Μοριακό τεστ για τις κύστεις στο πάγκρεας εντοπίζει εγκαίρως τον καρκίνο

Ο καρκίνος του παγκρέατος είναι μία από τις δύσκολες στην αντιμετώπισή της μορφές καρκίνου διότι, μεταξύ άλλων, δεν υπάρχει διαγνωστική εξέταση που να τον εντοπίζει σε πρώιμο στάδιο. Την κατάσταση αυτή μπορεί να ανατρέπει ένα μοριακό τεστ, το οποίο μπορεί να ξεχωρίσει με μεγάλη ακρίβεια τις κύστεις στο πάγκρεας που είναι καλοήθεις από εκείνες που μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο.

Επιστήμονες από 31 νοσηλευτικά ιδρύματα των ΗΠΑ υπέβαλλαν στο τεστ, που ονομάζεται PancreaSeq, εκατοντάδες εθελοντές. Στόχος τους ήταν να το αξιολογήσουν εκτός ερευνητικών εργαστηρίων, στην αληθινή ζωή.

Τα ευρήματά τους ήταν κάτι παραπάνω από ενθαρρυντικά. «Βάσει αυτών εκτιμούμε ότι ο μοριακός έλεγχος των κύστεων στο πάγκρεας θα ενταχθεί στις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες για την πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του παγκρέατος», δήλωσε ο επιβλέπων ερευνητής Dr. Aatur Singhi, αναπληρωτής καθηγητής Παθολογοανατομίας στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ.

Με την ένταξή του στις κατευθυντήριες οδηγίες, οι επιστήμονες ευελπιστούν πως θα γίνει εφικτή:

• Η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του παγκρέατος
• Η αποφυγή των αχρείαστων χειρουργικών επεμβάσεων σε μη-καρκινικές κύστεις

Η νέα μελέτη

Τα νέα ευρήματα δημοσιεύονται στην ιατρική επιθεώρηση Gastrenterology. Στη μελέτη εντάχθηκαν 1.832 ασθενείς, οι οποίοι υποβλήθηκαν σε μοριακή ανάλυση δειγμάτων υγρού που ελήφθη από κύστεις στο πάγκρεας που είχαν.

Οι ερευνητές παρακολούθησαν επί δύο χρόνια την πορεία της υγείας τους. Όπως διαπίστωσαν, το μοριακό τεστ ανίχνευσε το 88% των βλεννωδών κύστεων που εξελίχθηκαν σε καρκίνο. Επιπλέον, η ειδικότητά του (specificity) ήταν 98%. Το υψηλό ποσοστό ειδικότητας σημαίνει ότι η εξέταση είχε λιγοστά ψευδώς θετικά αποτελέσματα.

Όταν ο μοριακός έλεγχος συνδυάστηκε με έλεγχο του υγρού στο μικροσκόπιο, για να βρεθούν τυχόν καρκινικές εξαλλαγές, τα αντίστοιχα αποτελέσματα ήταν:

• Για την ακρίβεια: 93%
• Για την ειδικότητα: 95%

«Οι πιθανότητες να εξελιχθούν οι βλεννώδεις κύστεις σε καρκίνο είναι λίγες. Ωστόσο η ακριβής ανίχνευση αυτού του είδους των κύστεων είναι σημαντική, διότι μας δίνει την ευκαιρία να αποτρέψουμε τον καρκίνο του παγκρέατος», εξήγησε ο Dr. Singhi.

Παρότι οι βλεννώδεις κύστεις μπορούν να εξελιχθούν σε καρκίνο, ένα άλλο είδος κύστεων (οι μη-βλεννώδεις) παραμένουν καλοήθεις, πρόσθεσε.

Και για μοριακούς δείκτες

Το μοριακό τεστ είχε υψηλό ποσοστό ακρίβειας και στην ανίχνευση των κύστεων, βάσει συγκεκριμένων μοριακών δεικτών. Εντόπιζε, λ.χ., με ακρίβεια 90% τις βλεννώδεις κύστεις όταν υπήρχαν μεταλλάξεις σε δύο γονίδια που λέγονται MAPK και GNAS. Σε αυτή την περίπτωση, δε, η ειδικότητά του ήταν 100%, δηλαδή δεν υπήρξε κανένα ψευδώς θετικό αποτέλεσμα.

Το τεστ PancreaSeq μπορούσε επίσης να ανιχνεύσει με ακρίβεια τις μη-βλεννώδεις κύστεις στο πάγκρεας. Ήταν εξίσου αποτελεσματικό και στην ανίχνευση των νευροενδοκρινών όγκων του παγκρέατος, που ονομάζονται PanNETS. Οι όγκοι αυτοί τυπικά είναι καλοήθεις. Εν τούτοις, μπορεί να αποδειχθούν μοιραίοι αν εξαπλωθούν σε άλλα σημεία του σώματος.

Το νέο τεστ διατίθεται στις ΗΠΑ αλλά και διεθνώς, λένε οι ερευνητές. Συνολικά, εντοπίζει με ακρίβεια 22 γονίδια που σχετίζονται με τις κύστεις στο πάγκρεας. Υπολογίζεται ότι ποσοστό έως και 15% των ενηλίκων αναπτύσσουν μία παγκρεατική κύστη, που συνήθως όμως είναι καλοήθης.

«Ο καρκίνος του παγκρέατος είναι σπάνιος, αλλά επικίνδυνος. Οι περισσότεροι πάσχοντες έχουν φτωχή πρόγνωση», είπε ο Dr. Singhi. «Ο μόνος τρόπος για να βελτιώσουμε την έκβασή τους είναι να βρούμε καλύτερες θεραπείες ή τρόπο έγκαιρης διάγνωσης. Το μοριακό τεστ δείχνει πως μπορεί να εκπληρώσει αυτή τη συνθήκη, καθώς είναι πιο αποτελεσματικό από τις παραδοσιακές εξετάσεις που έχουμε στη διάθεσή μας».

Φωτογραφία: iStock