Μήπως για τον πονοκέφαλο φταίει η κακή ψυχολογία;

Του παθολόγου Ηλία Σιακαβέλλα

Οι πονοκέφαλοι είναι συχνό σύμπτωμα όπως και οι ψυχιατρικές διαταραχές. Ως εκ τούτου, είναι αναμενόμενη η συχνή συνύπαρξη και των δύο ως τυχαίο γεγονός και μόνο. Κάτι τέτοιο παρατηρείται σε καταθλιπτικές διαταραχές, διαταραχές άγχους (αποχωρισμός, κρίση πανικού, κοινωνικό άγχος) και διαταραχές που σχετίζονται με στρες και ψυχικό τραύμα (διαταραχές προσρμογής).

Ωστόσο, όταν εκδηλώνεται ένας πονοκέφαλος χρονικώς κοντά στην εμφάνιση μιας ψυχιατρικής διαταραχής μπορεί να μην είναι σύμπτωση αλλά, να υποβόσκει μια σχέση αιτίου-αποτελέσματος.

Προκειμένου να εξακριβωθεί αν ένας πονοκέφαλος θα έπρεπε να αποδοθεί σε ψυχιατρική διαταραχή, είναι απαραίτητο να διευκρινιστεί από τον ειδικό γιατρό αν συνυπάρχει ή όχι μια τέτοια διαταραχή. Συνιστάται λοιπόν, να ερωτηθεί ο ασθενής αν έχει κάποιο/α από τα συχνά ψυχιατρικά συμπτώματα, όπως κατάθλιψη και άγχος.

πότε ο πονοκέφαλος λογίζεται ως αποτέλεσμα σωματοποίησης:

Όταν οι πονοκέφαλοι συμβαίνουν συγχρόνως με μια διαγνωσμένη από τον ψυχίατρο σωματοποιητική διαταραχή, η οποία εκπληρώνει και τα δύο παρακάτω κριτήρια:

να υπάρχουν διάφορα οργανικά συμπτώματα που αρχίζουν έως και τριάντα χρόνια πριν και τα οποία είτε δεν έχουν εξηγηθεί πλήρως από κάποια οργανική ασθένεια ή αν έχουν αποδοθεί σε τέτοια, είναι υπερβολικά έντονα με βάση του τι περιμένει κανείς από το ιατρικό ιστορικό, την κλινική εξέταση του ασθενούς ή τα αποτελέσματα των εργαστηριακών εξετάσεων που του έχουν γίνει

να υπάρχουν όλα από τα παρακάτω:

πόνος σε τουλάχιστον τέσσερα διαφορετικά μέρη του σώματος (π.χ. κεφάλι, στήθος, πλάτη, κοιλιά, αρθρώσεις, άκρα, έμμηνο ρύση, σεξουαλική επαφή, ούρηση),

τουλάχιστον δύο συμπτώματα από το γαστρεντερικό σύστημα εκτός από τον πόνο (ναυτία, φούσκωμα, έμετοι, διάρροια, δυσανεξία κάποιων τροφών),

τουλάχιστον ένα σεξουαλικό σύμπτωμα πλην του πόνου (σεξουαλική ψυχρότητα, αστάθεια κύκλου, έντονη αιμρραγία κατά την περίοδο, πολλοί εμετοί κατά την εγκυμοσύνη),

τουλάχιστον ένα ψευδονευρολογικό σύμπτωμα εκτός του πόνου (π.χ. διαταραχή του συντονισμού των κινήσεων ή της ισορροπίας, αδυναμία ή παράλυση τοπικώς, δυσκολία στην κατάποση ή αίσθημα κόμπου στο λαιμό, αφωνία, αναστολή της ούρησης, παραισθήσεις,απώλεια της αφής ή του αισθήματος του πόνου, διπλωπία, τύφλωση, κώφωση, επιληψία, αμνησία, απώλεια συνείδησης, αλλά όχι λιποθυμία).

Όταν ο πονοκέφαλος έχει τουλάχιστον ένα από τα παρακάτω χαρακτηριστικά:

έχει εξελιχθεί ή χειροτερέψει σημαντικά από πλευράς έντασης παράλληλα με την εκδήλωση άλλων σωματομετατρεπτικών συμπτωμάτων που αποδίδονται σε σωματοποιητική διαταραχή,

είναι ένας συνεχής ή διαλείπων πονοκέφαλος που ακολουθεί χρονικά τις διακυμάνσεις των άλλων ψυχοσωματικών συμπτωμάτων που αποδίδονται στην ψυχιατρική διαταραχή,

είναι πονοκέφαλος που έχει υφεθεί εκ παραλλήλου με την ύφεση των άλλων ψυχοσωματικών συμπτωμάτων που αποδίδονται στην ψυχιατρική διαταραχή.

Δυο λόγια τώρα, για το τι εννοούμε όταν λέμε «σωματοποιητική διαταραχή».

Πρόκειται για το συνδυασμό πολλών βασανιστικών συμπτωμάτων και συγχρόνως μιας υπερβολικής αντίδρασης ή δυσκολίας προσαρμογής του ατόμου σε αυτά τα συμπτώματα ή σχετικές αγωνίες για τη υγεία του.

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• στομαχικά ή/κι εντερικά προβλήματα ή δυσλειτουργίες,

• πόνους στην πλάτη, στα χέρια, στα πόδια, στις αρθρώσεις, στο κεφάλι, στο στήθος,

• αίσθημα δύσπνοιας,

• «ελαφρύ» κεφάλι,

• αίσθημα κόπωσης ή χαμηλής ενεργητικότητας και

• διαταραχές του ύπνου.

Ο ασθενής υποφέρει πραγματικά, ασχέτως αν τα συμπτώματα του έχουν ή όχι ιατρική εξήγηση και του διαταράσσουν έντονα την καθημερινότητά του. Τα συμπτώματα μπορεί να συνοδεύουν ή όχι πραγματικές οργανικές ή ψυχιατρικές διαταραχές. Οι συγκεκριμένοι ασθενείς επισκέπτονται συχνότατα τις δομές υγείας κάτι που σπανίως όμως, καθησυχάζει τις αγωνίες τους. Μερικοί μάλιστα πιστεύουν ότι οι γιατροί στους οποίους απευθύνονται δεν τους δίνουν τη δέουσα προσοχή.

Φαρμακευτική αντιμετώπιση του πονοκέφαλου

Παυσίπονα (να λαμβάνονται πάντοτε στην αρχή του πονοκέφαλου κι όχι αφού «δυναμώσει»)

Μη ειδικά: ασπιρίνη, παρακεταμόλη, αντιφλεγμονώδη, νευροληπτικά, συνδυασμοί με οπιοειδή ή/και καφεϊνη.

Η χορήγηση των ειδικών παυσίπονων προτιμάται από τους ειδικούς, αλλά σε μερικές περιπτώσεις ο συνδυασμός τους με τα μη ειδικά σε κάποιους ασθενείς με κριτήρια που αποφασίζει ο γιατρός, μπορεί να έχει πρόσθετο όφελος. Δηλαδή, μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και λιγότερες υποτροπές του πονοκεφάλου.

Πρόληψη

Σκοπός της πρόληψης είναι

• η μείωση της συχνότητας που έρχονται οι πονοκέφαλοι,

• η τροποποίηση της έντασής τους και του αντίκτυπου στη ζωή του ατόμου και,

• η ενδυνάμωση της αποτελεσματικότητας των παυσίπονων.

Τα φάρμακα που χορηγούνται για την πρόληψη εκείνων των πονοκεφάλων που δεν ελέγχονται με τα παυσίπονα ή υποτροπιάζουν λίγη ώρα με τά την ύφεσή τους είναι:

• οι β-αποκλειστές,

• τα αντικαταθλιπτικά,

• οι αποκλειστές των διαύλων ασβεστίου και,

• μερικά άλλα, αραιότερα χρησιμοποιούμενα από τους γιατρούς.

Πάντως, δεν έχει περιγραφεί έως τώρα χρόνιος πονοκέφαλος που να αποδίδεται σε ψυχιατρικό πρόβλημα και ο οποίος να επιμένει μετά τη λύση του προβλήματος αυτού.

Ηλίας Κ. Σιακαβέλλας

Παθολόγος

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Το ετήσιο τσεκ-απ των ανδρών.Ποιες εξετάσεις επιβάλει

Πως νικάμε τον πόνο στα ρευματικά νοσήματα, δίχως φάρμακα;

Τι είναι η αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα και πως αντιμετωπίζεται;

Εφιάλτης από την Κίνα: Μάθετε όσα χρειάζεστε για να αντιμετωπίσετε τη γρίπη