Μυοκαρδίτιδα: Αίτια, συμπτώματα, διάγνωση και θεραπεία

Μιχάλης Θερμόπουλος
21 Φεβρουαρίου 2022 | 11:30

Με απλά λόγια, η μυοκαρδίτιδα είναι μια ασθένεια που προκαλεί φλεγμονή του καρδιακού μυός. Αυτή η φλεγμονή διευρύνει και εξασθενεί την καρδιά, δημιουργεί ουλώδη ιστό και την αναγκάζει να εργαστεί σκληρότερα, για να κυκλοφορήσει το αίμα και το οξυγόνο σε όλο το σώμα.

Αν και συχνά συνδέουμε τις καρδιαγγειακές παθήσεις με τους ηλικιωμένους ανθρώπους, η μυοκαρδίτιδα μπορεί να επηρεάσει οποιονδήποτε, συμπεριλαμβανομένων των νεαρών ενηλίκων, των παιδιών και των βρεφών. Μάλιστα, επηρεάζει συχνότερα τους κατά τα άλλα υγιείς, νεαρούς, αθλητικούς τύπους.

Ο πληθυσμός υψηλού κινδύνου είναι οι ηλικίες από την εφηβεία έως τις αρχές της δεκαετίας των 30.
Οι άνδρες επηρεάζονται δύο φορές πιο συχνά από τις γυναίκες.
Η μυοκαρδίτιδα είναι η 3η κύρια αιτία αιφνίδιου θανάτου σε παιδιά και νεαρούς ενήλικες.

Σχετικά με την λειτουργία της καρδιάς

Η καρδιά είναι μια μυώδης αντλία τεσσάρων θαλάμων περίπου στο μέγεθος μιας γροθιάς ενήλικα. Κανονικά, η καρδιά χτυπά 60-100 φορές το λεπτό, αντλώντας αίμα σε όλο το σώμα σας με κάθε χτύπο.

Οι δύο άνω καρδιακοί θάλαμοι ονομάζονται δεξιός και αριστερός κόλπος. Εκεί εισρέει το αίμα που επιστρέφει στην καρδιά από το σώμα μέσω των φλεβών.
Όταν οι μύες των κόλπων συστέλλονται, το αίμα συμπιέζεται στους δύο μεγαλύτερους, κάτω καρδιακούς θαλάμους, που ονομάζονται δεξιά και αριστερή κοιλία.
Όταν οι μύες των κοιλιών συστέλλονται, το αίμα επιστρέφει μέσω των αρτηριών σε ολόκληρο το σώμα. Η άντληση των κοιλιών δημιουργεί τον παλμό, που νιώθετε στον καρπό, ή στον λαιμό σας.

Μυοκαρδίτιδα: Αίτια

Οι ιογενείς λοιμώξεις είναι η κύρια αιτία μυοκαρδίτιδας. Η φλεγμονή που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της λοίμωξης, ασκώντας πίεση στην καρδιά, παραμένει ακόμη και μετά την επίλυση της λοίμωξης. Ο καρκίνος, οι βακτηριακές λοιμώξεις και άλλες μεταδοτικές ασθένειες μπορούν επίσης να προκαλέσουν μυοκαρδίτιδα, όπως και η έκθεση σε περιβαλλοντικές τοξίνες, όπως δηλητηρίαση μετάλλων στο αίμα και δηλητήρια εντόμων και φιδιών.

Μια σημαντικά μικρότερη ομάδα ατόμων με αυτοάνοσες παθήσεις, μπορεί να αναπτύξει μυοκαρδίτιδα μεγάλων κυττάρων (giant cell myocarditis). Αυτή η παραλλαγή της νόσου οδηγεί συχνά σε ταχεία επιδείνωση, αλλά ανταποκρίνεται με επιτυχία στη θεραπεία, ειδικά όταν διαγνωστεί εγκαίρως. Επί του παρόντος δεν υπάρχουν γνωστές επιλογές τρόπου ζωής, ή ιατρικές θεραπείες που να μπορούν να αποτρέψουν την μυοκαρδίτιδα.

Μυοκαρδίτιδα: Συμπτώματα

Μία από τις μεγαλύτερες δυσκολίες για τη διάγνωση και τη θεραπεία της μυοκαρδίτιδας είναι η έλλειψη συγκεκριμένων συμπτωμάτων. Σε πολλές περιπτώσεις, οι ασθενείς δεν εμφανίζουν καθόλου συμπτώματα μυοκαρδίτιδας. Όταν υπάρχουν, τα συμπτώματα μπορεί να υποδηλώνουν την ίδια την ιογενή λοίμωξη, ή άλλα καρδιακά προβλήματα, όπως έμφραγμα. Τα πιο κοινά συμπτώματα της μυοκαρδίτιδας μπορεί να περιλαμβάνουν, αλλά δεν περιορίζονται στα εξής:

Δύσπνοια, ειδικά μετά την άσκηση, ή όταν είστε ξαπλωμένοι
Κούραση
Αίσθημα παλμών της καρδιάς
Πόνος, ή πίεση στο στήθος
Λιποθυμία
Πρήξιμο στα χέρια, τα πόδια, τους αστραγάλους και τα πόδια
Ξαφνική απώλεια συνείδησης

ΠΡΟΣΟΧΗ: Εάν έχετε κάποιο από αυτά τα συμπτώματα, είναι σημαντικό να μιλήσετε αμέσως με τον γιατρό σας.

Μυοκαρδίτιδα: Διάγνωση

Συνήθως οι ασθενείς δεν παρουσιάζουν έντονα συμπτώματα και δεν διαγιγνώσκονται εγκαίρως. Ωστόσο, όταν ένα άτομο εμφανίσει συμπτώματα, οι συνήθεις εξετάσεις για μυοκαρδίτιδα περιλαμβάνουν:

Ηλεκτροκαρδιογράφημα: Η ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς ανιχνεύεται από ηλεκτρόδια που προσκολλώνται στο δέρμα. Αυτή η δραστηριότητα καταγράφεται ως κύματα που αντιπροσωπεύουν τις ηλεκτρικές δυνάμεις στα διάφορα μέρη της καρδιάς.
Ακτινογραφία θώρακος: Μια ακτινογραφία θώρακος παράγει μια εικόνα πάνω σε φιλμ, που περιγράφει την καρδιά, τους πνεύμονες και άλλες δομές στο στήθος. Από μια ακτινογραφία θώρακος, ο γιατρός σας εξάγει συμπεράσματα σχετικά με το μέγεθος και το σχήμα της καρδιάς.
Ηχοκαρδιογράφημα: Ηχητικά κύματα χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία εικόνας της καρδιάς, ή για την ανάλυση της ροής του αίματος. Τα ηχητικά κύματα στέλνονται στο σώμα από μια μικρή πλαστική συσκευή. Τα ηχητικά κύματα αντανακλώνται στις εσωτερικές δομές, παράγοντας εικόνες της καρδιάς και των δομών της.
Λιγότερο συχνά, μια τομογραφία καρδιακού μαγνητικού συντονισμού (MRI) μπορεί να γίνει για τη διάγνωση της μυοκαρδίτιδας. Η μαγνητική τομογραφία δημιουργεί εικόνες χρησιμοποιώντας μαγνητικό πεδίο και ραδιοκύματα
Περιστασιακά, απαιτείται βιοψία καρδιάς για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση.

Μετά την μυοκαρδίτιδα

Μετά τη θεραπεία, πολλοί ασθενείς ζουν μακρά, πλήρη ζωή χωρίς άλλες επιπτώσεις. Για άλλους, ωστόσο, μπορεί να χρειαστεί διαρκής καρδιαγγειακή φαρμακευτική αγωγή, ή ακόμα και μεταμόσχευση καρδιάς. Συνολικά, η μυοκαρδίτιδα που μπορεί να προκαλέσει διατατική μυοκαρδιοπάθεια, πιστεύεται ότι αντιπροσωπεύει έως και το 45% των μεταμοσχεύσεων καρδιάς (στοιχεία από τις ΗΠΑ).

Αλλαγές για πιο υγιεινό τρόπο ζωής μπορούν επίσης να υποστηρίξουν τη σωστή λειτουργία της καρδιάς. Ο γιατρός σας ίσως σας συστήσει:

να μειώσετε το νάτριο στη διατροφή σας
να αποφύγετε το αλκοόλ
να περιορίσετε την πρόσληψη υγρών και
να σταματήσετε το κάπνισμα

Επίσης, γενικά συνιστάται να αποφεύγετε τα ανταγωνιστικά αθλήματα και άλλες απαιτητικές ασκήσεις μετά τη διάγνωση για μια περίοδο, που θα καθοριστεί από καρδιολόγο. Αν και είναι πιθανό η μυοκαρδίτιδα να επανέλθει, είναι εξαιρετικά σπάνιο να συμβεί.

Μπορεί η μυοκαρδίτιδα να υποτροπιάσει;

Ναι, η μυοκαρδίτιδα μπορεί να υποτροπιάσει και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια μεγέθυνση της καρδιάς (που ονομάζεται διατατική μυοκαρδιοπάθεια). Δεν υπάρχει γνωστός τρόπος πρόληψης της υποτροπής της μυοκαρδίτιδας. Ωστόσο, ο κίνδυνος υποτροπής είναι χαμηλός (περίπου 10-15%).

Τι μπορεί να γίνει για την πρόληψη της μυοκαρδίτιδας;

Δεν υπάρχουν γνωστές αλλαγές στον τρόπο ζωής, ή ιατρικές θεραπείες για την πρόληψη της ιογενούς μυοκαρδίτιδας.

Επειδή η μυοκαρδίτιδα είναι σπάνια, οι πληροφορίες σχετικά με τις αιτίες και τις αποτελεσματικές θεραπείες είναι περιορισμένες. Η μυοκαρδίτιδα δεν πιστεύεται ότι είναι κληρονομική. Δεν είναι γνωστό κανένα γονίδιο που να προδιαθέτει τους ανθρώπους σε μυοκαρδίτιδα.

Πηγή: https://www.myocarditisfoundation.org

φωτό: iStock