών εταιρειών της χώρας μας. Η Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων (ΕΕΛ) συνιστά, λ.χ., να εμβολιάζονται με το ανασυνδυασμένο εμβόλιο RZV όλα τα άτομα ηλικίας 50 ετών και άνω. Ωστόσο αν σπεύσουν να εμβολιαστούν άτομα αυτής της ηλικίας, λίγοι θα έχουν κάλυψη από τα ασφαλιστικά ταμεία τους.

Η ΕΕΛ συνιστά επίσης εμβολιασμό με το ίδιο εμβόλιο των ατόμων άνω των 18 ετών με ανοσοκαταστολή, που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για έρπητα ζωστήρα. Η σύσταση αυτή, όμως, δεν πληροί τον όρο των «δύο ή περισσότερων επεισοδίων έρπητα ζωστήρα» που αναφέρει το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού. Επομένως, πάλι μένουν ακάλυπτοι οι ασθενείς.

Αντίστοιχα, η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία συντάσσεται πλήρως με την έγκριση του ΕΜΑ. Επιπλέον, παραθέτει δεδομένα που δείχνουν ότι ειδικά το ανασυνδυασμένο εμβόλιο RZV είναι ιδιαιτέρως αποτελεσματικό για την πρόληψη του έρπητα ζωστήρα (και) στους  ασθενείς με άσθμα και άλλες πνευμονοπάθειες. Μόνο που αυτοί οι ασθενείς εξαιρούνται από το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού για το συγκεκριμένο εμβόλιο!

Μία εξαιρετικά επώδυνη λοίμωξη

Ο έρπης ζωστήρας είναι ένα εξαιρετικά επώδυνο λοιμώδες νόσημα, που πλήττει συνήθως ανθρώπους μέσης και τρίτης ηλικίας. Είναι όμως εξαιρετικά συχνός στους πάσχοντες από ανοσοκαταστολή όλων των ηλικιών. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν, λ.χ., όσοι κάνουν μακροχρόνια λήψη κορτιζόνης, οι μεταμοσχευμένοι, οι πάσχοντες από HIV/AIDS λοίμωξη και πολλοί άλλοι ασθενείς. Ο έρπητας ζωστήρας είναι επίσης συχνός στα ιδιαιτέρως αγχώδη άτομα.

Η κύρια αιτία εκδήλωσής του είναι η εξασθένηση του ανοσοποιητικού λόγω ηλικίας, νόσου ή θεραπείας.  Περισσότερο από το 90% των ενηλίκων άνω των 50 ετών είναι φορείς του ιού που τον προκαλεί. Σε έναν στους τρεις ο ιός ενεργοποιείται, προκαλώντας τον έρπητα. Αυτός εκδηλώνεται με χαρακτηριστικό εξάνθημα με φυσαλίδες, το οποίο συχνά προκαλεί αφόρητο πόνο.

Το σχεδόν 15% των ασθενών βιώνουν πόνο επί αρκετές εβδομάδες και μερικές φορές για μήνες ή και χρόνια. Αυτή είναι η μεθερπητική νευραλγία, που εκδηλώνεται στο περίπου 30% των ασθενών. Μία άλλη συχνή επιπλοκή (περίπου 25% των ασθενών) είναι ο οφθαλμικός έρπης ζωστήρας.

Ο εμβολιασμός είναι η πιο αποτελεσματική μέθοδος προστασίας από τον έρπητα ζωστήρα. Ειδικά το νεότερο, ανασυνδυασμένο εμβόλιο έχει αποτελεσματικότητα που μπορεί να φθάσει και το 90%, σύμφωνα με τα υπάρχοντα επιστημονικά δεδομένα. Επομένως είναι σημαντικό για όσους το χρειάζονται, να έχουν ανεμπόδιστη πρόσβαση σε αυτό.

Φωτογραφία: iStock