Μύθοι και αλήθειες για το κότσι- Επηρεάζουν τα ψηλοτάκουνα παπούτσια;

Πρόκειται για μία οστική προεκβολή που εν μέρει οφείλεται σε δημιουργία ψευδοστού αλλά κυρίως οφείλεται στην στην προς τα έσω παρεκτόπιση του 1ου μεταταρσίου και την προς τα έξω μετατόπιση της 1ης φάλαγγας.

Πως δημιουργείται:

Η αιτιόπαθογένεια του βλαισού μεγάλου δακτύλου θέλει πολύ συζήτηση. Δεν υπάρχει καμία μονοσήμαντη απόλυτη αιτία. Σίγουρα δεν υπάρχει μόνο ένας παράγοντας που την προκαλεί, η αιτιολογία είναι πολυπαραγοντική.

Σημαντικός παράγοντας για την εμφάνιση του αποτέλει πρώτον το στενό υποδήμα (προσοχή όχι τα ψηλοτάκουνα όπως πολλές φορές αναφέρεται αλλά αυτά που το μπροστινό μέρος του υποδήματος (toe box) είναι στενό), σε πληθυσμούς που δεν φορούν παπούτσια (πχ μέρη της Αφρικής) η εμφάνιση του είναι ελάχιστη.

Δεύτερος σημαντικός παράγοντας είναι η κληρονομικότητα (γεννετική προδιάθεση) πολλές φορές αν ανατρέξουμε στο παρελθόν θα ανακαλύψουμε ότι η γιαγιά ή η θεία έπασχαν και αυτές από αυτή την παραμόρφωση.Το εφηβικό κότσι έχει σίγουρα γεννετικό υπόβαθρο.

Άλλοι παράγοντες που ενοχοποίουνται είναι η βλαισοπλατυποδία και ο υπερπρηνισμος του ποδιού, σε αυτή την περίπτωση ο βλαισός μέγας δάκτυλος (κότσι) παρρουσιάζει εκτός από την πλάγια απόκλιση και στροφική παραμόρφωση), ο σφιχτός Αχίλλειος τένοντας και γαστροκνήμιος και η βλαισότητα και η έσω στροφή του γόνατος και του ισχίου του σώματος.

Υπάρχπουν και παράγοντες που αναγράφονται πολλές φορές αλλά δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και είναι τουλάχιστον ανακριβείς. Όπως η ανισοσκελία που πολλές φορές υπερεκτιμάται αλλά στην πραγματικότητα είναι μία φυσιολογική ανατομική παραλλάγη του σκελετού μας και παρουσιαζεται σαν πάθηση ενώ δεν είναι το ένα ημιμόριο του σωματό μας ποτέ δεν είναι ακριβώς το ίδιο με το άλλο, η φύση το αντιρροπεί με θαυμαστό τροπό και μόνο ανισοσκελίες που υπερβαίνουν τα 1,2 εκατοστά μπορεί να δημιουργήσουν πρόβλημα και σαφώς όχι κότσι δεν υπάρχουν επιστημονικά τεκμηριωμένες μελέτες.

Συμπερασματικά η αιτιοπαθογένεια του βλαισού μεγάλου δακτύλου είναι πολυπαραγοντική όχι σαφώς καθορισμένη και δύο κύριες αιτίες που ενοχοποιούνται είναι η κληρονομικότηα και το στενό υπόδημα.

Υπάρχει συντηρητική θεραπεία:

Δεν υπάρχει συντηρητική θεραπεία που να μπορεί να αναστρέψει την κατάσταση και να εξαφανίσει το “κότσι” . Η χρήση υποδήμάτων που φαρδύ το πρόσθιο μέρος και σκληρή ανένδοτη σόλα και μαλακό το επάνω μέρος του υποδήματος μπορεί να κάνει πιο ανακουφιστικό το βάδισμα και ίσως να βοηθήσει στην μη περαιτέρω επιδείνωση.

Αν συνυπάρχουν ανατομικές παραλλαγές όπως πλατυποδία, βλαισογωνία, γαμψοδακτυλία καλό είναι να ανακουφίζονται είτε με πέλματα κατόπιν λήψης προπλάσματος και ορθοδακτύλιες προσαρμογές από ειδικούς ποδολόγους και όχι από εμπειροτεχνίτες ή άλλες ειδικότητες.

Η συνοδός μεταταταρσαλγία μπορεί επίσης να ανακουφιστεί με ειδικά διαμορφωμενο πέλματα κατόπιν πελματογραφήματος αλλά αυτή επανέρχεται μετά την αφαίρεση του πέλματος δεν είναι δηλαδή θεραπευτικά αλλά σαφώς ανακουφιστικά και δεν εφαρμόνται βέβαια σε όλα τα υποδήματα.

Οι νάρθηκες απαγωγής του μεγάλου δακτύλου δεν βοηθούν καθόλου, τα διαχωριστικά σιλικόνης δεν ευθειάζουν το μεγάλο δάκτυλο ίσως να βοήθούν στην μη περαιτέρω επιδείνωση σε συνδυασμό με φαρδύ υπόδημα.

Χειρουργική Θεραπεία. Μπορεί να διορθώσει την παραμόρφωση και να απαλλάξει από τον πόνο:

Η χειρουργική παρέμβαση μπορεί να διορθώσει και να παλλάξει από τον πόνο στην περίπτωση που υπάρχει και μεταταρσαλγία και παραμόρφωση στα μικρά δάκτυλα αυτή θα πρέπει να αντιμετωπίζεται συνολικά και αυτό μπορεί να γίνει ταυτόγχρονα στην ίδια επέμαβση.

Ποιά χειρουργική μέθοδος είναι η καλύτερη:

Δεν υπάρχει μία χειρουργική μέθοδος που να διορθώνει όλα τα πόδια, γιατί όλές οι παρμορφώσεις δεν είναι οι ίδιες. Ο χειρούργός θα πρέπει να γνωρίζει και να εφαρμόζει την μέθοδο που είναι η κατάλληλη για την συγκεκριμένη παρμόρφωση και να συνυπολογίσει όλες τις συνοδές παραμέτρους που μπορει να συνυπάρχου εκτός από την παραμόρφωση (ελαστικότητα των αρθρώσεων, ρευματοειδής αρθρίτιδα, διαβήτης, αγγειοπάθεια).

Επιπρόσθετα θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι η παραμόρφωση δεν είναι μόνο οστική αλλά και απραμόρφωση μαλακών μορίων, συνδέμων και τενόντων και θα πρέπει να γίνεται οστική αποκατάσταση των μαλακών μορίων. .

Υπάρχει χειρουργική με LASER:

Δεν υπάρχει χειρουργική με LASER αυτό είναι μύθος και κόλπο μάρκετινκ το μοναδικό που μπορεί να γίνει με LASER είναι η τομή του δέρματος όπως γίνεται εδώ και αρκετά χρόνια σε όλες τις χειρουργικές ειδικότητες, υπάρχει τεχνική με μικρές τομές που όμως η εφαρμγή της σύμφωνα με τις επίσημες οδηγίες της Ευρωπαικής Εταιρείας Άκρου Ποδός και Ποδοκνημικής θα πρέπει να περιορίζεται σε μόνο σε ελαφρές παραμορφώσεις χωρίς συνοδό παθολογία, στην περίπτωση αυτή η τα κοψίματα γίνονται με ειδικά σβουράκια όπως τα οδονττιατρικά περίπου. Μειονεκτήματα τις μεθόδου παρατεταμένο πρήξιμο στο πόδι, βράχυνση του μεγάλου δακτύλου λόγω του εργαλείου που χρησιμοποιείται, ο μεγάλος κίνδυνος να της παρεκτόπισης της οστεοτομίας του κοψίματος διότι δεν χρησιμοποιούντα ειδικά υλικά σταθεροποίησης γεγονός που μπορει να οδηγήσει στο να κολήσει η οστεοτομία σε λάθος θέση και να προκαλεί μεγάλα προβλήματα στην βάδιση, τέλος οι ιπεριορισμένες ενδείξεις.

Ότι ακούγεται εύκολο και απλό είναι έχει πάντα απήχηση συνήθως όμως δεν είναι. Κάθε κότσι είναι διαφορετικό και δεν μπορεί μία μέθοδος να λύσει τα πάντα ευκολα και απλά.

Πότε περπατάω:

Στο 95% την ίδια ή την επόμενη μέρα, με ένα ειδικό μετεγχειρητικό πέδιλο που είναι απαραίτητο περίπου στις μη κλειστές τεχνικές μόνο 3 με 4 εβδομάδες

Θα πονάω μετά την επέμβαση:

Όχι αυτό είναι μύθος που έχει να κάνει με παλαιότερου τύπου χειρουργικές τεχνικές και με τεχνικές όπως οι δαδερμικές που δεν χρησιοποιούνται υλικά εσωτερικά σταθεροποίησης και τα κόκαλα έχουν μικροκίνηση. Επίσης η σωστή χρήση μετεγχειρητικής τοπικής αναλγησίας μειώνει τον πόνο με αποτέλεσμα αυτός παρόλο που ο ασθενής περπατά ο πόνος να ατιμετωπίζεται με απλά αναλγητικά όπως Depon και ασπιρίνη.

Όχι εφόσον υπάρξουν οι παρακάτω προυποθέσεις, η επιλόγή της χειρουργικής τεχνικής που είναι η απολύτως σωστή για την συγκεκριμένη παραμόρφωση, άρα η χειρουργική στο κότσι είναι χειρουργική a la carte και όχι μία τεχνική για τα πάντα.

Συνεπώς η σωστή εξατομικευμένη τεχνική είναι ο ένας παράγοντας της επιτυχίας και η συμμόρφωση του ασθενούς ο άλλος. Δηλαδή δεν επιτρέπεται μετά την επέμβαση να φοριούνται καθημερινά υποδήματα με στενό πολύ το πρώτο μέρος (toe box) τα ψηλοτάκουνα παπούτσια δεν είναι πρόβλημα για τον χειρουργημένο βλαισό μέγα δάκτυλο.

Ποιός είναι ο κατάλλληλος χειρουργός:

Ο ενδεδειγμένος Χειρουργός είναι όχι ο γενικός Ορθοπαιδικός, αλλά ο Ορθοπαιδικός που είναι εξιδικεύμένος στο Άκρο Πόδα και Ποδοκνημική. Χρειάζονται ειδικές γνώσεις όπως άλλοστε και σε άλλες υποειδικότητες της Ορθοπαιδικής. Ο βλαισός μέγας δάκτυλος μπορεί να φαλινεται απλός αλλά δεν είναι , η ειδική κατάρτιση μαζί με την εμπειρία μπορεί να δώσει το επιθυμητό αποτέλεσμα και όχι η γνώση μίας συγκεκριμένης τεχνικής που εφαρμόζεται παντού και πάντοτε.

Θανάσης Μπαδέκας

Ορθοπαιδικός Χειρουργός

Πρόεδρος Επιστημονικής Επιτροπής Ευρωπαικής Εταιρείας Άκρου Ποδός Ποδοκνημικής

Μέλος Διοιηκητικού Συμβουλίου Επιτροπής Ευρωπαικής Εταιρείας Άκρου Ποδός Ποδοκνημικής

Foot and Ankle Fellowship, USA

thanosbadekas@gmail.com

www.footandankle.gr